83. KINH TRƯỞNG LÃO THƯỢNG TÔN THỤY MIÊN

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật du hóa Bà-kỳ-sấu, trong Ngạc sơn Bố lâm, vườn Lộc Dã.

Bấy giờ, Tôn giả Đại Mục-kiền-liên ở tại nước Ma-kiệt-đà, trong làng Thiện Tri Thức. Lúc ấy, Tôn giả Đại Mục-kiền-liên sống riêng một mình nơi yên tĩnh, ngồi tĩnh tọa tư duy, nhưng mắc phải chứng buồn ngủ. Đức Thế Tôn ở xa, biết Tôn giả Đại Mục-kiền-liên sống riêng một mình nơi yên tĩnh, ngồi tĩnh tọa tư duy và mắc phải chứng buồn ngủ. Đức Thế Tôn biết như vậy, Ngài liền nhập như kỳ tượng định. Do như kỳ tượng định, mau như người lực sĩ co duỗi cánh tay trong khoảnh khắc, từ Bà-kỳ-sấu, trong Ngạc sơn Bố lâm, vườn Lộc Dã, đức Thế Tôn bỗng biến mất khỏi chỗ đó, qua đến nước Ma-kiệt-đà, thôn Thiện Tri Thức, trước mặt Tôn giả Đại Mục-kiền-liên. Rồi đức Thế Tôn xuất định và nói:

- Này Đại Mục-kiền-liên, thầy đang mắc phải chứng buồn ngủ. Này Đại Mục-kiền-liên, thầy đang mắc phải chứng buồn ngủ.

Tôn giả Đại Mục-kiền-liên bạch Thế Tôn:

- Quả thật vậy, bạch đức Thế Tôn.

Phật lại dạy:

- Này Đại Mục-kiền-liên, nếu như sở tướng nào gây buồn ngủ, thầy chớ tu tập tướng ấy và cũng đừng khai triển nó. Như vậy, chứng buồn ngủ mới có thể được diệt trừ.

Nếu chứng buồn ngủ của thầy không bị diệt trừ thì này Đại Mục-kiền-liên, hãy theo giáo pháp đã được nghe, tùy theo đó mà thọ trì, khai triển và tụng đọc. Như vậy, chứng buồn ngủ mới có thể được diệt trừ.

Nếu chứng buồn ngủ của thầy không bị diệt trừ thì này Đại Mục-kiền-liên, hãy theo giáo pháp đã được nghe, tùy theo đó mà thọ trì, rồi diễn rộng ra cho người khác nghe. Như vậy, chứng buồn ngủ mới có thể được diệt trừ.

Nếu chứng buồn ngủ của thầy không bị diệt trừ thì này Đại Mục-kiền-liên, hãy theo giáo pháp đã được nghe, tùy theo đó mà thọ trì, tâm suy niệm, tâm suy tư. Như vậy, chứng buồn ngủ mới có thể được diệt trừ.

Nếu chứng buồn ngủ của thầy không bị diệt trừ thì này Đại Mục-kiền-liên, hãy dùng hai tay xoa lên hai mép tai. Như vậy, chứng buồn ngủ mới có thể được diệt trừ.

Nếu chứng buồn ngủ của thầy không bị diệt trừ thì này Đại Mục-kiền-liên, hãy lấy nước lạnh rửa mặt và dội ướt hết thân thể. Như vậy, chứng buồn ngủ mới có thể được diệt trừ.

Nếu chứng buồn ngủ của thầy không bị diệt trừ thì này Đại Mục-kiền-liên, hãy đi ra ngoài thất, xem khắp bốn phương, ngước nhìn các vì sao. Như vậy, chứng buồn ngủ mới có thể được diệt trừ.

Nếu chứng buồn ngủ của thầy không bị diệt trừ thì này Đại Mục-kiền-liên, hãy đi ra ngoài thất, đến khoảng đất trống phía đầu thất mà kinh hành, thủ hộ các căn, tâm an trú bên trong, khởi hậu tiền tưởng. Như vậy, chứng buồn ngủ mới có thể được diệt trừ.

Nếu chứng buồn ngủ của thầy không bị diệt trừ thì này Đại Mục-kiền-liên, hãy bỏ con đường đang kinh hành, đến đầu con đường ấy, trải ni-sư-đàn, ngồi kiết-già. Như vậy, chứng buồn ngủ mới có thể được diệt trừ.

Nếu chứng buồn ngủ của thầy không bị diệt trừ thì này Đại Mục-kiền-liên, hãy trở vào thất, gấp tư y Uất-đa-la-tăng trải lên giường, gấp y Tăng-già-lê làm gối, nằm nghiêng hông bên phải, hai chân chồng lên nhau, khởi minh tưởng, lập an trú chánh niệm, chánh trí và luôn luôn khởi ý tưởng muốn thức dậy. Này Đại Mục-kiền-liên, đừng ham lạc thú giường nệm, đừng ham lạc thú ngủ nghỉ, đừng ham tài lợi, đừng đắm trước danh dự. Vì sao? Vì Ta nói rằng tất cả pháp không thể hội họp và cũng nói rằng có thể hội họp.

