76. KINH ÚC-GIÀ-CHI-LA

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật du hóa tại Úc-già-chi-la, ở bên bờ hồ Hằng Thủy.

Bấy giờ, một Tỳ-kheo, vào lúc xế trưa, từ chỗ nghỉ ngơi đứng dậy, cúi đầu đảnh lễ dưới chân Ngài, ngồi qua một bên và bạch:

- Kính bạch Thế Tôn, mong đức Thế Tôn khéo léo thuyết pháp ngắn gọn cho con! Được nghe pháp mà đức Thế Tôn dạy, con sẽ sống một mình tại nơi xa vắng, tâm không phóng dật, tu hành tinh cần. Nhân sống một mình tại nơi xa vắng, tâm không phóng dật, tu hành tinh cần sẽ đạt đến cứu cánh mà một thiện nam tử đã cạo bỏ râu tóc, mặc áo cà-sa, chí tín, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, xuất gia học đạo, chỉ cần đạt được vô thượng Phạm hạnh ngay trong đời này, tự tri, tự giác, tự thân tác chứng, thành tựu an trú, biết một cách như thật rằng: “Sự sanh đã dứt, Phạm hạnh đã vững, việc cần làm đã làm xong, không còn tái sanh nữa.”

Đức Thế Tôn bảo:

- Tỳ-kheo hãy tu học như vậy để được an trú, bên trong bất động, vô lượng, khéo tu tập. Lại quán nội thân như thân, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não; lại quán ngoại thân như thân, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não; lại quán nội ngoại thân như thân, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não. Này Tỳ-kheo, với định như vậy, lúc đi, lúc đến hãy khéo tu tập; lúc đứng, lúc ngồi, lúc nằm, lúc ngủ, lúc thức, lúc tỉnh dậy cũng đều tu tập như vậy.

Lại nữa, cũng nên tu tập về định có giác có quán, về định không giác ít quán, tu tập về định không giác không quán; cũng nên tu tập về định đi đôi với hỷ, định đi đôi với lạc, định đi đôi với định, định đi đôi với xả.

Này Tỳ-kheo, nếu tu các định này, tu một cách khéo léo, thì này Tỳ-kheo, lại nên tu thêm quán nội thọ như thọ, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não; lại quán ngoại thọ như thọ, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não; lại quán nội ngoại thọ như thọ, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não. Này Tỳ-kheo, với định như thế, lúc đi, lúc đến hãy khéo tu tập; lúc đứng, lúc ngồi, lúc nằm, lúc ngủ, lúc thức, lúc tỉnh dậy cũng đều tu tập như vậy.

Lại nữa, cũng nên tu tập định có giác có quán, định không giác ít quán và định không giác không quán; cũng nên tu tập định đi đôi với hỷ, định đi đôi với lạc, định đi đôi với định và tu tập định đi đôi với xả.

Này Tỳ-kheo, nếu tu tập các định này, tu một cách khéo léo, thì này Tỳkheo, nên tu thêm quán nội tâm như tâm, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não; lại quán ngoại tâm như tâm, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não; lại quán ngoại tâm như tâm, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não; lại quán nội ngoại tâm như tâm, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não. Này Tỳ-kheo, với định như thế, lúc đi, lúc đến hãy khéo tu tập; lúc đứng, lúc ngồi, lúc nằm, lúc ngủ, lúc thức, lúc tỉnh dậy cũng đều tu tập như vậy.

Lại nữa, cũng nên tu tập về định có giác có quán, về định không giác ít quán, tu tập về định không giác không quán; cũng nên tu tập về định đi đôi với hỷ, định đi đôi với lạc, định đi đôi với định, tu tập định đi đôi với xả.

Này Tỳ-kheo, nếu tu các định này, tu một cách khéo léo, thì này Tỳkheo, nên tu thêm quán nội pháp như pháp, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến xa lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não; lại quán ngoại pháp như pháp, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến xa lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não; lại quán nội ngoại pháp như pháp, thực hành hết sức tinh cần, vững chánh niệm, chánh trí, khéo tự chế ngự tâm, khiến lìa bỏn xẻn, tham lam, ý không sầu não. Này Tỳ-kheo, với định như thế, lúc đi, lúc đến hãy khéo tu tập; lúc đứng, lúc ngồi, lúc nằm, lúc ngủ, lúc thức, lúc tỉnh dậy cũng đều tu tập như vậy.

Lại nữa, nên tu tập về định có giác có quán, định không giác ít quán và định không giác không quán; cũng nên tu tập định đi đôi với hỷ, định đi đôi với lạc, định đi đôi với định, tu tập định đi đôi với xả.

Này Tỳ-kheo, nếu tu tập các định này, tu tập một cách khéo léo, thì này Tỳkheo, tâm hãy cùng với từ tương ưng, biến mãn một phương, thành tựu và an trú. Cũng như vậy, hai, ba, bốn phương, bốn góc và phương trên, phương dưới, châu biến cùng khắp, tâm cùng với từ tương ưng, không kết, không oán, không nhuế, không tranh, rộng rãi bao la, vô lượng, khéo tu tập, biến mãn cùng khắp thế gian, thành tựu và an trú. Cũng như thế, tâm bi, hỷ và tâm xả tương ưng, không kết, không oán, không nhuế, không tranh, rộng rãi bao la, vô lượng, khéo tu tập, biến mãn cùng khắp thế gian, thành tựu an trú. Này Tỳ-kheo, nếu thầy tu tập các định này, tu một cách khéo léo thì nếu an trú phương Đông chắc chắn được an lạc, không có các tai họa đau khổ; nếu an trú phương Nam, phương Tây, phương Bắc, chắc chắn được an lạc, không có các tai họa đau khổ.

Này Tỳ-kheo, nếu thầy tu tập các định này, tu một cách khéo léo thì đối với các pháp thiện mà thầy đã an trú, Ta còn không nói đến, huống là nói đến sự suy thoái. Các pháp thiện cứ ngày đêm tăng trưởng chớ không suy thoái.

Này Tỳ-kheo, nếu thầy tu tập các định này, tu tập một cách khéo léo thì trong hai quả chắc chắn sẽ đắc một, hoặc ngay trong đời này đắc Cứu cánh trí, hoặc nếu còn hữu dư thì chứng đắc A-na-hàm.

Bấy giờ, vị Tỳ-kheo ấy nghe những lời đức Phật dạy, khéo thọ trì, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, cúi đầu đảnh lễ dưới chân đức Phật, đi quanh ba vòng rồi lui ra. Vị ấy thọ trì pháp của Phật, sống một mình tại nơi xa vắng, tâm không phóng dật, tu hành tinh cần. Nhân sống một mình tại nơi xa vắng, tâm không phóng dật, tu hành tinh cần, vị ấy đạt đến cứu cánh mà một thiện nam tử đã cạo bỏ râu tóc, mặc áo cà-sa, chí tín, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, xuất gia học đạo, chỉ cầu đắc vô thượng Phạm hạnh, ngay trong hiện tại, tự tri, tự giác, tự thân chứng đắc, thành tựu an trú, biết một cách như thật rằng: “Sự sanh đã dứt, Phạm hạnh đã vững, việc cần làm đã làm xong, không còn tái sanh nữa.” Tôn giả ấy đã biết pháp, đắc A-la-hán.

Đức Phật thuyết như vậy, các Tỳ-kheo sau khi nghe Phật dạy xong, hoan hỷ phụng hành.