toc Mục Lục

Tam tạng Thánh điển PGVN 18 » Tam tạng Phật giáo Bộ phái 02 »

Kinh Trung A-Hàm
(中阿含經)

Dịch tiếng Việt: VIỆN CAO ĐẲNG PHẬT HỌC HẢI ĐỨC - NHA TRANG
Hiệu đính: Hòa Thượng THÍCH THIỆN SIÊU

148. KINH HÀ KHỔ

Tôi nghe như vầy:

Một thời, Phật du hóa tại nước Xá-vệ, trong rừng Thắng Lâm, vườn Cấp Cô Độc.

Bấy giờ, Phạm chí Sanh Văn sau buổi trưa, thong dong tản bộ đi đến chỗ Phật, chào hỏi xong, ngồi xuống một bên và bạch:

– Thưa Cù-đàm, tôi có điều muốn hỏi, mong Ngài nghe cho tôi mới dám trình bày!

Thế Tôn nói:

– Ông muốn hỏi điều gì cứ hỏi!

Phạm chí Sanh Văn liền hỏi:

– Thưa Cù-đàm, người tại gia có những sự khổ nào? Và người xuất gia học đạo có những sự khổ nào?

Đức Thế Tôn trả lời:

– Người tại gia vì không được tự do mà khổ; người xuất gia học đạo vì tự do mà khổ.

Phạm chí Sanh Văn lại hỏi:

– Thưa Cù-đàm, tại sao người tại gia vì không được tự do mà khổ? Và tại sao người xuất gia học đạo vì tự do mà khổ?

Thế Tôn đáp:

– Nếu người tại gia mà tiền tài không tăng trưởng; kim ngân, trân châu, lưu ly, thủy tinh thảy đều không tăng trưởng; súc mục, lúa gạo cùng nô tỳ, sai dịch cũng không tăng trưởng thì lúc bấy giờ, người tại gia ưu sầu khổ não. Do sự kiện này mà người tại gia có nhiều ưu tư, khổ nhọc, trong lòng mang nhiều sầu bi. Này Phạm chí, nếu người xuất gia học đạo mà sống theo dục vọng, sân nhuế, ngu si thì lúc bấy giờ, xuất gia học đạo có nhiều ưu sầu, khổ não. Do sự kiện này mà người xuất gia học đạo có nhiều ưu tư, khổ nhọc, trong lòng chất chứa nhiều sầu bi. Này Phạm chí, như vậy, người tại gia vì không được tự do mà khổ; người xuất gia học đạo vì tự do mà khổ.

Phạm chí Sanh Văn lại hỏi:
– Thưa Cù-đàm, tại gia có điều gì vui? Và xuất gia học đạo có điều gì vui? Thế Tôn đáp:
– Tại gia vì tự do mà vui; xuất gia học đạo vì không tự do mà vui.

Phạm chí Sanh Văn lại hỏi:

– Thưa Cù-đàm, tại sao tại gia vì tự do mà vui? Và tại sao xuất gia học đạo vì không tự do mà vui?

Thế Tôn đáp:

– Này Phạm chí, nếu người tại gia mà tiền tài được tăng trưởng; kim ngân, trân châu, lưu ly, thủy tinh đều được tăng trưởng; súc mục, lúa gạo và nô tỳ, sai dịch cũng đều được tăng trưởng thì lúc bấy giờ, tại gia là khoái lạc, hoan hỷ. Do sự kiện này mà người tại gia có nhiều khoái lạc, hoan hỷ. Này Phạm chí, người xuất gia học đạo sống không tùy theo dục vọng, không tùy theo sân nhuế thì lúc bấy giờ, xuất gia học đạo là khoái lạc, hoan hỷ. Do sự kiện này mà người xuất gia học đạo có nhiều khoái lạc, hoan hỷ. Này Phạm chí, như vậy, người tại gia vì tự do mà được hoan lạc; người xuất gia học đạo vì không tự do mà được hoan lạc.

