69. KINH TAM THẬP DỤ

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật du hóa tại thành Vương Xá, trú tại vườn Ca-lan-đa, trong rừng Trúc Lâm, cùng với đại chúng Tỳ-kheo an cư mùa mưa tại đó.

Bấy giờ, đức Thế Tôn, vào ngày rằm thuyết giải thoát giới, trải chỗ ngồi, ngồi trước chúng Tỳ-kheo. Ngồi xong, đức Thế Tôn nhập định, quán tâm các Tỳ-kheo. Lúc đó, đức Thế Tôn thấy chúng Tỳ-kheo tĩnh tọa yên lặng, rất yên lặng, không có thụy miên, vì đã trừ ấm cái. Chúng Tỳ-kheo ngồi thậm thâm, rất thậm thâm; tịch tĩnh, rất tịch tĩnh; vi diệu, rất vi diệu.

Khi ấy, Tôn giả Xá-lợi-phất cũng có mặt ở trong chúng ấy. Bấy giờ, đức Thế Tôn bảo:

- Này Xá-lợi-phất, chúng Tỳ-kheo tĩnh tọa im lặng, rất im lặng, không có thụy miên vì đã trừ ấm cái. Chúng Tỳ-kheo ngồi thậm thâm, rất thậm thâm; tịch tĩnh, rất tịch tĩnh; vi diệu, rất vi diệu. Ai là người có thể kính trọng, phụng sự chúng Tỳ-kheo?

Rồi Tôn giả Xá-lợi-phất từ chỗ ngồi đứng dậy, kéo lệch vai áo đang mặc, chắp tay hướng về đức Phật, bạch rằng:

- Bạch đức Thế Tôn, chúng Tỳ-kheo tĩnh tọa im lặng, rất im lặng, không có thụy miên, vì đã trừ ấm cái. Chúng Tỳ-kheo ngồi thậm thâm, rất thậm thâm; tịch tĩnh, rất tịch tĩnh; vi diệu, rất vi diệu như thế. Bạch đức Thế Tôn, không ai là người có thể kính trọng, phụng sự chúng Tỳ-kheo, chỉ có đức Thế Tôn mới có thể kính trọng, phụng sự Pháp và chúng Tỳ-kheo cùng với giới bất phóng dật, bố thí và định. Chỉ có đức Thế Tôn mới có thể kính trọng, phụng sự mà thôi.

Đức Thế Tôn bảo:

- Này Xá-lợi-phất, đúng như vậy! Không ai có thể kính trọng, phụng sự chúng Tỳ-kheo, chỉ có Thế Tôn mới có thể kính trọng, phụng sự Pháp và chúng Tỳ-kheo cùng với giới bất phóng dật, bố thí và định. Chỉ có Thế Tôn mới có thể kính trọng, phụng sự mà thôi.

