39. KINH ÚC-GIÀ TRƯỞNG GIẢ (B)

Tôi nghe như vầy:

Một thời, sau khi đức Phật nhập Niết-bàn không bao lâu, có một số đông trưởng lão Tỳ-kheo du hóa tại Tỳ-xá-ly, ở bên sông Di-hầu, Cao Lâu Đài quán.

Bấy giờ, trưởng giả Úc-già tổ chức cuộc bố thí lớn như sau: Đãi ăn cho những người khách từ xa đến, đãi ăn cho các hành khách, các bệnh nhân và những người nuôi bệnh, thường dọn cháo, thường dọn cơm, cung cấp cho người trông nom Tăng viên, thường mời đại chúng gồm hai mươi vị Tỳ-kheo đến thọ thực, cứ mỗi năm ngày đều có mời đại chúng đến thọ trai. Trưởng giả 

tổ chức cuộc bố thí lớn như vậy mà trên biển lại còn có một chiếc tàu buồm lớn chở đầy hàng hóa trở về, giá trị đến trăm ngàn, vừa bị chìm mất.

Đại chúng Tỳ-kheo Trưởng lão Thượng tôn nghe trưởng giả Úc-già tổ chức cuộc bố thí lớn như thế, đãi ăn cho những người khách từ xa đến, đãi ăn cho các hành khách, các bệnh nhân và những người nuôi bệnh, thường dọn cháo, thường dọn cơm, cung cấp cho người trông nom Tăng viên, thường mời đại chúng gồm hai mươi vị Tỳ-kheo đến thọ thực, cứ mỗi năm ngày đều mời đại chúng Tỳ-kheo tới thọ trai.

Các vị Tỳ-kheo nghe rồi bàn luận với nhau:

• Này chư Hiền, vị nào có thể đến bảo với trưởng giả Úc-già: “Này trưởng giả, nên dừng lại chớ bố thí nữa! Này trưởng giả, sau này sẽ tự biết!”

Rồi các vị ấy nghĩ như vầy: “Tôn giả A-nan làm thị giả của đức Thế Tôn, thọ lãnh di giáo của Thế Tôn, được Thế Tôn và các vị đồng Phạm hạnh có trí khen ngợi. Tôn giả A-nan có thể đến bảo với trưởng giả Úc-già: ‘Này trưởng giả, hãy dừng lại, đừng bố thí nữa! Này trưởng giả, sau sẽ tự biết!’”

• Này chư Hiền, chúng ta nên cùng nhau đến nơi Tôn giả A-nan trình bày sự việc như thế.

Bấy giờ, đại chúng Tỳ-kheo Trưởng lão Thượng tôn đi đến chỗ Tôn giả A-nan, cùng nhau chào hỏi rồi ngồi sang một bên và thưa:

• Thưa Hiền giả A-nan, Hiền giả có biết chăng, trưởng giả Úc-già tổ chức cuộc bố thí lớn như vầy: Đãi ăn cho những người khách từ xa đến, đãi ăn cho các hành khách, các bệnh nhân và những người nuôi bệnh, thường dọn cháo, thường dọn cơm, cung cấp cho người trông nom Tăng viên, thường mời đại chúng gồm hai mươi vị Tỳ-kheo đến thọ thực, cứ mỗi năm ngày đều có mời đại chúng Tỳ-kheo tới thọ trai. Trưởng giả tổ chức cuộc bố thí lớn như vậy mà trên biển lại có một chiếc tàu buồm lớn, chở đầy hàng hóa trở về, giá trị đến trăm ngàn, vừa bị chìm mất. Chúng tôi cùng bàn luận với nhau như thế này: “Ai có thể đến bảo với trưởng giả Úc-già như vầy: Này Trưởng giả, hãy dừng lại, chớ bố thí nữa. Này trưởng giả, rồi sau sẽ tự biết.” Chúng tôi lại nghĩ: “Tôn giả A-nan là thị giả của đức Thế Tôn, thọ lãnh di giáo của Thế Tôn, được Thế Tôn và các vị đồng Phạm hạnh có trí khen ngợi. Tôn giả A-nan có thể đến bảo với trưởng giả Úc-già: Này trưởng giả, hãy dừng lại, đừng bố thí nữa. Này trưởng giả, rồi sau sẽ tự biết.” Này Hiền giả A-nan, Hiền giả có thể đến bảo với trưởng giả Úc-già rằng: “Này trưởng giả, hãy dừng lại, chớ bố thí nữa. Này trưởng giả, rồi sau sẽ tự biết.”

Tôn giả A-nan thưa với vị Tỳ-kheo Trưởng lão Thượng tôn:

• Thưa các ngài, trưởng giả Úc-già tính tình nghiêm chỉnh, nếu tôi tự tiện nói thì biết đâu làm cho ông ấy chẳng vui. Thưa các ngài, tôi đại diện cho ai để nói đây?

