87. KINH UẾ PHẨM

Tôi nghe như vầy:

Một thời, Phật đến Bà-kỳ-sấu, ở trong Ngạc sơn Bố lâm, vườn Lộc Dã.

Bấy giờ, Tôn giả Xá-lợi-phất nói với các Tỳ-kheo:

- Này chư Hiền, thế gian có bốn hạng người. Những gì là bốn? Hoặc có một hạng người bên trong thật có ô uế mà không tự biết, không biết như thật bên trong có ô uế; hoặc có một hạng người bên trong thật có ô uế và tự biết, biết như thật bên trong có ô uế; hoặc có một hạng người bên trong thật không có ô uế mà không tự biết, không tự biết như thật bên trong không có ô uế; hoặc có một hạng người bên trong thật không có ô uế và tự biết, biết như thật bên trong không có ô uế.

Này chư Hiền, nếu một người bên trong thật có ô uế mà không tự biết, không biết như thật bên trong có ô uế thì trong loài người, người này là tối hạ tiện. Nếu một người bên trong thật có ô uế và tự biết, biết như thật bên trong có ô uế thì trong loài người, người này là tối thắng. Nếu có một người bên trong thật không có ô uế mà không tự biết, không biết như thật bên trong không có ô uế thì trong loài người, người này là tối hạ tiện. Nếu có một người bên trong thật không có ô uế và tự biết, biết như thật bên trong không có ô uế thì trong loài người, người này là tối thắng.

Lúc ấy, có một thầy Tỳ-kheo liền từ chỗ ngồi đứng dậy, trịch áo vai hữu, chắp tay hướng về Tôn giả Xá-lợi-phất và thưa:

- Bạch Tôn giả Xá-lợi-phất, do nhân gì, duyên gì mà hai hạng người trước đều có ô uế, làm ô uế tâm, nhưng một người được coi là hạ tiện và một người được coi là tối thắng? Và do nhân gì, duyên gì mà hai hạng người sau không có ô uế, không làm ô uế tâm, nhưng một người được coi là hạ tiện và một người được coi là tối thắng?

Khi đó, Tôn giả Xá-lợi-phất trả lời vị Tỳ-kheo kia rằng:

- Này Hiền giả, nếu có một người bên trong thật có ô uế mà không tự biết, không biết như thật bên trong có ô uế thì nên biết, người ấy không muốn đoạn trừ ô uế, không cầu phương tiện, không học tinh cần. Người ấy khi mạng chung với ô uế làm ô uế tâm. Do mạng chung với ô uế làm ô uế tâm, người ấy chết không an lành, sanh vào chỗ bất thiện. Vì sao? Vì người ấy do mạng chung với ô uế làm ô uế tâm.

Này Hiền giả, cũng như có một người từ chợ quán, hoặc từ nhà làm đồ đồng mua về một cái mâm đồng bị bụi nhơ làm nhơ bẩn; người ấy mang về nhưng không thường rửa bụi, không thường lau chùi, cũng không phơi nắng, lại để chỗ nhiều bụi bặm. Như vậy, mâm đồng càng dính thêm bụi bặm nhơ bẩn. Này Hiền giả, cũng vậy, nếu một người bên trong thật có ô uế mà không tự biết, không biết như thật bên trong có ô uế thì nên biết, người ấy không muốn đoạn trừ ô uế, không cầu phương tiện, không học tinh cần. Người ấy mạng chung với sự ô uế làm ô uế tâm. Do mạng chung với sự ô uế làm ô uế tâm, người ấy chết không an lành, sanh vào chỗ bất thiện. Vì sao? Bởi vì người ấy mạng chung với ô uế làm ô uế tâm.

Này Hiền giả, nếu có một người biết chân thật rằng: “Trong ta có ô uế, trong ta quả thật có ô uế này” thì nên biết, người ấy muốn đoạn trừ ô uế đó, cầu phương tiện và học tinh cần. Người ấy mạng chung mà không có ô uế làm ô uế tâm. Do mạng chung không ô uế làm ô uế tâm, người ấy chết an lành, sanh vào cõi thiện. Vì sao? Vì người ấy mạng chung mà không có ô uế làm ô uế tâm.

Này Hiền giả, cũng như có người từ chợ quán, hoặc từ nhà người làm đồ đồng mua về một cái mâm đồng bị bụi nhơ làm nhơ bẩn; người ấy mang mâm về, thường rửa bụi bặm, thường lau chùi, thường phơi nắng và không để chỗ nhiều bụi bặm. Như vậy, mâm đồng hết sức sạch bóng. Này Hiền giả, cũng vậy, nếu một người biết rằng: “Bên trong ta có ô uế, trong ta quả thật có ô uế này” thì nên biết, người ấy muốn đoạn trừ ô uế đó, cầu phương tiện và học tinh cần. Người ấy mạng chung mà không có ô uế làm ô uế tâm. Do mạng chung mà không có ô uế làm ô uế tâm, người ấy chết an lành, sanh vào cõi thiện. Vì sao? Vì người ấy mạng chung mà không có ô uế làm ô uế tâm.

