206. KINH TÂM UẾ
 

Tôi nghe như vầy:

Một thời, Phật du hóa tại nước Xá-vệ, trong rừng Thắng Lâm, vườn Cấp Cô Độc.

Bấy giờ, Thế Tôn nói với các Tỳ-kheo:

– Nếu Tỳ-kheo hay Tỳ-kheo-ni nào không nhổ sạch năm thứ ô uế trong tâm, không cởi mở năm thứ trói buộc trong tâm thì Tỳ-kheo hay Tỳ-kheo-ni ấy được nói đến với pháp tất thối.

Thế nào là không nhổ sạch năm thứ ô uế trong tâm?

Ở đây, có người nghi ngờ Thế Tôn, do dự, không ngộ nhập, không quyết đoán, không tịnh tín. Nếu hạng người nào nghi ngờ Thế Tôn, do dự, không ngộ nhập, không quyết đoán, không tịnh tín thì người đó gọi là không nhổ sạch loại tâm ô uế thứ nhất, nghĩa là đối với Thế Tôn. Cũng vậy, ai đối với Chánh pháp, đối với học giới, đối với giáo huấn, hoặc đối với những vị đồng Phạm hạnh được Thế Tôn khen ngợi mà sân nhuế, mạ lỵ, lăng nhục, xúc não, xâm hại, không ngộ nhập, không quyết đoán, không tịnh tín thì đó gọi là loại tâm ô uế thứ năm không được nhổ sạch, nghĩa là đối với các vị đồng Phạm hạnh.

Thế nào là không cởi mở năm thứ trói buộc trong tâm?

Ở đây, có một hạng người thân không ly nhiễm, không ly dục, không ly ái, không ly khát. Nếu ai thân không ly nhiễm, không ly dục, không ly ái, không ly khát, người ấy tâm không thú hướng, không tịnh tín, không an trú, không thắng giải trong nỗ lực tinh tấn và chuyên cần tĩnh tọa. Nếu ai có tâm này, không thú hướng, không tịnh tín, không an trú, không thắng giải trong nỗ lực tinh tấn và chuyên cần tĩnh tọa thì đó gọi là loại tâm phược thứ nhất, nghĩa là nơi thân.

Lại nữa, có một hạng người đối với dục mà không ly nhiễm, không ly dục, không ly ái, không ly khát. Nếu ai đối với dục mà không ly nhiễm, không ly dục, không ly ái, không ly khát, người ấy tâm không thú hướng, không tịnh tín, không an trú, không thắng giải trong nỗ lực tinh tấn và chuyên cần tĩnh tọa. Nếu ai có tâm này, không thú hướng, không tịnh tín, không an trú, không thắng giải trong nỗ lực tinh tấn và chuyên cần tĩnh tọa thì đó gọi là loại tâm phược thứ hai, nghĩa là nơi dục.

Lại nữa, có một hạng người đối với điều được nói tương ưng với Thánh nghĩa, nhu nhuyến, không triền cái nghi hoặc, nghĩa là nói về giới, định, tuệ, giải thoát, giải thoát tri kiến, nói về tổn giảm, nói về sự không tụ hội, nói về thiểu dục, nói về tri túc, nói về đoạn trừ, nói về vô dục, nói về diệt, nói về tĩnh tọa, nói về duyên khởi; những điều như vậy được Tỳ-kheo hay Sa-môn nói, nhưng người ấy tâm không thú hướng, không định tín, không an trú, không thắng giải trong nỗ lực tinh tấn và chuyên cần tĩnh tọa. Nếu ai có tâm này, không thú hướng, không tịnh tín, không an trú, không thắng giải trong nỗ lực tinh tấn và chuyên cần tĩnh tọa thì đó gọi là loại tâm phược thứ ba, nghĩa là đối với thuyết.

