214. KINH BỆ-HA-ĐỀ

Tôi nghe như vầy:

Một thời, Phật du hóa tại nước Xá-vệ, trong rừng Thắng Lâm, vườn Cấp Cô Độc.

Bấy giờ, Tôn giả A-nan trú tại Xá-vệ, có chút việc tại Đông Viên, Lộc Mẫu giảng đường. Lúc đó, Tôn giả A-nan dẫn một thầy Tỳ-kheo ra khỏi Xá-vệ, đến Đông Viên, Lộc Mẫu giảng đường. Công việc xong, Tôn giả dẫn thầy Tỳ-kheo trở về vườn Cấp Cô Độc, trong rừng Thắng Lâm.

Khi ấy, Ba-tư-nặc, vua nước Câu-tát-la, cưỡi trên con voi Nhất-bôn-đà-lợi cùng với đại thần Thi-lợi-a-đồ từ thành Xá-vệ đi ra. Tôn giả A-nan khi ấy nhìn thấy Vua Ba-tư-nặc từ xa đi đến, bèn hỏi vị Tỳ-kheo đồng hành rằng:

- Có phải là Ba-tư-nặc, vua nước Câu-tát-la đấy không?

Vị này đáp:

- Đúng vậy!

Tôn giả A-nan liền rẽ xuống đường, lánh vào một gốc cây. Vua Ba-tư-nặc từ xa nhìn thấy Tôn giả A-nan nơi gốc cây, bèn hỏi:

- Này Thi-lợi-a-đồ, có phải là Sa-môn A-nan đấy không?

Thi-lợi-a-đồ đáp:

- Đúng vậy!

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la bảo đại thần Thi-lợi-a-đồ:

- Khanh hãy giục voi đến chỗ Sa-môn A-nan.

Thi-lợi-a-đồ vâng lệnh, bèn giục voi đến chỗ A-nan. Rồi Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la vui mừng hỏi:

- Này A-nan, từ đâu đến đây và muốn đi đâu bây giờ?

Tôn giả A-nan trả lời:

- Này Đại vương, tôi từ Đông Viên, Lộc Mẫu giảng đường đến, và muốn trở về vườn Cấp Cô Độc trong rừng Thắng Lâm.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la nói:

- Này A-nan, nếu tại Thắng Lâm không có việc gì gấp, xin ngài từ mẫn đi cùng tôi đến sông A-di-la-bà-đề!

Tôn giả A-nan nhận lời Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la. Tôn giả A-nan đi trước, cùng vua đến sông A-di-la-bà-đề. Đến nơi, vua bước xuống, lấy yên voi gấp làm tư, trải lên đất và mời Tôn giả A-nan:

- Này A-nan, xin mời ngồi trên chỗ ngồi này!

Bấy giờ, Tôn giả A-nan đáp: 

- Thôi được rồi, Đại vương! Trong lòng thỏa mãn là đủ.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại ba lần mời Tôn giả A-nan:

- Này A-nan, xin mời ngồi lên chỗ này!

Tôn giả A-nan cũng đáp lại ba lần:

- Thôi được rồi, Đại vương! Trong lòng thỏa mãn là đủ. Tôi đã có sẵn tọa cụ, tôi sẽ ngồi nơi đây.

Nói xong, Tôn giả A-nan trải tọa cụ và ngồi kiết-già.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la chào hỏi A-nan rồi ngồi xuống một bên và nói:

- Này A-nan, tôi có điều muốn hỏi, mong ngài cho phép!

Tôn giả A-nan trả lời:

- Đại vương, ngài muốn hỏi điều gì cứ hỏi, tôi nghe rồi sẽ suy nghĩ!

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la hỏi:

- Này A-nan, đức Thế Tôn có hành những thân hành như vầy, tức thân hành bị hàng Sa-môn, Phạm chí gớm ghét chăng?

Tôn giả A-nan đáp:

- Này Đại vương, Như Lai không có thân hành như vậy, tức thân hành mà các Sa-môn, Phạm chí, những người thông minh, trí tuệ và hàng thế gian khác gớm ghét.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la nghe xong, khen:

- Lành thay! Lành thay! A-nan, điều mà tôi không đủ khả năng để nói, kể cả những người thông minh, trí tuệ và những hàng thế gian khác, thì A-nan đủ khả năng để nói. Này A-nan, nếu ai không nhận định kỹ mà đã chê bai hay khen ngợi, tôi không coi đó là chân thật. Này A-nan, nếu ai đã nhận định kỹ rồi mới chê bai hay khen ngợi, thì tôi coi đó là chân thật. Này A-nan, đức Thế Tôn có hành những thân hành như vầy, những thân hành mà các Sa-môn, Phạm chí, những người thông minh, trí tuệ, và những hàng thế gian khác gớm ghét chăng?