Các vị Tỳ-kheo trưởng lão trả lời:

• Hiền giả nên xưng là đại chúng Tỳ-kheo bảo như vậy. Sau khi Hiền giả xưng là đại chúng Tỳ-kheo bảo như vậy, ông ấy sẽ không còn nói gì nữa.

Tôn giả A-nan liền im lặng, vâng lời các vị Tỳ-kheo Trưởng lão Thượng tôn. Bấy giờ, các vị Trưởng lão Thượng tôn biết Tôn giả A-nan im lặng nhận lời rồi, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, đi quanh Tôn giả A-nan rồi ai về chỗ ấy. Sau khi đêm qua, vào lúc hừng sáng, Tôn giả A-nan khoác y, cầm bát, đi đến nhà trưởng lão Úc-già. Trưởng giả Úc-già thấy Tôn giả A-nan từ xa đi lại, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, trịch vai sửa áo, chắp tay hướng về Tôn giả A-nan thưa:

• Kính chào Tôn giả A-nan, Tôn giả từ đâu đến đây? Mời ngài ngồi lên giường này.

Tôn giả A-nan liền ngồi trên giường ấy. Trưởng giả Úc-già liền đảnh lễ dưới chân Tôn giả A-nan, rồi ngồi sang một bên, Tôn giả A-nan bảo:

• Trưởng giả biết chăng? Trưởng giả đã tổ chức cuộc bố thí lớn như vầy: Đãi ăn cho những khách từ xa đến, đãi ăn cho các hành khách, các bệnh nhân và những người nuôi bệnh, thường dọn cháo, thường dọn cơm, cung cấp cho người trông nom Tăng viên, thường mời đại chúng gồm hai mươi vị Tỳ-kheo đến thọ thực, cứ mỗi năm ngày đều có mời đại chúng Tỳ-kheo đến thọ trai. Trưởng giả tổ chức cuộc bố thí lớn như vậy mà trên biển lại còn có một chiếc tàu buồm lớn chở đầy hàng hóa trở về, trị giá đến trăm ngàn, vừa bị chìm mất.

Này trưởng giả, hãy dừng lại, chớ bố thí nữa. Này trưởng giả, rồi sau sẽ tự biết.

Trưởng giả thưa:

• Bạch Tôn giả A-nan, đây là lời nói của ai vậy?

Tôn giả A-nan đáp:

Này trưởng giả, tôi tuyên bố thay cho đại chúng Tỳ-kheo.

Trưởng giả thưa:

• Nếu Tôn giả A-nan tuyên bố lời của đại chúng Tỳ-kheo thì không có gì để phải luận; còn nếu tự mình bảo như vậy thì có thể làm cho con rất không được vui lòng. Bạch Tôn giả A-nan, nếu con có hành xả như thế, có bố thí như thế, dù tất cả tài vật đều khô cạn, cũng chỉ làm cho con mãn nguyện thôi, giống như ý nguyện của Chuyển Luân Vương.

Tôn giả A-nan hỏi:

• Này trưởng giả, thế nào là ý nguyện của vị Chuyển Luân Vương?

Trưởng giả đáp:

Bạch Tôn giả A-nan, có một người nghèo trong thôn nghĩ như vầy: “Mong sao ta trở nên giàu nhất trong thôn!” Đó là ý nguyện của người ấy. Có một người giàu trong thôn suy nghĩ như vầy: “Mong sao ta trở nên giàu nhất trong ấp!” Đó là ý nguyện của người ấy. Có một người giàu trong ấp suy nghĩ như vầy: “Mong sao ta giàu nhất trong thành!” Đó là ý nguyện của người ấy. Có một người giàu trong thành nghĩ như vầy: “Mong sao ta làm được chức tông chánh trong thành!” Đó là ý nguyện của người ấy. Vị tông chánh trong thành nghĩ như vầy: “Mong sao ta làm được quan tướng quốc!” Đó là ý nguyện của người ấy. Quan tướng quốc suy nghĩ thế này: “Mong sao ta làm được vị tiểu vương!” Đó là ý nguyện của người ấy. Vị tiểu vương suy nghĩ như vầy: “Mong sao ta làm được Chuyển Luân Vương!” Đó là ý nguyện của người ấy. Vị Chuyển Luân Vương suy nghĩ như vầy: “Mong sao ta được làm như một thiện nam tử, cạo bỏ râu tóc, mặc áo cà-sa, chí tín, lìa bỏ gia đình, sống không gia đình, xuất gia học đạo, để thành tựu Phạm hạnh vô thượng, tự tri, tự giác, tự chứng, thành tựu và an trú, biết như thật rằng: “Sự sanh đã dứt, Phạm hạnh đã vững, việc cần làm đã làm xong, không còn tái sanh nữa!” Đó là ý nguyện của Chuyển Luân Vương.