Này Hiền giả, nếu một người không biết như thật rằng: “Trong ta không có ô uế, trong ta quả thật không có ô uế này” thì nên biết, người ấy không giữ gìn được những pháp do mắt thấy, tai nghe. Do không giữ gìn được những pháp do mắt thấy, tai nghe, người ấy bị dục tâm ràng buộc. Người ấy mạng chung với dục tâm, với ô uế làm ô uế tâm. Do mạng chung với dục tâm, với ô uế làm ô uế tâm, người ấy chết không an lành, sanh vào cõi bất thiện. Vì sao? Vì người ấy mạng chung với dục tâm, với ô uế làm ô uế tâm.

Này Hiền giả, cũng như có một người từ chợ quán, hoặc từ nhà làm đồ đồng mua về một cái mâm đồng sạch sẽ, không có bụi nhơ; người ấy mang mâm về nhưng không thường rửa bụi, không thường lau chùi, không thường phơi nắng, để chỗ nhiều bụi bặm. Như vậy, mâm đồng chắc chắn dính bụi bặm nhơ bẩn. Này Hiền giả, cũng vậy, nếu một người không biết như thật rằng: “Trong ta không có ô uế, trong ta quả thật không có ô uế này” thì nên biết, người ấy không giữ gìn được những pháp do mắt thấy, tai nghe. Do không giữ gìn được những pháp do mắt thấy, tai nghe, người ấy bị dục tâm ràng buộc. Người ấy sẽ mạng chung với dục tâm, với ô uế làm ô uế tâm. Do mạng chung với dục tâm, với ô uế làm ô uế tâm, người ấy chết không an lành, sanh vào cõi bất thiện. Vì sao? Vì người kia mạng chung với dục tâm, với ô uế làm ô uế tâm.

Này Hiền giả, nếu một người biết như thật rằng: “Trong ta không có ô uế, trong ta quả thật không có ô uế này” thì nên biết, người ấy giữ gìn được những pháp do mắt thấy, tai nghe. Do vì giữ gìn được những pháp do mắt thấy, tai nghe nên người ấy không bị dục tâm ràng buộc. Người ấy mạng chung mà không có dục tâm, không có ô uế làm ô uế tâm. Do mạng chung mà không có dục tâm, không có ô uế làm ô uế tâm, người ấy chết an lành, sanh vào cõi thiện. Vì sao? Vì người ấy không có dục tâm, không có ô uế làm ô uế tâm.

Này Hiền giả, cũng như có người hoặc từ chợ quán, hoặc từ nhà làm đồ đồng mua về một cái mâm đồng sạch sẽ không có nhơ bẩn; người ấy mang mâm về, thường rửa bụi, thường lau chùi, thường năng phơi nắng, không để chỗ nhiều bụi. Như vậy, cái mâm đồng hết sức sạch bóng. Này Hiền giả, cũng vậy, nếu một người biết như thật rằng: “Trong ta không có ô uế, trong ta quả thật không có ô uế này” thì nên biết, người ấy giữ gìn được những pháp do mắt thấy, tai nghe. Do vì giữ gìn được những pháp do mắt thấy, tai nghe nên người ấy không bị dục tâm ràng buộc. Người ấy mạng chung mà không có dục tâm, không có ô uế làm ô uế tâm. Do mạng chung mà không có dục tâm, không có ô uế làm ô uế tâm, người ấy chết an lành, sanh vào cõi thiện. Vì sao? Vì người ấy mạng chung không có dục tâm, không có ô uế làm ô uế tâm.

Này Hiền giả, do nhân này, duyên này mà nói hai hạng người trước, mặc dù đều có ô uế làm ô uế tâm, nhưng một người được nói là hạ tiện, một người được coi là tối thắng. Và cũng do nhân này, duyên này mà hai hạng người sau, mặc dù đều không có ô uế làm ô uế tâm, nhưng một người được coi là hạ tiện, một người được coi là tối thắng.

Bấy giờ, lại có thầy Tỳ-kheo từ chỗ ngồi đứng dậy, trịch áo vai hữu, chắp tay hướng về Tôn giả Xá-lợi-phất và thưa:

- Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, ngài nói ô uế, những gì là ô uế?

