85. KINH CHÂN NHÂN

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật du hóa tại nước Xá-vệ, trong rừng Thắng Lâm, vườn Cấp Cô Độc.

Bấy giờ, đức Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Ta sẽ nói cho các thầy nghe về pháp chân nhân, pháp không phải chân nhân. Hãy lắng nghe, khéo tư niệm.

Các Tỳ-kheo thọ giáo lắng nghe. Đức Phật dạy:

- Thế nào là pháp chân nhân, pháp không phải chân nhân? Ở đây, có một người thuộc dòng dõi hào quý, xuất gia học đạo; những người khác thì không như vậy. Người ấy nhân vì dòng dõi hào quý mà khen mình khinh người. Đó gọi là pháp không phải chân nhân. Pháp bậc chân nhân là xét nghĩ như thế này: “Ta không phải nhờ dòng dõi hào quý mà đoạn trừ được dâm, nộ, si.” Hoặc có người nào đó không phải là dòng dõi hào quý, xuất gia học đạo, thực hành pháp đúng như pháp, tùy thuận theo pháp, hướng pháp, thứ pháp, do đó mà được cúng dường, cung kính. Như vậy, vị này thú hướng sự chứng đắc pháp chân đế nhưng không khen mình, không khinh người. Đó gọi là pháp chân nhân.

Lại nữa, hoặc có người đoan chánh, khả ái; những người khác không được như vậy. Người ấy nhân vì mình đoan chánh, khả ái mà khen mình, khinh người. Đó gọi là pháp không phải chân nhân. Pháp bậc chân nhân là xét nghĩ như thế này: “Ta không phải do vẻ đoan chánh, khả ái này mà đoạn trừ được dâm, nộ, si.” Hoặc có người nào đó không đoan chánh, khả ái nhưng thực hành pháp đúng như pháp, tùy thuận nơi pháp, hướng pháp, thứ pháp, do đó mà được cúng dường, cung kính. Như vậy, vị này thú hướng sự chứng đắc pháp chân đế nhưng không khen mình, không khinh người. Đó gọi là pháp chân nhân.

Lại nữa, hoặc có một người hùng biện, lý luận giỏi; những người khác không được như vậy. Người ấy nhân vì hùng biện, lý luận giỏi mà khen mình, khinh người. Đó gọi là pháp không phải chân nhân. Pháp bậc chân nhân là xét nghĩ như thế này: “Ta không phải do tài hùng biện, lý luận giỏi này mà đoạn trừ được dâm, nộ, si.” Hoặc có người nào đó không có tài hùng biện, lý luận giỏi, nhưng người ấy thực hành pháp đúng như pháp, tùy thuận theo pháp, hướng pháp, thứ pháp, do đó mà được cúng dường, cung kính. Như vậy, vị này thú hướng sự chứng đắc pháp chân đế nhưng không khen mình, không khinh người. Đó gọi là pháp chân nhân.

Lại nữa, hoặc có người thuộc hàng trưởng lão, được vua biết tới, nổi tiếng với mọi người và có đại phước; những người khác không được như vậy. Người ấy nhân vì là trưởng lão, vì quen biết với vua, vì nổi tiếng với mọi người và có đại phước mà khen mình, khinh người. Đó gọi là pháp không phải chân nhân. Pháp bậc chân nhân là xét nghĩ như thế này: “Ta không phải do trưởng lão, không phải do được vua biết tới, nổi tiếng với mọi người mà đoạn trừ được dâm, nộ, si.” Hoặc có người nào đó không là trưởng lão, không quen biết với vua, không nổi tiếng với mọi người và cũng không có đại phước, nhưng người ấy thực hành pháp đúng như pháp, tùy thuận theo pháp, hướng pháp, thứ pháp, do đó mà được cúng dường, cung kính. Như vậy, vị này thú hướng sự chứng đắc pháp chân đế nhưng không khen mình, không khinh người. Đó gọi là pháp chân nhân.

Lại nữa, hoặc có người tụng Kinh, trì Luật, học A-tỳ-đàm, thuộc làu A-hàm, học nhiều kinh sách; người khác không được như vậy. Người ấy nhân vì thuộc làu A-hàm, học nhiều kinh sách nên khen mình, khinh người. Đó gọi là pháp không phải chân nhân. Pháp bậc chân nhân là xét nghĩ như thế này: “Ta không phải do thuộc làu A-hàm, học nhiều kinh sách mà đoạn trừ được dâm, nộ, si.” Hoặc có người nào đó không thuộc làu A-hàm, cũng không học nhiều kinh sách, nhưng người ấy thực hành pháp đúng như pháp, tùy thuận theo pháp, hướng pháp, thứ pháp, do đó mà được cúng dường, cung kính. Như vậy, vị ấy thú hướng sự chứng đắc pháp chân đế, không khen mình, không khinh người. Đó gọi là pháp chân nhân.

