38. KINH ÚC-GIÀ TRƯỞNG GIẢ (A)

Tôi nghe như vầy:

Một thời, Phật du hóa tại Tỳ-xá-ly, trong rừng Đại Lâm.

Bấy giờ, trưởng giả Úc-già chỉ có một số phụ nữ theo hầu hạ và ông đang ở trước các phụ nữ ấy, từ Tỳ-xá-ly ra đi, đến giữa rừng Đại Lâm thuộc Tỳ-xá-ly, chỉ để hoan lạc với các kỹ nữ như vị quốc vương.

Lúc đó, trưởng giả Úc-già uống rượu say túy lúy, bỏ các phụ nữ kia lại đó, đi vào trong rừng Đại Lâm. Đang lúc trưởng giả Úc-già say rượu túy lúy, từ đàng xa trông thấy đức Thế Tôn ở giữa rừng cây, đoan chánh đẹp đẽ như vầng trăng giữa đám sao, ánh sáng chói lọi rực rỡ, ánh sáng như tòa núi vàng, đầy đủ tướng tốt, oai thần uy nghiêm, các căn tịch tịnh, không bị ngăn che, thành tựu sự điều ngự, tâm vắng lặng tịch mặc. Ông thấy đức Phật rồi, lập tức tỉnh rượu. Trưởng giả Úc-già khi đã hết say rượu liền đến chỗ đức Phật cúi đầu đảnh lễ dưới chân đức Phật, rồi ngồi sang một bên.

Bấy giờ, đức Thế Tôn thuyết pháp cho ông, khuyến phát khát ngưỡng, thành tựu hoan hỷ. Sau khi bằng vô lượng phương tiện thuyết pháp cho ông ấy, khuyến phát khát ngưỡng và thành tựu hoan hỷ, như pháp thông lệ của chư Phật, trước hết nói về pháp đoan chánh để cho người nghe hân hoan, tức là nói thí, nói giới, nói pháp sanh thiên, chê bai dục là tai họa, sanh tử là nhơ uế, khen ngợi vô dục là đạo phẩm bạch tịnh, vi diệu. Sau khi đức Thế Tôn nói những pháp ấy cho ông rồi, đức Phật biết ông ấy có tâm hoan hỷ, tâm cụ túc, tâm nhu nhuyến, tâm nhẫn nại, tâm thăng tấn, tâm chuyên nhất, tâm không nghi, tâm không bị che lấp, có khả năng, có sức lực, có thể kham thọ Chánh pháp. Rồi như thông lệ của chư Phật nói về pháp yếu chân chánh, đức Thế Tôn thuyết cho ông ấy về khổ, tập, diệt và đạo.

Bấy giờ, trưởng giả Úc-già, ngay nơi chỗ ngồi thấy được bốn Thánh đế: Khổ, tập, diệt và đạo. Cũng như vải trắng dễ nhuộm thành màu, trưởng giả Úc già cũng giống như vậy, ngay nơi chỗ ngồi, thấy được bốn Thánh đế: Khổ, tập, diệt và đạo.

Lúc ấy, trưởng giả Úc-già thấy pháp và đắc pháp, hiểu biết pháp bạch tịnh, đoạn trừ nghi, vượt qua hoặc, không còn tôn sùng người khác, không còn theo người khác, không còn do dự, đã trụ nơi quả chứng, không còn sợ hãi đối với giáo pháp của Thế Tôn, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh lễ và thưa:

• Bạch Thế Tôn, con nay xin tự quy y Phật, Pháp và chúng Tỳ-kheo! Cúi mong Thế Tôn nhận con làm ưu-bà-tắc, kể từ hôm nay, trọn đời nguyện đem mình quy y cho đến khi mạng chung! Bạch Thế Tôn, từ ngày nay con xin theo đức Thế Tôn, trọn đời lấy Phạm hạnh làm đầu, thọ trì năm giới.

Sau khi trưởng giả Úc-già xin đi theo đức Thế Tôn, trọn đời lấy Phạm hạnh làm đầu, thọ trì năm giới, ông cúi đầu đảnh lễ dưới chân Phật, nhiễu quanh ba vòng rồi ra đi.