Tôn giả Xá-lợi-phất đáp:

- Này Hiền giả, vô lượng pháp ác, bất thiện từ dục mà sanh, đó là ô uế. Vì sao? Giả sử có một người tâm sanh ước muốn như vầy: “Ta đã phạm giới, mong rằng người khác đừng biết ta phạm giới.” Này Hiền giả, nhưng có người khác biết người ấy phạm giới, vì người khác biết người ấy phạm giới nên người ấy sanh ác tâm. Nếu người ấy sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là bất thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người tâm sanh ước muốn như vầy: “Ta đã phạm giới, mong người khác quở trách ta ở chỗ kín đáo, đừng quở trách ta phạm giới ở trước công chúng.” Này Hiền giả, nhưng có người khác quở trách người ấy ở trước công chúng, không ở chỗ kín đáo. Do bị người khác quở trách người ấy ở trước công chúng, không ở chỗ kín đáo nên người ấy sanh ác tâm. Nếu người ấy sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là bất thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người tâm sanh ước muốn như vầy: “Ta đã phạm giới, mong rằng bị người hơn mình trách mắng, đừng bị người kém mình trách mắng ta phạm giới.” Này Hiền giả, nhưng người kém người ấy chứ không phải người hơn, trách mắng người ấy phạm giới. Do bị người kém mình chứ không phải người hơn mình trách mắng nên người ấy sanh ác tâm. Nếu người ấy sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là bất thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người tâm sanh ước muốn như vầy: “Mong rằng ta ngồi trước mặt đức Thế Tôn, thưa hỏi đức Thế Tôn về giáo pháp để Ngài nói cho các Tỳ-kheo nghe; chứ không phải vị Tỳ-kheo khác ngồi trước mặt Thế Tôn, thưa hỏi đức Thế Tôn về giáo pháp để Ngài nói cho các Tỳ-kheo nghe.” Này Hiền giả, nhưng có vị Tỳ-kheo khác ngồi trước mặt đức Thế Tôn, thưa hỏi đức Thế Tôn về giáo pháp để Ngài nói cho các Tỳ-kheo nghe. Do vì có vị Tỳkheo khác ngồi trước mặt đức Thế Tôn, thưa hỏi đức Thế Tôn về giáo pháp để Ngài nói cho các Tỳ-kheo nghe nên người ấy sanh ác tâm. Nếu người ấy sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là bất thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người tâm sanh ước muốn như vầy: “Lúc các Tỳkheo vào làng, mong rằng ta đi trước nhất, các Tỳ-kheo theo sau ta mà vào làng; đừng để một Tỳ-kheo nào khác, khi các Tỳ-kheo vào làng, đi trước nhất và các Tỳ-kheo đi theo sau mà vào.” Này Hiền giả, nhưng có Tỳ-kheo, khi các Tỳ-kheo vào làng, đã đi trước nhất và các Tỳ-kheo theo sau vị ấy để vào làng. Do có Tỳ-kheo khác khi các Tỳ-kheo vào làng đã đi trước nhất và các Tỳ-kheo theo sau để vào làng nên người ấy sanh ác tâm. Nếu người ấy sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là bất thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người sanh tâm ước muốn như vầy: “Khi các Tỳkheo đã vào trong, mong rằng ta ngồi ghế cao hơn hết, được chỗ ngồi bậc nhất, được nước rửa bậc nhất, được thức ăn bậc nhất; chứ đừng có vị Tỳ-kheo nào khác, khi các Tỳ-kheo đã vào trong, ngồi ghế cao hơn hết, được chỗ ngồi bậc nhất, được nước rửa bậc nhất, được thức ăn bậc nhất.” Này Hiền giả, nhưng có Tỳ-kheo khác, khi các Tỳ-kheo đã vào trong, ngồi ghế cao hơn hết, được chỗ ngồi bậc nhất, được nước rửa bậc nhất, được thức ăn bậc nhất. Do có Tỳ-kheo khác, khi các Tỳ-kheo đã vào trong, ngồi ghế cao hơn hết, được chỗ ngồi bậc nhất, được nước rửa bậc nhất, được thức ăn bậc nhất nên người ấy sanh ác tâm. Nếu người ấy sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là bất thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người sanh tâm ước muốn như vầy: “Các Tỳ-kheo ăn xong, sau khi thu dọn đồ ăn, lau rửa rồi, mong ta nói pháp cho cư sĩ nghe để khuyến phát khát ngưỡng và thành tựu hoan hỷ; đừng có Tỳ-kheo nào khác, sau khi các Tỳ-kheo ăn xong, thu dọn đồ ăn, lau rửa rồi, nói pháp cho cư sĩ nghe để khuyến phát khát ngưỡng và thành tựu hoan hỷ.” Này Hiền giả, nhưng có Tỳkheo khác, sau khi Tỳ-kheo ăn xong, thu dọn đồ ăn, lau rửa rồi, nói pháp cho cư sĩ nghe để khuyến phát khát ngưỡng, thành tựu hoan hỷ. Do có Tỳ-kheo khác, sau khi các Tỳ-kheo ăn xong, thu dọn đồ ăn, lau rửa rồi, nói pháp cho cư sĩ nghe để khuyến phát khát ngưỡng, thành tựu hoan hỷ nên người ấy sanh ác tâm. Nếu người ấy sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều bất thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người tâm sanh ước muốn như vầy: “Khi các cư sĩ đi đến vườn chúng Tăng, mong rằng ta với họ cùng tụ hội, cùng tụ tập, cùng ngồi, cùng đàm luận; đừng có Tỳ-kheo nào khác, khi các cư sĩ đi đến vườn chúng Tăng, cùng tụ hội, cùng tụ tập, cùng ngồi, cùng đàm luận với họ.” Này Hiền giả, nhưng có Tỳ-kheo khác, khi các cư sĩ đi đến vườn chúng Tăng, cùng tụ hội, cùng tụ tập, cùng ngồi, cùng đàm luận với họ. Do có Tỳ-kheo khác, khi các cư sĩ đi đến vườn chúng Tăng, cùng tụ hội, cùng tụ tập, cùng ngồi, cùng đàm luận với họ nên người ấy sanh ác tâm. Nếu người ấy sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là bất thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người tâm sanh ước muốn như vầy: “Mong rằng ta được nhà vua quen biết, được các quan, Phạm chí, cư sĩ, dân chúng trong nước biết đến và kính trọng; đừng có Tỳ-kheo nào khác được vua quen biết, được các quan, Phạm chí, cư sĩ, dân chúng trong nước biết đến và kính trọng.” Này Hiền giả, nhưng có vị Tỳ-kheo khác được vua quen biết, được các quan, Phạm chí, cư sĩ, dân chúng trong nước biết đến và kính trọng. Do có Tỳ-kheo khác được vua quen biết, được các quan, Phạm chí, cư sĩ, dân chúng trong nước biết đến và kính trọng nên người ấy sanh ác tâm. Nếu người ấy sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là bất thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người tâm sanh ước muốn như vầy: “Mong rằng ta được bốn chúng Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni, ưu-bà-tắc và ưu-bà-di kính trọng; đừng có Tỳ-kheo nào khác được bốn chúng Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni, ưu-bà-tắc và ưu-bà-di kính trọng.” Này Hiền giả, nhưng có Tỳ-kheo khác được bốn chúng, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni, ưu-bà-tắc, ưu-bà-di kính trọng. Do có Tỳ-kheo khác được bốn chúng Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni, ưu-bà-tắc và ưu-bà-di kính trọng nên người ấy sanh ác tâm. Nếu người ấy sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là bất thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người tâm sanh ước muốn như vầy: “Mong ta được các dụng cụ sinh hoạt như quần áo, đồ ăn uống, giường nệm, thuốc thang; đừng có Tỳ-kheo nào khác được các dụng cụ sinh hoạt như quần áo, đồ ăn uống, giường nệm, thuốc thang.” Này Hiền giả, nhưng có Tỳ-kheo khác được các dụng cụ sinh hoạt như quần áo, đồ ăn uống, giường nệm, thuốc thang. Do có Tỳ-kheo khác được các dụng cụ sinh hoạt như quần áo, đồ ăn uống, giường nệm, thuốc thang nên người ấy sanh ác tâm. Nếu người ấy sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là bất thiện.