Phạm chí Sanh Văn lại hỏi:

– Thưa Cù-đàm, do sự kiện nào mà chư thiên và loài người nhất định không có lợi nghĩa? Do sự kiện nào mà chư thiên và loài người tất có lợi nghĩa?

Thế Tôn đáp:

– Này Phạm chí, nếu chư thiên và loài người đấu tranh lẫn nhau, tất không có lợi nghĩa. Nếu chư thiên và loài người không đấu tranh lẫn nhau, tất có lợi nghĩa.

Phạm chí Sanh Văn lại hỏi:

– Thưa Cù-đàm, tại sao nếu chư thiên và loài người đấu tranh lẫn nhau, tất không có lợi nghĩa? Và tại sao nếu chư thiên và loài người không đấu tranh lẫn nhau, tất có lợi nghĩa?

Thế Tôn đáp:

– Này Phạm chí, lúc nào chư thiên và loài người đấu tranh, thù nghịch thì lúc bấy giờ, chư thiên và loài người có ưu tư, khổ nhọc, sầu bi. Do sự kiện này mà chư thiên và loài người có nhiều ưu tư, khổ nhọc, sầu bi. Nếu lúc nào chư thiên và loài người không đấu tranh, thù nghịch thì lúc bấy giờ, chư thiên và loài người được khoái lạc, hoan hỷ. Do sự kiện này mà chư thiên và loài người có nhiều khoái lạc, hoan hỷ. Này Phạm chí, như vậy, nếu chư thiên và loài người đấu tranh lẫn nhau, tất không có lợi nghĩa; nếu chư thiên và loài người không đấu tranh lẫn nhau, tất có lợi nghĩa.

Phạm chí Sanh Văn lại hỏi:

– Thưa Cù-đàm, do sự kiện nào khiến cho chư thiên và loài người nhất định không được lợi ích, phải khổ nhọc? Do sự kiện nào khiến cho chư thiên và loài người tất được lợi ích, tất được hoan lạc?

Thế Tôn đáp:

– Này Phạm chí, nếu chư thiên và loài người sống theo phi pháp, làm điều dữ, tất không được lợi ích, tất phải khổ nhọc. Nếu chư thiên và loài người thường sống đúng như pháp, không làm dữ, tất được lợi ích, tất được hoan lạc.

Phạm chí Sanh Văn lại hỏi:

– Thưa Cù-đàm, thế nào nếu chư thiên và loài người sống theo phi pháp, làm điều dữ, tất không được lợi ích, tất phải khổ nhọc? Thế nào nếu chư thiên và loài người sống đúng như pháp, không làm điều dữ, để nhất định được lợi ích, được hoan lạc.

Thế Tôn đáp:

– Này Phạm chí, chư thiên và loài người thân làm điều phi pháp và làm điều dữ; miệng và ý làm điều phi pháp và làm điều dữ thì lúc bấy giờ, chư thiên và loài người tất sẽ tổn giảm, a-tu-la tất sẽ hưng thạnh. Này Phạm chí, nếu chư thiên và loài người mà thân làm đúng như pháp, thủ hộ thân; khẩu và ý làm đúng như pháp, thủ hộ khẩu và ý; thì lúc bấy giờ, chư thiên và loài người tất sẽ hưng thạnh, a-tu-la tất sẽ tổn giảm. Này Phạm chí, như vậy, chư thiên và loài người nếu sống theo phi pháp và làm điều dữ, tất không được lợi ích, tất phải khổ nhọc; nếu chư thiên và loài người sống đúng như pháp, không làm điều dữ, tất được lợi ích, tất được hoan lạc.