Lại nữa, có một hạng người thường tụ hội chung với đạo hay tục, náo loạn, kiêu sa, không học hỏi. Nếu ai thường tụ hội chung với đạo hay tục, náo loạn, kiêu sa, không học hỏi, người ấy tâm không thú hướng, không tịnh tín, không an trú, không thắng giải trong nỗ lực tinh tấn và chuyên cần tĩnh tọa. Nếu ai có tâm này, không thú hướng, không tịnh tín, không an trú, không thắng giải trong nỗ lực tinh tấn và chuyên cần tĩnh tọa thì đó gọi là loại tâm phược thứ tư, nghĩa là đối với sự tụ hội.

Lại nữa, có một hạng người với một ít sở đắc mà nửa đường dừng lại, không mong cầu thăng tiến. Nếu ai với một ít sở đắc mà nửa đường dừng lại, không mong cầu thăng tiến, người ấy tâm không thú hướng, không tịnh tín, không an trú, không thắng giải trong nỗ lực tinh tấn và chuyên cần tĩnh tọa. Nếu ai có tâm này, không thú hướng, không tịnh tín, không an trú, không thắng giải trong nỗ lực tinh tấn và chuyên cần tĩnh tọa thì đó gọi là loại tâm phược thứ năm, nghĩa là đối với sự thăng tiến.

Nếu Tỳ-kheo hay Tỳ-kheo-ni nào không nhổ sạch năm thứ ô uế trong tâm và không cởi mở năm thứ trói buộc trong tâm thì Tỳ-kheo hay Tỳ-kheo-ni ấy được nói đến với pháp tất thối vậy.

Nếu Tỳ-kheo hay Tỳ-kheo-ni nào khéo nhổ sạch năm thứ ô uế trong tâm và khéo cởi mở năm thứ trói buộc trong tâm thì Tỳ-kheo hay Tỳ-kheo-ni ấy được nói đến với pháp thanh tịnh.

Thế nào là Tỳ-kheo hay Tỳ-kheo-ni khéo nhổ sạch năm thứ ô uế trong tâm?

Ở đây, có một hạng người không nghi ngờ Thế Tôn, không do dự những ngộ nhập, quyết đoán, tịnh tín. Nếu ai không nghi ngờ Thế Tôn, không do dự những ngộ nhập, quyết đoán, tịnh tín thì đó gọi là hạng người thứ nhất khéo nhổ sạch ô uế trong tâm, nghĩa là đối với Thế Tôn. Cũng vậy, đối với Chánh pháp, đối với học giới, đối với giáo huấn, hoặc đối với những vị đồng Phạm hạnh được Thế Tôn khen ngợi mà không sân nhuế, không lăng nhục, không xúc não, không xâm hại, có ngộ nhập, quyết đoán, tịnh tín thì đó gọi là hạng người thứ năm khéo nhổ sạch ô uế trong tâm, nghĩa là đối với các vị đồng Phạm hạnh.

Thế nào là khéo cởi mở năm thứ trói buộc trong tâm?

Ở đây, có một hạng người thân ly nhiễm, ly dục, ly ái, ly khát. Nếu ai thân ly giải, nỗ lực tinh tấn, chuyên cần tĩnh tọa. Nếu ai có tâm này, thú hướng, tịnh tín, an trú, thắng giải, nỗ lực tinh tấn, chuyên cần tĩnh tọa thì đó gọi là hạng người thứ nhất khéo cởi mở sự trói buộc trong tâm, nghĩa là đối với thân.

Lại nữa, có một hạng người đối với dục mà ly nhiễm, ly dục, ly ái, ly khát. Nếu ai đối với dục mà ly nhiễm, ly dục, ly ái, ly khát, người ấy có tâm thú hướng, tịnh tín, an trú, thắng giải, nỗ lực tinh tấn, chuyên cần tĩnh tọa. Nếu ai có tâm này, thú hướng, tịnh tín, an trú, thắng giải, nỗ lực tinh tấn, chuyên cần tĩnh tọa thì đó gọi là hạng người thứ hai khéo cởi mở sự trói buộc trong tâm, tức là đối với dục.