Này Hiền giả, như vậy, nếu có các vị Phạm hạnh có trí, vì không biết người ấy sanh tâm ước muốn vô lượng ác, bất thiện như vậy nên người ấy không phải Sa-môn nhưng các vị tưởng là Sa-môn, không phải Sa-môn có trí mà tưởng là Sa-môn có trí, không phải là chánh trí mà tưởng là chánh trí, không phải là chánh niệm mà tưởng là chánh niệm, không phải thanh tịnh mà tưởng là thanh tịnh. Này Hiền giả, người ấy như vậy, nếu có các vị Phạm hạnh có trí, biết người ấy sanh tâm ước muốn vô lượng ác, bất thiện như vậy nên người ấy không phải Sa-môn thì các vị ấy không cho là Sa-môn, không phải Sa-môn có trí thì không cho là Sa-môn có trí, không phải chánh trí thì không cho là chánh trí, không phải chánh niệm thì không cho là chánh niệm, không phải thanh tịnh thì không cho là thanh tịnh.

Này Hiền giả, cũng như có người hoặc từ chợ quán, hoặc từ nhà làm đồ đồng mua về một cái mâm đồng đựng đầy phẩn bên trong, có nắp đậy phía trên, rồi bưng đi qua các phố xá, gần chỗ đông người qua lại; những người kia thấy mâm đồng ấy đều muốn được ăn, tỏ ý rất ưa thích, không chán ghét và nghĩ lầm cái mâm đồng là sạch. Người ấy bưng mâm đồng đi, rồi dừng chân tại một chỗ và mở nó ra chỉ cho thấy; mọi người thấy vậy đều không muốn ăn, không có ý ưa thích, rất chán ghét và cho là đồ bất tịnh. Dù cho người đã muốn ăn cũng không thèm dùng, huống chi người vốn không muốn ăn?

Này Hiền giả, như vậy, nếu các Phạm chí có trí, vì không biết người ấy sanh tâm ước muốn vô lượng bất thiện như vậy nên người ấy không phải Sa-môn mà các vị ấy cứ tưởng là Sa-môn, không phải Sa-môn có trí mà cứ tưởng là Samôn có trí, không phải là chánh trí mà tưởng là chánh trí, không phải là chánh niệm mà tưởng là chánh niệm, không phải là thanh tịnh mà tưởng là thanh tịnh. Này Hiền giả, người ấy như vậy, nếu các vị Phạm hạnh có trí, do biết người ấy sanh tâm ước muốn vô lượng ác, bất thiện như vậy nên người ấy không phải là Sa-môn thì các vị ấy không cho là Sa-môn, không phải Sa-môn có trí thì không cho là Sa-môn có trí, không phải chánh trí thì không cho là chánh trí, không phải chánh niệm thì không cho là chánh niệm, không phải thanh tịnh thì không cho là thanh tịnh.

Này Hiền giả, phải biết, người như vậy không nên gần gũi, không nên cung kính, lễ bái. Nếu Tỳ-kheo nào không đáng gần gũi mà gần gũi, không đáng cung kính, lễ bái mà cung kính, lễ bái thì người thân cận, cung kính, lễ bái ấy mãi mãi không được lợi lạc, không được hữu ích, không lợi ích, không an ổn, khoái lạc, sanh ra đau khổ, buồn lo.