Tôn giả A-nan trả lời:

- Này Đại vương, Như Lai không bao giờ hành những thân hành như vậy, tức những thân hành mà các Sa-môn, Phạm chí, những người thông minh, trí tuệ, và những hàng thế gian khác gớm ghét.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại hỏi:

- Này A-nan, thế nào là thân hành?

Tôn giả A-nan đáp:

- Đó là những thân hành bất thiện.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại hỏi:

- Thế nào là thân hành bất thiện?

A-nan đáp:

- Đại vương, đó là những thân hành có tội.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại hỏi:

- Này A-nan, thế nào là thân hành có tội?

Tôn giả A-nan đáp:

- Đại vương, đó là những thân hành bị người trí gớm ghét.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại hỏi:

- Này A-nan, thế nào là thân hành bị người trí gớm ghét?

Tôn giả A-nan đáp:

- Đại vương, đó là những thân hành hại mình, hại người, hại cả hai, diệt trí tuệ, hỗ trợ sự ác, không chứng đắc Niết-bàn, không dẫn đến trí, không dẫn đến giác, không dẫn đến Niết-bàn. Người ấy đối với pháp nên hành, không biết như thật; đối với pháp không nên hành, không biết như thật. Khi đối với pháp nên hành đã không biết như thật, và đối với pháp không nên hành cũng không biết như thật; người ấy đối với pháp nên thủ không biết như thật, đối với pháp không nên thủ cũng không biết như thật. Sau khi đối với pháp nên thủ đã không biết như thật, đối với pháp không nên thủ cũng không biết như thật; người ấy đối với pháp nên đoạn trừ không biết như thật, và đối với pháp không nên đoạn trừ cũng không biết như thật. Sau khi đối với pháp nên đoạn trừ đã không biết như thật, và đối với pháp không nên đoạn trừ cũng không biết như thật; người ấy đối với pháp nên thành tựu không biết như thật, và đối với pháp không nên thành tựu cũng không biết như thật. Sau khi đối với pháp nên thành tựu đã không biết như thật, và đối với pháp không nên thành tựu cũng không biết như thật; người ấy đối với pháp nên hành lại không hành, và đối với pháp không nên hành lại hành. Sau khi đối với pháp nên hành thì không hành, và đối với pháp không nên hành lại hành; người ấy đối với pháp nên thủ lại không thủ, và đối với pháp không nên thủ lại thủ. Sau khi đối với pháp nên thủ lại không thủ, và đối với pháp không nên thủ lại thủ; người ấy đối với pháp nên đoạn trừ lại không đoạn trừ, và đối với pháp không nên đoạn trừ lại đoạn trừ. Sau khi đối với pháp nên đoạn trừ lại không đoạn trừ, và đối với pháp không nên đoạn trừ lại đoạn trừ; người ấy đối với pháp nên thành tựu lại không thành tựu, và đối với pháp không nên thành tựu lại thành tựu. Sau khi đối với pháp nên thành tựu lại không thành tựu, và đối với pháp không nên thành tựu lại thành tựu; pháp bất thiện càng tăng và pháp thiện càng giảm. Vì vậy, Như Lai không bao giờ hành những pháp ấy.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại hỏi:

- Này A-nan, tại sao Như Lai lại không bao giờ hành những pháp ấy?

Tôn giả A-nan đáp:

- Đại vương, ly dục và dục đã diệt tận, ly nhuế và nhuế đã diệt tận, ly si và si đã diệt tận, Như Lai đoạn trừ tất cả pháp bất thiện, thành tựu tất cả pháp thiện, là bậc Thầy Khuyến Giáo, bậc Thầy Vi Diệu, bậc Thầy Khéo Tùy Thuận, là vị Dẫn Dắt Điều Ngự, Tùy Thuận Điều Ngự, là vị Nói Năng Toàn Thiện, Nói Năng Vi Diệu, Nói Năng Khéo Tùy Thuận. Cho nên Như Lai trọn không bao giờ hành những pháp bất thiện ấy.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la khen ngợi:

- Lành thay! Lành thay! A-nan, Như Lai không bao giờ hành những pháp không nên hành. Vì sao vậy? Vì Như Lai là bậc Vô Sở Trước, là bậc Đẳng Chánh Giác. Này A-nan, Ngài là đệ tử của đức Đạo Sư ấy, học đạo để chứng đắc Niết-bàn, an ổn vô thượng, mà còn không hành các pháp ấy; huống nữa đức Như Lai lại hành các pháp ấy sao?