Bạch Tôn giả A-nan, nếu con có hành xả như thế, có bố thí như thế, dù cho tất cả tài vật đều khô cạn, cũng chỉ làm cho con mãn nguyện, như là ý nguyện của Chuyển Luân Vương. Bạch Tôn giả A-nan con có pháp ấy.

Tôn giả A-nan khen:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu!
• Lại nữa, bạch Tôn giả A-nan, con không những chỉ có pháp ấy thôi. Bạch Tôn giả A-nan, khi con đến vườn của chúng Tăng, khi vừa thấy một vị thầy Tỳ-kheo nào, con liền đảnh lễ. Nếu thấy thầy Tỳ-kheo ấy kinh hành, con cũng kinh hành theo. Nếu thầy ấy ngồi, con cũng ngồi một bên, ngồi rồi nghe giảng pháp. Vị Tôn giả ấy thuyết pháp cho con, con cũng thuyết pháp cho vị Tôn giả ấy. Vị Tôn giả ấy hỏi việc con, con cũng hỏi việc Tôn giả ấy. Vị Tôn giả ấy trả lời con về mọi việc, con cũng trả lời vị Tôn giả ấy về mọi việc. Bạch Tôn giả A-nan, con nhớ, con chưa từng có lần nào khinh mạn các vị Tỳ-kheo Trưởng lão Thượng tôn, các bậc thượng, trung, hạ. Bạch Tôn giả A-nan con có pháp ấy.

Tôn giả A-nan khen:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu!

Bạch Tôn giả A-nan, khi con ở giữa đại chúng Tỳ-kheo để thực hành việc bố thí thì có chư thiên trú trên hư không, bảo con rằng: “Này trưởng giả, vị này là A-la-hán, vị này là A-la-hán hướng; vị này là A-na-hàm, vị này là A-na-hàm hướng; vị này là Tư-đà-hàm, vị này là Tư-đà-hàm hướng; vị này Tu-đà-hoàn, vị này là Tu-đà-hoàn hướng; vị này tinh tấn, vị kia không tinh tấn.” Bạch Tôn giả A-nan, khi con cúng dường cho đại chúng Tỳ-kheo, con nhớ, con chưa từng có ý phân biệt. Bạch Tôn giả A-nan, con có pháp ấy.

Tôn giả A-nan khen:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu!
• Lại nữa, bạch Tôn giả A-nan, con không những chỉ có pháp ấy thôi. Bạch Tôn giả A-nan, khi con ở đại chúng Tỳ-kheo để thực hành việc bố thí thì có chư thiên trú trên hư không, bảo con rằng: “Có đức Như Lai, Vô Sở Trước, Đẳng Chánh Giác, là bậc Thế Tôn khéo thuyết pháp và có Thánh chúng của Như Lai khéo thú hướng.” Nhưng con không do vị trời kia mà có tín, con không do vị ấy mà có dục lạc, không nghe theo vị ấy nhưng tự có tịnh trí, biết đức Như Lai, Vô Sở Trước, Đẳng Chánh Giác, là bậc Thế Tôn khéo thuyết pháp và có Thánh chúng của Như Lai khéo thú hướng. Bạch Tôn giả A-nan, con có pháp ấy.

Tôn giả A-nan khen:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu!
• Lại nữa, bạch Tôn giả A-nan, con không những chỉ có pháp ấy thôi. Bạch Tôn giả A-nan, con ly dục, ly pháp ác và pháp bất thiện, chứng đến đệ tứ thiền, thành tựu và an trú. Bạch Tôn giả A-nan, con có pháp ấy.

Tôn giả A-nan khen:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thì thật kỳ diệu, thật là hy hữu!

Bấy giờ, trưởng giả Úc-già thưa:

• Bạch Tôn giả A-nan, mời ngài ở lại đây thọ thực!

Tôn giả A-nan im lặng nhận lời mời của trưởng giả Úc-già. Trưởng giả Úc-già biết Tôn giả A-nan im lặng nhận lời rồi liền từ chỗ ngồi đứng dậy, tự mình lấy nước rửa tay, rồi bưng rất nhiều đồ ăn cứng và mềm, đầy đủ mỹ diệu và tinh khiết, tự tay hầu sớt để Tôn giả A-nan được no đủ. Ăn xong, trưởng giả dọn cất đồ đạc, dùng nước rửa xong, đem một cái giường nhỏ ngồi riêng nghe pháp. Tôn giả A-nan thuyết pháp cho ông ấy, khuyến phát khát ngưỡng, thành tựu hoan hỷ. Sau khi dùng vô lượng phương tiện thuyết pháp, khuyến phát khát ngưỡng, thành tựu hoan hỷ rồi, Tôn giả A-nan từ chỗ ngồi đứng dậy ra đi.

Tôn giả A-nan thuyết như vậy, trưởng giả Úc-già sau khi nghe Tôn giả A-nan dạy xong, hoan hỷ phụng hành.