Này Hiền giả, hoặc có người không sanh tâm ước muốn như vầy: “Ta đã phạm giới, mong người khác đừng biết ta phạm giới.” Này Hiền giả, nhưng có người biết người ấy phạm giới, người ấy, nhân vì người khác biết mình phạm giới, không sanh ác tâm. Nếu người ấy không sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người không sanh tâm ước muốn như vầy: “Ta đã phạm giới, mong người khác quở trách ta ở chỗ kín đáo chứ đừng quở trách ta phạm giới ở trước công chúng.” Này Hiền giả, nếu có người khác quở trách người ấy ở trước công chúng chứ không ở chỗ kín đáo; người ấy, vì bị người khác quở trách ở trước công chúng chứ không ở chỗ kín đáo mà không sanh ác tâm. Nếu người ấy không sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người không sanh tâm ước muốn như vầy: “Ta đã phạm giới, mong người hơn mình la rầy chứ đừng có người không bằng mình la rầy ta đã phạm giới.” Này Hiền giả, nhưng có người không bằng chứ không phải người hơn la mắng người ấy phạm giới; người ấy, vì bị người không bằng mình chứ không phải người hơn mình la mắng, không sanh ác tâm. Nếu người ấy không sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người không sanh tâm ước muốn như vầy: “Mong ta ngồi trước đức Thế Tôn, thưa hỏi đức Thế Tôn về giáo pháp để Ngài nói cho các Tỳ-kheo nghe.” Này Hiền giả, nhưng có vị Tỳ-kheo khác ngồi trước đức Thế Tôn, thưa hỏi đức Thế Tôn về giáo pháp để Ngài nói cho các Tỳ-kheo nghe; vì có vị Tỳ-kheo khác ngồi trước đức Thế Tôn, thưa hỏi đức Thế Tôn về giáo pháp để Ngài nói cho các Tỳ-kheo nghe, người ấy vẫn không sanh ác tâm. Nếu người ấy không sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người không sanh tâm ước muốn như vầy: “Lúc các Tỳ-kheo vào làng, mong rằng ta đi trước nhất và các Tỳ-kheo theo sau ta để vào; chứ đừng có vị Tỳ-kheo nào đi trước nhất khi các Tỳ-kheo vào trong, và các Tỳ-kheo theo sau vị Tỳ-kheo ấy vào.” Này Hiền giả, nhưng có vị Tỳ-kheo, khi các Tỳ-kheo vào trong, đi trước nhất và các Tỳ-kheo theo sau vị ấy vào trong; người ấy, vì có Tỳ-kheo khác khi các Tỳ-kheo vào trong, đi trước nhất, các Tỳ-kheo theo sau vào trong, không sanh ác tâm. Nếu người ấy không sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người không sanh tâm ước muốn như vầy: “Khi các Tỳ-kheo đã vào trong, mong ta được ngồi cao hơn hết, được chỗ ngồi bậc nhất, được nước rửa bậc nhất, được thức ăn bậc nhất; chứ đừng có Tỳ-kheo nào khi các Tỳ-kheo đã vào trong mà ngồi cao hơn hết, được chỗ ngồi bậc nhất, được nước rửa bậc nhất, được thức ăn bậc nhất.” Này Hiền giả, nhưng có vị Tỳ-kheo khác khi các Tỳ-kheo đã vào trong, lại ngồi cao hơn hết, được chỗ ngồi bậc nhất, được nước rửa bậc nhất, được thức ăn bậc nhất; vì có Tỳ-kheo khác, khi các Tỳ-kheo đã vào làng, ngồi cao hơn hết, được chỗ ngồi bậc nhất, được nước rửa bậc nhất, được thức ăn bậc nhất, người ấy vẫn không sanh ác tâm. Nếu người ấy không sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người tâm không ước muốn như vầy: “Sau khi các Tỳ-kheo ăn xong, thu dọn đồ ăn, lau rửa rồi, mong ta nói pháp cho cư sĩ nghe để khuyến phát khát ngưỡng, thành tựu hoan hỷ; đừng có Tỳ-kheo nào khác sau khi các Tỳ-kheo ăn xong, thu dọn đồ ăn, lau rửa rồi, nói pháp cho cư sĩ nghe để khuyến phát khát ngưỡng, thành tựu hoan hỷ.” Này Hiền giả, nhưng có vị Tỳ-kheo khác, sau khi các Tỳ-kheo ăn xong, thu dọn đồ ăn, lau rửa rồi, nói pháp cho cư sĩ nghe để khuyến phát khát ngưỡng, thành tựu hoan hỷ; vì có Tỳ-kheo khác, sau khi các Tỳ-kheo ăn xong, thu dọn đồ ăn, lau rửa rồi, nói pháp cho cư sĩ nghe để khuyến phát khát ngưỡng, thành tựu hoan hỷ, người ấy không sanh ác tâm. Nếu người ấy không sanh dục tâm và ác tâm thì cả hai thứ đều là thiện.

Này Hiền giả, có người không sanh tâm ước muốn như vầy: “Khi các cư sĩ đi đến vườn chúng Tăng, mong ta với họ cùng tụ hội, cùng tụ tập, cùng ngồi, cùng đàm luận; đừng có Tỳ-kheo nào khác khi các cư sĩ đi đến vườn chúng Tăng, cùng tụ hội, cùng tụ tập, cùng ngồi, cùng đàm luận.” Này Hiền giả, nhưng có Tỳ-kheo khác, khi các cư sĩ đi đến vườn chúng Tăng, cùng tụ hội, cùng tụ tập, cùng ngồi, cùng đàm luận; vì có Tỳ-kheo khác, khi các cư sĩ đến vườn chúng Tăng, cùng tụ hội, cùng tụ tập, cùng ngồi, cùng đàm luận với họ, người ấy vẫn không sanh ác tâm. Nếu người ấy không sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người không sanh tâm ước muốn như vầy: “Mong ta được vua biết đến, được đại thần, Phạm chí, cư sĩ và dân chúng trong nước biết đến và kính trọng; đừng có Tỳ-kheo nào khác được vua biết đến, được các đại thần, Phạm chí, cư sĩ và dân chúng trong nước biết đến và kính trọng.” Này Hiền giả, nhưng có vị Tỳ-kheo khác được vua biết đến, được đại thần, Phạm chí, cư sĩ và dân chúng trong nước biết đến và kính trọng. Nhân vì có Tỳ-kheo khác được vua biết đến, được đại thần, Phạm chí, cư sĩ và dân chúng trong nước biết đến và kính trọng, người ấy không sanh ác tâm. Nếu người ấy không sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người không sanh tâm ước muốn như vầy: “Mong ta được bốn chúng, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni, ưu-bà-tắc, ưu-bà-di kính trọng; đừng có Tỳ-kheo nào khác được bốn chúng, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni, ưu-bà-tắc, ưu-bà-di kính trọng.” Này Hiền giả, nhưng có Tỳ-kheo khác được bốn chúng Tỳkheo, Tỳ-kheo-ni, ưu-bà-tắc, ưu-bà-di kính trọng. Nhân vì có Tỳ-kheo khác được bốn chúng, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni, ưu-bà-tắc, ưu-bà-di kính trọng, người ấy không sanh ác tâm. Nếu người ấy không sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là thiện.