Này Đại Mục-kiền-liên, Ta nói pháp gì không thể hội họp? Này Đại Mụckiền-liên, nếu pháp đạo và tục mà cùng hội họp thì Ta nói pháp này không thể hội họp. Này Đại Mục-kiền-liên, nếu pháp đạo và tục mà cùng hội họp thì có nhiều điều phải nói, nếu có nhiều điều phải nói thì có trạo cử, nếu có trạo cử thì tâm không tịch tĩnh. Này Đại Mục-kiền-liên, nếu tâm không tịch tĩnh thì tâm rời xa định. Này Đại Mục-kiền-liên, do đó Ta nói là không thể hội họp.

Này Đại Mục-kiền-liên, Ta nói pháp gì có thể cùng hội họp? Này Đại Mụckiền-liên, ở chỗ vắng kia, Ta nói pháp này có thể cùng hội họp; núi rừng, dưới cây, chỗ an tĩnh, thanh nhàn, núi cao, hang đá, vắng bặt âm thanh, viễn ly, không ác, không người, có thể tùy thuận mà tĩnh tọa. Này Đại Mục-kiền-liên, Ta nói pháp này có thể cùng hội họp.

Này Đại Mục-kiền-liên, nếu thầy đi vào làng khất thực, hãy nhàm chán sự lợi lộc, nhàm chán sự cúng dường, cung kính. Đối với lợi lộc, cúng dường, cung kính, tâm thầy đã phát khởi sự nhàm chán, rồi mới vào làng khất thực.

Này Đại Mục-kiền-liên, đừng đem ý cao đạo mà vào làng khất thực. Vì sao? Vì nhà trưởng giả có công việc gì đó. Tỳ-kheo đến khất thực, khiến trưởng giả không chú ý. Tỳ-kheo liền nghĩ rằng: “Ai phá hoại ta ở nhà trưởng giả? Vì sao? Vì ta vào nhà trưởng giả khất thực mà trưởng giả không chú ý.” Nhân đó vị ấy sanh ưu sầu, nhân ưu sầu mà sanh trạo cử, nhân trạo cử mà tâm không tịch tĩnh, nhân tâm không tịch tĩnh nên tâm rời xa định.

Này Đại Mục-kiền-liên, khi thầy thuyết pháp, đừng vì tranh luận. Nếu có tranh luận thì có nhiều lời, nhân nhiều lời mà có trạo cử, nhân trạo cử mà tâm không tịch tĩnh, nhân tâm không tịch tĩnh nên tâm rời xa định.

Này Đại Mục-kiền-liên, khi thầy thuyết pháp, đừng nói to, nói mạnh như sư tử. Này Đại Mục-kiền-liên, khi thầy thuyết pháp hãy hạ ý mà thuyết pháp, không ráng sức, tiêu diệt sức, dẹp bỏ sức; hãy thuyết pháp bằng cách không dùng cường lực như sư tử. Này Đại Mục-kiền-liên, hãy học như vậy.

Bấy giờ, Tôn giả Đại Mục-kiền-liên từ chỗ ngồi đứng dậy, trịch áo vai hữu, chắp tay hướng Phật, bạch rằng:

- Bạch đức Thế Tôn, thế nào là vị Tỳ-kheo đến chỗ cứu cánh, cứu cánh bạch tịnh, cứu cánh Phạm hạnh và cứu cánh Phạm hạnh cùng tột?

Đức Thế Tôn bảo:

- Này Đại Mục-kiền-liên, Tỳ-kheo khi đã thọ lạc, cảm thọ khổ, cảm thọ không lạc không khổ; vị ấy ở nơi các cảm thọ này mà quán vô thường, quán hưng suy, quán đoạn diệt, quán vô dục, quán diệt, quán xả. Sau khi ở nơi các cảm thọ này mà quán vô thường, quán hưng suy, quán đoạn diệt, quán vô dục, quán diệt, quán xả, vị ấy không chấp thủ đời này; do không chấp thủ đời này mà không bị mệt nhọc; do không bị mệt nhọc nên nhập Niết-bàn; biết một cách như thật rằng: “Sự sanh đã dứt, Phạm hạnh đã vững, điều đáng làm đã làm xong, không còn tái sanh nữa.” Này Đại Mục-kiền-liên, như vậy là Tỳ-kheo được đến chỗ cứu cánh, cứu cánh bạch tịnh, cứu cánh Phạm hạnh và cứu cánh Phạm hạnh cùng tột.

Phật thuyết như vậy, Tôn giả Đại Mục-kiền-liên nghe Phật dạy xong, hoan hỷ phụng hành.