Lại nữa, có một hạng người đối với những điều được thuyết giảng tương ưng với Thánh nghĩa, nhu nhuyến, không triền cái nghi hoặc, nghĩa là nói về giới, định, tuệ, giải thoát, giải thoát tri kiến, nói về tổn giảm, nói về sự không tụ hội, nói về thiểu dục, nói về tri túc, nói về đoạn trừ, nói về vô dục, nói về diệt, nói về tĩnh tọa, nói về duyên khởi; những điều như vậy được thuyết giảng bởi Sa-môn hay Tỳ-kheo và người ấy tâm thú hướng, tịnh tín, an trú, thắng giải, nỗ lực tinh tấn, chuyên cần tĩnh tọa. Nếu ai có tâm này, thú hướng, tịnh tín, an trú, thắng giải, nỗ lực tinh tấn, chuyên cần tĩnh tọa thì đó gọi là hạng người thứ ba khéo cởi mở sự trói buộc trong tâm, tức là đối với thuyết.

Lại nữa, có một hạng người không thường tụ hội với đạo hay tục, không náo loạn, không kiêu sa, nhưng học hỏi. Nếu ai không thường tụ hội với đạo hay tục, không náo loạn, không kiêu sa nhưng học hỏi, người ấy tâm thú hướng, tịnh tín, an trú, thắng giải, nỗ lực tinh tấn, chuyên cần tĩnh tọa. Nếu ai có tâm này, thú hướng, tịnh tín, an trú, thắng giải, nỗ lực tinh tấn, chuyên cần tĩnh tọa thì đó gọi là hạng người thứ tư khéo cởi mở sự trói buộc trong tâm, tức là đối với sự không tụ hội.

Lại nữa, có một hạng người với một ít sở đắc, nửa đường không dừng lại nhưng mong cầu thăng tiến. Nếu ai với một ít sở đắc, nửa đường không dừng lại nhưng mong cầu thăng tiến, người ấy tâm thú hướng, tịnh tín, an trú, thắng giải, nỗ lực tinh tấn, chuyên cần tĩnh tọa. Nếu ai có tâm này, thú hướng, tịnh tín, an trú, thắng giải, nỗ lực tinh tấn, chuyên cần tĩnh tọa thì đó gọi là hạng người thứ năm khéo cởi mở sự trói buộc trong tâm, tức là đối với sự thăng tiến.

Nếu Tỳ-kheo hay Tỳ-kheo-ni nào khéo nhổ sạch năm thứ ô uế trong tâm, khéo cởi mở năm thứ trói buộc trong tâm, Tỳ-kheo hay Tỳ-kheo-ni ấy được nói đến với pháp thanh tịnh. Vị ấy an trú nơi mười chi này rồi, lại tu tập thêm năm pháp. Thế nào là năm?

Tu dục định tâm, thành tựu đoạn như ý túc, y trên viễn ly, y trên vô dục, y diệt, y xả, thú hướng phi phẩm; tu tinh tấn định; tâm định; tư duy định, thành tựu đoạn như ý túc, y trên viễn ly, y trên vô dục, y diệt, y xả, thú hướng phi phẩm; và kham nhiệm là thứ năm. Vị ấy thành tựu kham nhiệm cho đến mười lăm pháp này, thành tựu tự thọ, chắc chắn đạt đến tri, đến kiến, đến Chánh đẳng giác, đến cửa cam lồ, cận trú Niết-bàn. Ta nói không có sự kiện không đi đến Niết-bàn.

Cũng như con gà sanh mười trứng hoặc mười hai trứng, luôn luôn ấp ủ, luôn luôn sưởi ấm, luôn luôn trông chừng. Giả sử con gà mái ấy buông trôi, nhưng bên trong đã có gà con, nó sẽ lấy chân mà chọi, lấy mỏ mà mổ vỏ trứng, tự nó bình an chui ra. Nó là con gà con bậc nhất. Cũng vậy, nếu Tỳ-kheo thành tựu kham nhiệm cho đến mười lăm pháp này, tự thọ, chắc chắn đạt đến tri, đến kiến, đến Chánh đẳng giác, đến cửa cam lồ, cận trú Niết-bàn. Ta nói không có sự kiện không đi đến Niết-bàn.

Đức Phật thuyết như vậy, các Tỳ-kheo sau khi nghe Phật dạy xong, hoan hỷ phụng hành.