Này Hiền giả, hoặc có người không sanh tâm ước muốn như vầy: “Mong ta được các dụng cụ sinh hoạt như quần áo, đồ ăn uống, giường nệm, thuốc thang; đừng có Tỳ-kheo nào khác được các dụng cụ sinh hoạt như quần áo, đồ ăn uống, giường nệm, thuốc thang.” Này Hiền giả, nhưng có Tỳ-kheo khác được các dụng cụ sinh hoạt như quần áo, đồ ăn uống, giường nệm, thuốc thang; vì có Tỳ-kheo khác được các dụng cụ sinh hoạt như quần áo, đồ ăn uống, giường nệm, thuốc thang, nhưng người ấy không sanh ác tâm. Nếu người ấy không sanh ác tâm và dục tâm thì cả hai thứ đều là thiện.

Này Hiền giả, như vậy, nếu các vị Phạm hạnh có trí, vì không biết người ấy sanh tâm ham muốn vô lượng thiện như vậy nên người ấy chính là Sa-môn mà các vị kia tưởng không phải là Sa-môn, chính là Sa-môn có trí mà tưởng là không phải Sa-môn có trí, chính là chánh trí mà tưởng không phải là chánh trí, chính là chánh niệm mà tưởng không phải là chánh niệm, chính là thanh tịnh mà tưởng không phải là thanh tịnh. Này Hiền giả, người ấy như vậy, nếu các vị Phạm hạnh có trí, do biết người ấy sanh tâm ham muốn vô lượng thiện như vậy nên người ấy chính là Sa-môn thì cho là Sa-môn, chính là Sa-môn có trí thì các vị ấy cho là Sa-môn có trí, chính là chánh trí thì cho là chánh trí, chính là chánh niệm thì cho là chánh niệm, chính là thanh tịnh thì cho là thanh tịnh.

Này Hiền giả, cũng như có người, hoặc từ chợ quán, hoặc từ nhà làm đồ đồng mua về một cái mâm đồng đựng đầy đủ đồ ăn uống trong sạch, ngon lành, đậy nắp lên trên, rồi bưng đi ngang qua phố xá, gần chỗ đông người qua lại. Những người ấy thấy được mâm đồng, đều không muốn ăn, không có ý ưa thích, hết sức chán ghét và nghĩ rằng mâm đồng này không trong sạch và nói như vầy: “Phẩn nhơ kia, hãy đem đi lập tức! Phẩn nhơ kia, hãy đem đi lập tức!” Người kia bưng mâm đồng đi, rồi dừng chân lại một chỗ và mở nó ra chỉ cho thấy. Sau khi thấy mở ra rồi, những người kia đều muốn ăn, ý hết sức ưa thích, không còn chán ghét và nghĩ rằng nó là đồ trong sạch. Dù cho những người đã không muốn ăn, thấy rồi cũng muốn ăn, huống chi những người đã có ý muốn ăn?

Này Hiền giả, như vậy, nếu các vị Phạm hạnh có trí không biết người ấy sanh tâm ham muốn vô lượng thiện như vậy thì người ấy như thế, chính là Sa-môn mà các vị kia tưởng không phải Sa-môn, chính là Sa-môn có trí mà tưởng không phải Sa-môn có trí, chính là chánh trí mà tưởng không phải là chánh trí, chính là chánh niệm mà tưởng không phải là chánh niệm, chính là thanh tịnh mà tưởng không phải thanh tịnh. Này Hiền giả, người ấy như vậy, nếu có vị Phạm hạnh có trí, do biết người này sanh tâm ham muốn vô lượng thiện như vậy, nên người ấy như vậy, chính là Sa-môn thì các vị ấy cho là Sa-môn, chính là Sa-môn có trí thì cho là Sa-môn có trí, chính là chánh trí thì cho là chánh trí, chính là chánh niệm thì cho là chánh niệm, chính là thanh tịnh thì cho là thanh tịnh.

Này Hiền giả, phải biết, người như vậy nên gần gũi, nên cung kính, lễ bái. Nếu Tỳ-kheo nào đáng gần gũi thì gần gũi, đáng cung kính, lễ bái thì cung kính, lễ bái; do đó, người gần gũi, cung kính, lễ bái ấy mãi mãi được thiện lợi, được hữu ích, được lợi ích, an ổn, khoái lạc và cũng không khổ, không buồn lo.