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại hỏi:

- Này A-nan, Như Lai có hành những thân hành như vầy, tức thân hành mà các Sa-môn, Phạm chí, những người thông minh, trí tuệ và các hàng thế gian khác không gớm ghét chăng?

Tôn giả A-nan trả lời:

- Đại vương, Như Lai tất nhiên hành những thân hành như vậy, tức thân hành mà các Sa-môn, Phạm chí, những người thông minh, trí tuệ và các hàng thế gian khác không gớm ghét.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại hỏi:

- Này A-nan, thân hành đó là thế nào?

Tôn giả A-nan đáp:

- Đại vương, đó là những thân hành thiện.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại hỏi:

- Này A-nan, thế nào là thân hành thiện?

Tôn giả A-nan trả lời:

- Đại vương, đó là thân hành không có tội.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại hỏi:

- Này A-nan, thế nào là thân hành không có tội?

Tôn giả A-nan trả lời:

- Đại vương, đó là những thân hành mà kẻ trí không ghê tởm.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại hỏi:

- Này A-nan, thế nào là những thân hành mà kẻ trí không ghê tởm?

Tôn giả A-nan trả lời:

- Đại vương, đó là những thân hành không hại mình, không hại người, không hại cả hai, có giác, có tuệ, không hỗ trợ sự ác, chứng đắc Niết-bàn, đưa đến trí, đưa đến giác ngộ, đưa đến Niết-bàn. Đối với pháp nên hành, vị ấy biết như thật; và đối với pháp không nên hành, cũng biết như thật. Sau khi đối với pháp nên hành đã biết như thật, và đối với pháp không nên hành cũng biết như thật, vị ấy đối với pháp nên thủ biết như thật, và đối với pháp không nên thủ cũng biết như thật. Sau khi đối với pháp nên thủ đã biết như thật, và đối với pháp không nên thủ cũng biết như thật, vị ấy đối với pháp nên đoạn trừ biết như thật, và pháp không nên đoạn trừ cũng biết như thật. Sau khi đối với pháp đoạn trừ đã biết như thật, và đối với pháp không nên đoạn trừ cũng biết như thật, vị ấy đối với pháp nên thành tựu biết như thật, và đối với pháp không nên thành tựu cũng biết như thật. Sau khi đối với pháp nên thành tựu đã biết như thật, và đối với pháp không nên thành tựu cũng biết như thật rồi, vị ấy đối với pháp nên hành thì hành, và đối với pháp không nên hành thì không hành. Sau khi đối với pháp nên hành thì hành, và đối với pháp không nên hành thì không hành, vị ấy đối với pháp nên thủ thì thủ, và pháp không nên thủ thì không thủ. Sau khi đối với pháp nên thủ thì thủ, và pháp không nên thủ thì không thủ, vị ấy đối với pháp nên đoạn trừ thì đoạn trừ, và pháp không nên đoạn trừ thì không đoạn trừ. Sau khi biết pháp nên đoạn trừ thì đoạn trừ, và pháp không nên đoạn trừ thì không đoạn trừ, vị ấy đối với pháp nên thành tựu thì thành tựu, và đối với pháp không nên thành tựu thì không thành tựu. Sau khi đối với pháp nên thành tựu thì thành tựu, và đối với pháp không nên thành tựu thì không thành tựu, pháp bất thiện càng giảm, pháp thiện càng tăng trưởng. Cho nên Như Lai tất nhiên hành những pháp ấy.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại hỏi:

- Này A-nan, tại sao Như Lai tất nhiên hành những pháp ấy?

Tôn giả A-nan trả lời:

- Đại vương, ly dục và dục đã diệt tận, ly nhuế và nhuế đã diệt tận, ly si và si đã diệt tận, Như Lai đã thành tựu tất cả các pháp thiện và đoạn trừ tất cả các pháp bất thiện. Ngài là bậc Thầy Khuyến Giáo, bậc Thầy Vi Diệu, bậc Thầy Khéo Tùy Thuận, là vị Tướng Điều Ngự, Tùy Thuận Điều Ngự, là vị Nói Năng Toàn Thiện, Nói Năng Vi Diệu, Nói Năng Khéo Tùy Thuận. Cho nên Như Lai tất nhiên hành những pháp ấy.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la khen ngợi:

- Hay thay! Hay thay! A-nan, Như Lai tất nhiên hành những pháp nên hành. Vì sao vậy? Vì Như Lai là bậc Vô Sở Trước, là bậc Đẳng Chánh Giác. Này A-nan, Ngài là đệ tử của đức Đạo Sư ấy, học đạo để chứng đắc Niết-bàn, an ổn vô thượng, mà còn hành những pháp ấy; huống nữa Như Lai lại không hành những pháp ấy sao?