Lại nữa, hoặc có người mặc y phấn tảo, nhiếp ba pháp phục, trì y bất mạn; người khác không được như vậy. Người ấy nhân vì trì y bất mạn nên khen mình, khinh người. Đó gọi là pháp không phải chân nhân. Pháp bậc chân nhân là xét nghĩ như thế này: “Ta không phải do trì y bất mạn này mà đoạn được dâm, nộ, si.” Hoặc có người nào đó không trì y bất mạn, nhưng thực hành pháp đúng như pháp, tùy thuận theo pháp, hướng pháp, thứ pháp, do đó mà được cung kính, cúng dường. Như vậy, vị ấy thú hướng sự chứng đắc pháp chân đế nhưng không khen mình, không khinh người. Đó gọi là pháp chân nhân.

Lại nữa, hoặc có người thường đi khất thực, cơm chỉ ngang bằng năm thăng, chỉ khất thực hạn cuộc nơi bảy nhà, chỉ ăn một bữa, quá giờ ngọ không uống nước; người khác không được như vậy. Người ấy nhân vì quá giờ ngọ không uống nước mà khen mình, khinh người. Đó gọi là pháp không phải chân nhân. Pháp bậc chân nhân là xét nghĩ như thế này: “Ta không phải do sự quá giờ ngọ không uống nước mà đoạn được dâm, nộ, si.” Hoặc có người nào đó không dứt bỏ sự quá giờ ngọ uống nước, nhưng thực hành pháp đúng như pháp, tùy thuận theo pháp, hướng pháp, thứ pháp, do đó mà được cúng dường, cung kính. Như vậy, vị ấy thú hướng sự chứng đắc pháp chân đế nhưng không khen mình, không khinh người. Đó là pháp chân nhân.

Lại nữa, hoặc có người ở chỗ rừng vắng, sơn lâm, dưới gốc cây, hoặc ở núi cao hay nơi đất trống, hoặc ở nơi gò mả, hoặc có thể biết thời; người khác không được như vậy. Người ấy nhân vì biết thời mà khen mình, khinh người. Đó không phải là pháp chân nhân. Pháp bậc chân nhân là xét nghĩ như thế này: “Ta không phải do sự biết thời mà đoạn được dâm, nộ, si.” Hoặc có người nào đó không biết thời, nhưng thực hành pháp đúng như pháp, tùy thuận theo pháp, hướng pháp, thứ pháp, do đó mà được cúng dường, cung kính. Như vậy, vị ấy thú hướng sự chứng đắc pháp chân đế nhưng không khen mình, không khinh người. Đó gọi là pháp chân nhân.

Lại nữa, hoặc có người vừa được Thiền thứ nhất. Người ấy nhân vì được Thiền thứ nhất mà khen mình, khinh người. Đó gọi là pháp không phải chân nhân. Pháp bậc chân nhân là xét nghĩ như thế này: “Về Thiền thứ nhất, đức Thế Tôn nói là vô lượng chủng loại, nếu có kế chấp thì gọi là ái vậy.” Do đó, người ấy được cúng dường, cung kính. Như vậy, vị ấy thú hướng sự chứng đắc pháp chân đế nhưng không khen mình, không khinh người. Đó gọi là pháp chân nhân.

Lại nữa, hoặc có người được Thiền thứ hai, Thiền thứ ba, Thiền thứ tư, được Không xứ, Thức xứ, Vô sở hữu xứ, Phi hữu tưởng phi vô tưởng xứ; người khác không được như vậy. Người ấy nhân vì được Phi hữu tưởng phi vô tưởng xứ nên khen mình, khinh người. Đó gọi là pháp không phải chân nhân. Pháp bậc chân nhân là xét nghĩ như thế này: “Về Phi hữu tưởng phi vô tưởng, đức Thế Tôn nói là vô lượng chủng loại, nếu có kế chấp thì gọi đó là ái.” Do đó, người ấy được cúng dường, cung kính. Như vậy, vị ấy thú hướng sự chứng đắc pháp chân đế nhưng không khen mình, không khinh người. Đó gọi là pháp chân nhân.

Các thầy hãy nhận biết pháp chân nhân và pháp không phải chân nhân. Sau khi biết được pháp chân nhân và pháp không phải chân nhân rồi, hãy dứt bỏ pháp không phải chân nhân và hãy học pháp chân nhân. Các thầy nên học như vậy.

Phật dạy như vậy, các thầy Tỳ-kheo nghe đức Phật dạy xong, hoan hỷ phụng hành.

Giàu, đẹp trai, nói giỏi,     Trưởng lão, tụng nhiều kinh,      

Y, thực, tu núi, thiền,        Sau cùng bốn vô sắc.