168. KINH Ý HÀNH
 

Tôi nghe như vầy:

Một thời, Phật du hóa nước Xá-vệ, tại Thắng Lâm, vườn Cấp Cô Độc. Bấy giờ, đức Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

– Nay Ta sẽ nói pháp cho các thầy nghe, vi diệu ở đoạn đầu, vi diệu ở đoạn giữa và đoạn cuối cũng vi diệu, có văn, có nghĩa, đầy đủ, thanh tịnh, hiển hiện Phạm hạnh. Đó là Kinh Phân biệt ý hành về sự thọ sanh theo ý hành. Hãy lắng nghe, hãy suy nghĩ kỹ!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo vâng lời lắng nghe. Phật dạy:

– Sao gọi là sự tái sanh do ý hành đưa tới? Nếu các Tỳ-kheo ly dục, ly ác, bất thiện pháp, có giác, có quán, được hỷ lạc do ly dục sanh, chứng được Thiền thứ nhất, thành tựu an trú.

Vị ấy đối với định này, an lạc trú ở đó. Vị ấy đối với định kia đã ham muốn trú ở đó, tất có trường hợp này: Trú vào đó, khoái lạc trong đó, mạng chung sanh trong cõi trời Phạm thiên. Chư thiên trên cõi Phạm thiên, sanh ở đó, trú ở đó, thọ hưởng hỷ lạc do ly dục sanh và Tỳ-kheo trú ở đây mà nhập Thiền thứ nhất, thọ hưởng hỷ lạc do ly dục sanh. Hai hỷ lạc do ly dục sanh không có sai khác, cả hai đều bằng nhau. Vì sao vậy? Vì trước tiên tu hành định ấy, sau đó mới sanh vào chỗ ấy. Đối với định này, vị ấy tu tập như vậy, phát triển như vậy, sẽ sanh vào trong cõi Phạm thiên. Như vậy là ý hành sanh.

Lại nữa, Tỳ-kheo giác, quán đã tịch tĩnh, nội tĩnh nhất tâm, không giác, không quán, chứng Thiền thứ hai, thành tựu an trú. Đối với định lực này, vị ấy an lạc muốn trú ở đó. Đối với định này, khi đã trú ở đó, tất có trường hợp này: Trú nơi đó, khoái lạc nơi đó, mạng chung sanh vào cõi trời Hoảng Dục. Chư thiên cõi Hoảng Dục sanh ở đó, trú ở đó, thọ hưởng hỷ lạc do định sanh và Tỳ- kheo trú ở đây nhập Thiền thứ hai, thọ hưởng hỷ lạc do định sanh. Hai hỷ lạc do định sanh này, không có sai khác, cả hai đều đồng nhau. Vì sao vậy? Vì trước tiên hành ấy phải định, sau đó mới sanh vào chỗ ấy. Đối với định này, vị ấy tu như vậy, tập như vậy, phát triển như vậy, sẽ sanh trong cõi trời Hoảng Dục. Như vậy gọi là ý hành sanh.

Lại nữa, Tỳ-kheo ly hỷ dục, xả, vô cầu, an trú chánh niệm, chánh trí, thân cảm giác lạc, điều mà bậc Thánh gọi là Thánh xả niệm lạc trú, chứng được Thiền thứ ba, thành tựu an trú. Đối với định này, vị ấy an lạc muốn trú ở đó. Đối với định lạc này, vị kia vui sướng muốn trú ở đó, tất có trường hợp này: Trú nơi đó, khoái lạc nơi đó, thân hoại mạng chung sanh vào cõi Biến Tịnh thiên. Chư thiên trên cõi Biến Tịnh thiên sanh ở đó, trú ở đó, nhập Thiền thứ ba này, thọ hưởng diệu lạc do ly hỷ. Diệu lạc do ly hỷ này không có sai khác, cả hai đều giống nhau. Vì sao vậy? Vì trước tiên hành ấy phải định, sau đó mới sanh vào chỗ ấy. Đối với định này, vị ấy tu như vậy, tập như vậy, phát triển như vậy, sẽ sanh trong cõi Biến Tịnh thiên. Như vậy là ý hành sanh.

Lại nữa, Tỳ-kheo diệt lạc, diệt khổ, hỷ và ưu vốn có từ trước cũng đã diệt, không khổ, không lạc, xả niệm thanh tịnh, chứng Thiền thứ tư, thành tựu an trú. Đối với định này, vị ấy an lạc muốn trú ở đó. Đối với định này, vị ấy đã vui sướng muốn trú ở đó, tất có trường hợp này: Trú ở đó, khoái lạc ở đó, mạng chung sanh lên cõi trời Quả Thật thiên. Chư thiên trên cõi Quả Thật thiên sanh ở đó, trú ở đó, thọ hưởng diệu lạc do xả niệm thanh tịnh; và Tỳ-kheo trú ở đây, nhập Thiền thứ tư, thọ hưởng diệu lạc do xả niệm thanh tịnh. Hai diệu lạc do xả niệm thanh tịnh này không có sai khác, cả hai đều đồng nhau. Vì sao vậy? Vì trước tiên hành ấy phải định, sau đó mới sanh vào chỗ ấy. Đối với định này, vị ấy tu như vậy, tập như vậy, phát triển như vậy, sẽ sanh trong cõi Quả Thật thiên. Như vậy là ý hành sanh.