A-nan nói khéo léo, khiến tôi hoan hỷ! A-nan nói thật là thích thú, khiến tôi rất hoan hỷ. Nếu A-nan được phép thâu nhận thuế tô trong làng thì tôi sẽ vì pháp mà bố thí thuế tô đó. Nếu A-nan được phép thâu nhận voi, ngựa, trâu, dê thì tôi sẽ vì pháp mà bố thí voi, ngựa, trâu, dê đó. Nếu A-nan được phép thâu nhận đàn bà, con gái thì tôi sẽ vì pháp mà bố thí đàn bà, con gái. Nếu A-nan được phép thâu nhận vàng bạc, châu báu thì tôi sẽ vì pháp mà bố thí vàng bạc, châu báu. Nhưng A-nan không được phép thâu nhận những việc như thế. Vương gia Câutát-la tôi có một chiếc áo tên là Bệ-ha-đề rất tốt. Tôi đặt nó trong ống cán dù, được gửi đến để làm tín. Trong các loại áo kiếp-bối của vương gia Câu-tát-la, áo này là bậc nhất trong tất cả. Vì sao vậy? Áo Bệ-ha-đề dài mười sáu khuỷu tay, rộng tám khuỷu tay. Tôi nay vì pháp đem chiếc áo này bố thí cho A-nan. Ngài sẽ dùng nó mà may thành ba y để vương gia Câu-tát-la được mãi mãi tăng ích phước lành.

Tôn giả A-nan đáp:

- Thôi đủ rồi Đại vương! Trong tâm thỏa mãn là đủ. Tôi đã có đủ ba y rồi.

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la thưa:

- Này A-nan, xin nghe tôi nói một ví dụ, người có trí tuệ nghe ví dụ sẽ thấu rõ ý nghĩa. Ví như sau trận mưa lớn, nước đầy cả sông A-di-la-bà-đề, ngập cả hai bên bờ và chảy tràn ra ngoài. A-nan có thấy vậy không?

Tôn giả A-nan đáp:

- Đại vương, tôi có thấy!

Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la lại thưa:

- Cũng thế, này A-nan, nếu có ba y thì hãy đem cho các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni hay các vị tiệm học, xá-la, xá-la-ma-ni-ly. Còn A-nan đem Bệ-ha-đề này làm thành ba y để dùng, khiến vương gia Câu-tát-la được tăng ích phước lành.

Tôn giả A-nan im lặng nhận lời. Khi biết Tôn giả A-nan chấp nhận rồi, vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la y theo pháp bố thí chiếc y Bệ-ha-đề. Tôn giả A-nan liền từ chỗ ngồi đứng dậy, nhiễu quanh ba vòng rồi ra về. Sau khi trở về không bao lâu, Tôn giả A-nan bèn đem chiếc y Bệ-ha-đề đến trước Phật, cúi đầu đảnh lễ dưới chân Ngài, rồi đứng một bên và thưa:

- Bạch Thế Tôn, hôm nay, Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la vì pháp mà bố thí chiếc y Bệ-ha-đề. Vậy con xin Thế Tôn đặt đôi chân lên y Bệ-ha-đề để vương gia Câu-tát-la được tăng ích phước lành!

Khi ấy, Thế Tôn để hai chân lên y Bệ-ha-đề rồi bảo:

- Này A-nan, thầy đã bàn luận những gì với Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la, hãy kể lại cho Ta nghe!

Khi ấy, Tôn giả A-nan kể lại hết những điều đã luận bàn cùng vua nước Câu-tát-la cho Thế Tôn nghe rồi chắp tay thưa:

- Con nói như vậy không xuyên tạc Thế Tôn chăng? Con nói đúng như thật, nói đúng như pháp, nói đúng pháp như pháp, đối với pháp như pháp không có điều gì sai lầm chăng?

Đức Thế Tôn bảo:

- Thầy nói như vậy là không xuyên tạc Ta, là nói sự thật, nói đúng như pháp, nói đúng pháp như pháp, đối với pháp như pháp không có điều gì sai lầm. Này A-nan, nếu Vua Ba-tư-nặc nước Câu-tát-la hỏi Ta bằng nghĩa này, với câu này, với văn này, thì Ta cũng trả lời bằng nghĩa này, với câu này, với văn này mà trả lời cho nhà vua. Này A-nan, nghĩa ấy đúng như những điều thầy đã nói, thầy nên theo đúng như thế mà thọ trì. Vì sao vậy? Vì nói như vậy chính là nghĩa như vậy.

Đức Phật thuyết như vậy, Tôn giả A-nan và các Tỳ-kheo sau khi nghe Phật dạy xong, hoan hỷ phụng hành.