Này Xá-lợi-phất, cũng giống như vua và đại thần có đầy đủ các thứ trang sức lụa, tơ, gấm, len, nhẫn tay, xuyến, cườm tay, chuỗi ngọc khuỷu tay, kiềng đeo cổ, vàng, bạc, châu ngọc cài mái tóc. Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni cũng giống như thế, dùng giới đức để làm đồ trang sức. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào thành tựu giới đức để làm đồ trang sức thì liền có thể xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, giống như vua và đại thần có năm nghi trượng: Kiếm, lọng, thiên quan, phất trần, cán bằng ngọc và dép hoa để bảo vệ thân cho được an ổn. Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng sự giữ gìn cấm giới để bảo vệ Phạm hạnh cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào dùng sự giữ gìn cấm giới để bảo vệ Phạm hạnh thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có người giữ cửa. Này Xá-lợi phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni lấy sự thủ hộ sáu căn làm người giữ cửa cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào thành tựu sự giữ gìn sáu căn làm người giữ cửa thì liền xả được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng giống như vua và đại thần có tướng giữ cổng, thông minh, trí tuệ, biết phân biệt rõ ràng. Này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng chánh niệm làm tướng giữ cổng cũng như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu chánh niệm làm người giữ cổng thì xả được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có ao tắm đẹp, trong mát, nước vừa đủ. Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng tĩnh tâm làm ao tắm mát cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu tĩnh tâm làm ao tắm mát thì xả được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng giống như vua và đại thần có người chăm sóc tắm rửa, thường nhắc nhở tắm rửa. Này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni lấy thiện tri thức làm người chăm sóc tắm rửa cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào thành tựu việc lấy thiện tri thức làm người chăm sóc tắm rửa thì xả được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng giống như vua và đại thần có bột hương thoa thân, mật cây, trầm thủy, chiên-đàn, tô hợp, kê thiệt, đô lương. Này Xá-lợi-phất, Tỳkheo, Tỳ-kheo-ni dùng giới đức để làm hương xoa cũng như thế. Này Xá-lợiphất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào thành tựu giới đức để làm hương xoa thì xả bỏ được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, giống như vua và đại thần có y phục tốt đẹp như áo sơ-ma, áo gấm, lụa, áo bông trắng, áo da con sơn dương. Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳkheo-ni dùng sự hổ thẹn làm y phục cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu hổ thẹn làm y phục thì xả bỏ được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, giống như vua và đại thần có giường ghế tốt đẹp, cao rộng. Này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng bốn thiền làm giường ghế cũng giống như vậy. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu bốn thiền để làm giường ghế thì liền xả bỏ được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, giống như vua và đại thần có thợ hớt tóc lành nghề, thường nhắc nhở tắm rửa; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng chánh niệm làm thợ hớt tóc cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu chánh niệm làm thợ hớt tóc thì liền xả bỏ được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có đồ ăn ngon lành, mỹ diệu, đủ các mùi vị đặc biệt; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào dùng hỷ làm thức ăn cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu hỷ làm thức ăn thì liền xả bỏ được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng giống như vua và đại thần có các thức uống như nước trái xoài, nước chiêm-ba, nước mía, nước nho, nước mạt-ta-đề; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng pháp vị làm thức uống cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu pháp vị làm thức uống thì liền xả bỏ được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có những tràng hoa đẹp như tràng hoa sen xanh, tràng hoa chiêm-bặc, tràng hoa tu-ma-na, tràng hoa bà-sư, tràng hoa a-đề-mưu-đa; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng ba định là không, vô nguyện, vô tướng làm tràng hoa cũng giống như thế. Này Xá-lợiphất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu ba định làm tràng hoa thì liền xả bỏ được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có phòng ốc, nhà cửa, lầu quán; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng ba thất là thiên thất, phạm thất, thánh thất làm nhà cửa cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳkheo-ni nào lấy sự thành tựu ba thất làm nhà cửa thì liền xả bỏ được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có người điển thủ, tức người giữ nhà; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng trí tuệ làm kẻ giữ nhà cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu trí tuệ làm kẻ giữ nhà thì liền xả bỏ được điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng giống như vua và đại thần có các quốc ấp nộp bốn loại thuế: Loại thứ nhất để dâng vua, và cung cấp cho hoàng hậu và cho các thể nữ ở trong cung; loại thứ hai để cung cấp cho thái tử và quần thần; loại thứ ba để cung cấp cho toàn dân; loại thứ tư để cung cấp cho Sa-môn, Phạm chí; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng bốn niệm xứ làm thuế cũng giống như vậy. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu bốn niệm xứ làm thuế thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có bốn loại quân là tượng quân, mã quân, xa quân và bộ quân; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng bốn chánh đoạn làm bốn loại quân cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu bốn chánh đoạn làm bốn loại quân thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có bốn loại xe như xe tải bằng voi, xe tải bằng ngựa, xe tải bằng xe, xe tải bằng người; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng bốn như ý túc làm xe tải cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu bốn như ý túc dùng làm xe tải thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-Iợi-phất, cũng như vua và đại thần có các loại xe trang hoàng bằng các loại da vằn tốt của sư tử, cọp, beo, dệt thành những thứ màu sắc lẫn lộn để trang hoàng; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng chỉ quán làm xe cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu chỉ quán làm xe thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có người giá ngự, tức là người đánh xe; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng chánh niệm làm kẻ giá ngự cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu chánh niệm làm giá ngự thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có cây phướn rất cao; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni đem tâm mình làm cây phướn cao cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu tâm mình làm cây phướn cao thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có đường đi tốt đẹp, bằng phẳng, ngay ngắn, đi thẳng đến viên quán; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng Thánh đạo tám ngành làm con đường bằng phẳng, ngay ngắn, đi thẳng đến Niết-bàn, cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu Thánh đạo tám ngành làm con đường bằng phẳng, ngay ngắn, đi thẳng đến Niết-bàn thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có tướng quân thông minh, trí tuệ, biết phân biệt rõ ràng; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng trí tuệ làm tướng quân cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳkheo-ni nào lấy sự thành tựu trí tuệ làm tướng quân thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có đại chánh điện cao rộng, sáng sủa; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng trí tuệ làm đại chánh điện cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu trí tuệ làm đại chánh điện thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần bước lên trên điện cao, quan sát những người dưới thấp qua lại, chạy nhảy, đi đứng, ngồi nằm; thì này Xá-lợiphất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni đem vô lượng trí tuệ thăng lên cao điện, để tự quán tâm mình làm cho tâm trùm khắp, nhu nhuyến, hoan hỷ, viễn ly cũng như vậy.

Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào thành tựu vô thượng trí tuệ cao điện, để tự quán tâm mình làm cho tâm trùm khắp, nhu nhuyến, hoan hỷ, viễn ly thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có quan tông chánh, thành thạo tôn tộc; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni khi dùng bốn Thánh chủng làm quan tông chánh cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳkheo-ni nào lấy sự thành tựu bốn Thánh chủng làm quan tông chánh thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có lương y danh tiếng, trị được các bệnh; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng chánh niệm làm lương y cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu chánh niệm làm lương y thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có giường chánh ngự, trải lên bằng các thứ chăn nệm, đệm lông năm sắc, phủ lên bằng các thứ gấm, the, lụa, sa-trun, có chăn đệm lót hai đầu để gối, và trải thảm quý bằng da con sơn dương; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng vô ngại định làm giường chánh ngự cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu vô ngại định làm giường chánh ngự thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần có ngọc báu danh tiếng; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni dùng bất động tâm giải thoát làm ngọc báu danh tiếng cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào lấy sự thành tựu bất động tâm giải thoát làm ngọc báu danh tiếng thì liền xả bỏ điều ác, tu tập điều thiện.

Này Xá-lợi-phất, cũng như vua và đại thần tắm nước trong mát, thoa bột hương tốt, khiến thân thể sạch, thơm; thì này Xá-lợi-phất, Tỳ-kheo, Tỳ-kheoni lấy việc tự quán tâm mình khiến cho thân tịch tịnh cũng giống như thế. Này Xá-lợi-phất, nếu Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni nào thành tựu việc tự quán tâm mình khiến cho thân tịch tịnh thì có thể kính trọng phụng sự Thế Tôn, Pháp và chúng Tỳ-kheo, cùng với giới bất phóng dật, bố thí và định.

Đức Phật thuyết như vậy, Tôn giả Xá-lợi-phất và các Tỳ-kheo sau khi nghe xong những lời đức Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.