Lại nữa, Tỳ-kheo vượt qua tất cả sắc tưởng, diệt hữu đối tưởng, không suy niệm bất cứ tưởng nào, nhập Không vô biên, thành tựu an trú Không vô biên xứ. Đối với định lạc này, vị ấy an lạc muốn trú ở đó. Đối với định lạc này khi đã an lạc muốn trú ở đó, tất có trường hợp này: Trú ở đó, khoái lạc ở đó, mạng chung sanh vào trong cõi Vô Lượng Không Xứ thiên. Chư thiên trong cõi Vô Lượng Không Xứ thiên sanh ở trong đó, trú ở đó, thọ hưởng Vô lượng không xứ tưởng; và Tỳ-kheo trú ở đây, thọ hưởng Vô lượng không xứ tưởng. Hai Vô lượng không xứ tưởng này không có sai khác, cả hai đều đồng nhau? Vì sao vậy? Vì trước tiên hành ấy phải định, sau đó mới sanh vào chỗ ấy. Đối với định này, vị ấy tu như vậy, tập như vậy, phát triển như vậy sẽ sanh vào cõi Vô lượng không xứ thiên. Như vậy là ý hành sanh.

Lại nữa, Tỳ-kheo vượt qua Vô lượng không xứ, nhập Vô lượng thức, thành tựu an trú Vô lượng thức xứ. Đối với định này, vị ấy an lạc muốn trú ở đó. Đối với định này, đã vui sướng muốn trú ở đó xong, tất có trường hợp này: Trú ở đó, khoái lạc ở đó, mạng chung sanh vào trong cõi Vô Lượng Thức Xứ thiên. Chư thiên trên cõi Vô Lượng Thức Xứ thiên sanh ở đó, trú ở đó, thọ hưởng Vô lượng thức xứ tưởng và Tỳ-kheo trú ở đây, thọ hưởng Vô lượng thức xứ tưởng. Hai Vô lượng thức xứ tưởng này không sai khác, cả hai đều đồng nhau. Vì sao vậy? Vì trước tiên hành ấy phải định, sau đó mới sanh vào chỗ đó. Đối với định này, vị ấy tu như vậy, tập như vậy, phát triển như vậy, sẽ sanh vào Vô Lượng Thức Xứ thiên. Như vậy là ý hành sanh.

Lại nữa, Tỳ-kheo vượt qua Vô lượng thức xứ, nhập Vô sở hữu, thành tựu an trú Vô sở hữu xứ. Đối với định này, vị ấy an lạc muốn trú ở đó. Đối với định

này, khi vui sướng muốn trú ở đó, tất có trường hợp này: Trú ở đó, khoái lạc ở đó, mạng chung sanh vào trong cõi Vô Sở Hữu Xứ thiên. Chư thiên trên cõi Vô Sở Hữu Xứ thiên sanh ở đó, trú ở đó, thọ hưởng Vô sở hữu xứ tưởng và Tỳ-kheo trú ở đây, thọ hưởng Vô sở hữu xứ tưởng. Hai Vô sở hữu xứ tưởng này không có sai khác, cả hai đều đồng nhau. Vì sao vậy? Vì trước tiên hành ấy phải định, sau đó mới sanh vào chỗ đó. Đối với định này, vị ấy tu như vậy, tập như vậy, phát triển như vậy, sẽ sanh vào trong Vô Sở Hữu Xứ thiên. Như vậy là ý hành sanh.

Lại nữa, Tỳ-kheo vượt qua tất cả Vô sở hữu xứ tưởng, nhập Phi hữu tưởng phi vô tưởng, thành tựu an trú Phi hữu tưởng phi vô tưởng xứ. Đối với định này, vị ấy an lạc muốn trú ở đó. Đối với định này, khi đã muốn trú ở đó, tất có trường hợp này: Trú ở đó, khoái lạc ở đó, mạng chung sanh vào trong cõi Phi Hữu Tưởng Phi Vô Tưởng Xứ thiên. Chư thiên trên cõi trời Phi Hữu Tưởng Phi Vô Tưởng Xứ sanh ở đó, trú ở đó, thọ hưởng Phi hữu tưởng phi vô tưởng xứ tưởng và Tỳ-kheo trú ở đây, thọ hưởng Phi hữu tưởng phi vô tưởng xứ tưởng. Hai tưởng này không có sai khác, cả hai đều đồng nhau. Vì sao vậy? Vì trước tiên hành ấy phải định, sau đó mới sanh vào chỗ đó. Đối với định này, vị ấy tu như vậy, tập như vậy, phát triển như vậy, sẽ sanh vào trong Phi Hữu Tưởng Phi Vô Tưởng Xứ thiên. Như vậy là ý hành sanh.

Lại nữa, Tỳ-kheo vượt qua tất cả Phi hữu tưởng phi vô tưởng xứ tưởng, nhập Tưởng thọ diệt, tự thân tác chứng, thành tựu an trú, do tuệ kiến, đoạn trừ các lậu, chứng đắc tận trí. Trong các định, định này được gọi là tối đệ nhất, tối đại, tối thượng, tối thắng, tối diệu. Ví như do bò mà có sữa, do sữa có lạc, do lạc có sanh tô, do sanh tô có thục tô, do thục tô có tô tinh; tô tinh này được gọi là tối đệ nhất, tối đại, tối thượng, tối thắng, tối diệu. Do chứng đắc định này, y nơi định này, trú ở định này, không còn thọ lãnh sự khổ của sanh, già, bệnh, chết. Đó là dứt tận sự khổ.

Phật nói như vậy, các Tỳ-kheo sau khi nghe Phật dạy xong, hoan hỷ phụng hành.