Phạm chí Sanh Văn lại hỏi:
– Thưa Cù-đàm, nên quán sát ác tri thức như thế nào?
Thế Tôn đáp:
– Hãy quán sát ác tri thức như mặt trăng!
Phạm chí Sanh Văn lại hỏi:
– Thưa Cù-đàm, thế nào là quán sát ác tri thức như mặt trăng? Thế Tôn đáp:

– Như mặt trăng hướng đến sự lụn tàn, càng ngày càng giảm, vành trăng cũng giảm, ánh sáng cũng giảm, hình sắc cũng giảm, càng lúc càng khuyết dần. Này Phạm chí, rồi đến một lúc, mặt trăng biến mất hẳn, không còn thấy nữa. Này Phạm chí, người ác tri thức đối với Chánh pháp, Luật của Như Lai cũng có được tín tâm; nhưng người ấy được tín tâm rồi, về sau lại không hiếu thuận, cũng không cung kính, hành vi trái ngược, không vững chánh trí, không hướng đến pháp, tùy pháp. Người ấy bèn mất tín tâm, mất trì giới, bác văn, thí xả, trí tuệ cũng mất luôn. Này Phạm chí, cho đến lúc, thiện pháp nơi ác tri thức ấy hoàn toàn tiêu diệt, cũng như mặt trăng mất hút. Này Phạm chí, như vậy, hãy quán sát ác tri thức như mặt trăng.

Phạm chí Sanh Văn lại hỏi:
– Thưa Cù-đàm, nên quán sát thiện tri thức như thế nào?
Thế Tôn đáp:
– Này Phạm chí, hãy quán sát thiện tri thức như mặt trăng! Phạm chí Sanh Văn lại hỏi:
– Thưa Cù-đàm, thế nào là quán sát thiện tri thức như mặt trăng?

Thế Tôn đáp:

– Này Phạm chí, cũng như mặt trăng trong lúc mới mọc, còn non, trong vắt, càng ngày càng tăng trưởng. Này Phạm chí, cho đến một lúc, vào ngày mười lăm trong tháng, vành trăng tròn đầy. Này Phạm chí, cũng vậy, thiện tri thức đối với Chánh pháp, Luật của Như Lai mà có được tín tâm; người ấy có được tín tâm rồi, sau đó lại có hiếu thuận, cung kính, hành vi tùy thuận, vững vàng trên chánh trí, hướng đến pháp, tùy pháp. Người ấy tăng trưởng tín, trì giới, bác văn, thí xả, trí tuệ cũng tăng trưởng. Này Phạm chí, cho đến một lúc, thiện pháp nơi thiện tri thức ấy được trọn đủ như mặt trăng ngày rằm vậy. Này Phạm chí, như vậy, hãy quán sát thiện tri thức như mặt trăng.

Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn nói bài tụng:

Như thể trăng tròn vô cấu,
Du hành trong khoảng hư không,
Sáng lấp muôn ngàn tinh đẩu,
Rạng ngời một cõi mênh mông.
Cũng vậy, tín tâm, bác văn,
Thi ân, độ lượng, bao dung,
Sáng lấp trần gian bỏn xẻn,
Rạng ngời thí xả mênh mông.
Như thể đại long thần lực,
Kéo mây, nổi sóng, chớp giăng,
Mưa đổ nước rào lai láng,
Tràn đầy mặt đất mênh mông.
Cũng vậy, tín tâm, bác văn,
Thi ân, độ lượng, bao dung,
Ẩm thực cho người no đủ,
Hằng khuyên thí xả gia tăng.
Như thể sấm truyền vang dội,
Như trời trút trận mưa rào,
Phước thí như mưa, quảng đại,
Cơn mưa thí chủ dâng cao.
Đời này tiền tài, danh dự,
Đời sau cõi thiện sanh lên,
Phước báo người này lãnh thọ,
Chết rồi tất sẽ sanh thiên.

Phật thuyết như vậy, Phạm chí Sanh Văn sau khi nghe Phật dạy xong, hoan hỷ phụng hành.

Tác quyền © 2024 Hội đồng quản trị VNCPHVN.

Chúng tôi khuyến khích các hình thức truyền bá theo tinh thần phi vụ lợi với điều kiện: không được thay đổi nội dung và phải ghi rõ xuất xứ của trang web này.

Hello, world! This is a toast message.