Bấy giờ, Tôn giả Đại Mục-kiền-liên cũng có mặt trong chúng, Tôn giả thưa:

- Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nay tôi muốn nói một thí dụ cho các Tỳ-kheo nghe, Tôn giả cho phép chăng?

Tôn giả Xá-lợi-phất đáp:

- Này Hiền giả Đại Mục-kiền-liên, Hiền giả muốn nói thí dụ, xin cứ nói!

Tôn giả Đại Mục-kiền-liên thưa:

- Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, tôi nhớ một thời đến ở trong núi cao, thuộc thành Vương Xá. Bấy giờ, đêm đã qua, trời vừa sáng, tôi đắp y, ôm bát vào thành Vương Xá để khất thực, đến nhà Vô Y Mãn Tử, trước kia là một thợ xe. Lúc đi ngang nhà ông lại có một người thợ đang đẽo trục xe. Vô Y Mãn Tử, một thợ xe cũ đi đến nhà đó. Rồi Vô Y Mãn Tử, một thợ xe cũ thấy người thợ kia đang đẽo trục xe, tâm sanh ý nghĩ như vầy: “Nếu người thợ này cầm búa đẽo trục, đẽo gọt chỗ xấu này, chỗ xấu kia, như thế thì cái trục ấy mới tuyệt đẹp.” Bấy giờ, người thợ kia, đúng như điều suy nghĩ của Vô Y Mãn Tử, một thợ xe cũ, liền cầm búa đẽo gọt chỗ xấu này, chỗ xấu kia. Khi ấy, Vô Y Mãn Tử, một thợ xe cũ hết sức hoan hỷ, nói như thế này: “Này con ông thợ xe, tâm ông như vậy tức là biết tâm tôi rồi. Vì sao? Vì đúng theo ý nghĩ của tôi, ông cầm búa đẽo gọt chỗ xấu này, chỗ xấu kia.”

Cũng như thế, này Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu như có kẻ dua nịnh, dối trá, ganh tị, không tín, lười biếng, không chánh niệm, không chánh trí, không định, không tuệ, tâm cuồng mê, không giữ các căn, không tu hạnh Sa-môn, không hiểu biết phân biệt, vì tâm của Tôn giả Xá-lợi-phất biết tâm của người đó nên nói pháp này.

Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có người không dua nịnh, không dối trá, không ganh tị, có tín, có tấn, không giải đãi, có chánh niệm, chánh trí, tu định, tu tuệ, tâm không cuồng mê, giữ gìn các căn, tu tập rộng rãi hạnh Sa-môn và phân biệt khéo léo thì người ấy nghe Tôn giả Xá-lợi-phất nói pháp, giống như kẻ đói muốn được ăn, khát muốn được uống, tức thì được ăn và uống như ý vậy. Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, giống như con gái Sát-lợi, hay con gái Phạm chí, cư sĩ, công sư đoan trang xinh đẹp, tắm rửa sạch sẽ, lấy hương thoa khắp thân thể, mặc áo mới và dùng các thứ anh lạc để trang sức dung nhan; giả sử có người nghĩ đến nàng ấy, mong cầu sự thiện lợi, hữu ích, cầu an ổn, khoái lạc cho nàng ấy nên đem tràng hoa sen xanh, hoặc tràng hoa chiêm-bặc, hoặc tràng hoa tu-mana, hoặc tràng hoa bà-sư, hoặc tràng hoa a-đề-mâu-đa đến tặng. Người con gái ấy hoan hỷ nhận cả hai tay, dùng trang sức trên đầu. Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, cũng như thế, nếu có người không dua nịnh, không dối trá, không ganh tị, có tín, tinh tấn, không giải đãi, có chánh niệm, chánh trí, tu định, tu tuệ, tâm không cuồng mê, gìn giữ các căn, tu tập rộng rãi hạnh Sa-môn và phân biệt khéo léo thì người ấy được nghe Tôn giả Xá-lợi-phất nói pháp, giống như người đói muốn được ăn, người khát muốn được uống thì liền được ăn, uống như ý vậy.

Tôn giả Xá-lợi-phất, thật kỳ diệu! Thật hy hữu! Tôn giả Xá-lợi-phất thường cứu vớt các người tu Phạm hạnh, khiến cho xa lìa bất thiện, an trú chỗ thiện.

Như thế, cả hai Tôn giả tán thán lẫn nhau, rồi từ chỗ ngồi đứng dậy và đi.

Tôn giả Xá-lợi-phất nói như vậy, Tôn giả Đại Mục-kiền-liên và các Tỳkheo nghe Tôn giả Xá-lợi-phất nói xong, hoan hỷ phụng hành.