Ông trở về nhà, liền tập trung các phụ nữ rồi nói rằng:

Các ngươi biết không, ta đã xin theo đức Thế Tôn, trọn đời lấy Phạm hạnh làm đầu, thọ trì năm giới; các ngươi nếu còn muốn được ở nơi đây thì có thể ở và làm việc bố thí, gây phước, nếu không còn muốn ở thì cứ tự trở về nhà. Nếu các ngươi muốn có chồng thì ta sẽ gả chồng cho.

Bấy giờ, vị phu nhân lớn nhất thưa với trưởng giả Úc-già:

• Nếu ngài đã xin theo đức Phật, trọn đời lấy Phạm hạnh làm đầu, thọ trì năm giới thì nên đem tôi gả cho người kia.

Trưởng giả Úc-già liền kêu người kia đến, tay trái cầm tay vị đại phu nhân, tay mặt bưng chậu nước bằng vàng, bảo người kia:

• Nay ta đem đại phu nhân gả cho ngươi làm vợ.

Người ấy nghe rồi, liền vì quá sợ hãi, lông toàn thân đều dựng đứng, thưa với Úc-già trưởng giả rằng:

• Thưa trưởng giả, ngài muốn giết tôi chăng? Ngài muốn giết tôi chăng?

Trưởng giả trả lời:

• Ta không giết ngươi đâu! Vì ta đã xin theo đức Phật, trọn đời lấy Phạm hạnh làm đầu, thọ trì năm giới, do đó, ta sẽ đem vị phu nhân lớn nhất này gả cho ngươi làm vợ.

Trưởng giả Úc-già khi đã cho vị đại phu nhân và ngay trong khi cho, hoàn toàn không có lòng hối tiếc.

Bấy giờ, vô lượng trăm ngàn đại chúng vây quanh đức Thế Tôn ở đấy, đang khen ngợi, tán thán trưởng giả Úc-già. Trưởng giả Úc-già có tám pháp vị tằng hữu.

Bấy giờ, có một thầy Tỳ-kheo, khi đêm đã qua, vào lúc hừng sáng, khoác y, ôm bát, đi vào nhà trưởng giả Úc-già.

Trưởng giả Úc-già từ đàng xa trông thấy thầy Tỳ-kheo đi đến, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, trịch vai sửa áo, chắp tay hướng về thầy Tỳ-kheo thưa rằng:

• Kính chào Tôn giả, Tôn giả đã lâu không đến đây. Mời ngài ngồi nơi giường này.

Bấy giờ, thầy Tỳ-kheo ngồi xuống giường ấy. Trưởng giả Úc-già đảnh lễ dưới chân thầy Tỳ-kheo rồi ngồi sang một bên. Thầy Tỳ-kheo bảo:

• Này trưởng giả, ông có thiện lợi, có công đức lớn. Vì sao vậy? Vì ông, giữa vô lượng trăm ngàn đại chúng vây quanh, đức Thế Tôn ở đấy khen ngợi, tán thán rằng trưởng giả Úc-già có tám pháp vị tằng hữu. Này trưởng giả, ông có những pháp gì?

Trưởng giả Úc-già trả lời thầy Tỳ-kheo:

Đức Thế Tôn chưa hề nói sai, nhưng con không biết đức Thế Tôn vì lẽ gì mà nói như vậy. Mong Tôn giả nghe về những pháp mà con có: “Một thời, đức Thế Tôn du hóa tại Tỳ-xá-ly, trong rừng Đại Lâm. Bạch Tôn giả, bấy giờ chỉ có một số phụ nữ theo hầu hạ và con đang đi trước hết, đi từ thành Tỳ-xá-ly đến trong rừng Đại Lâm thuộc Tỳ-xá-ly, chỉ để hoan lạc với các kỹ nữ như vị quốc vương. Bạch Tôn giả, bấy giờ con uống rượu quá say, bỏ các phụ nữ kia lại đó, đi vào rừng Đại Lâm. Bạch Tôn giả, con bấy giờ đang say túy lúy, từ đàng xa trông thấy đức Thế Tôn ở giữa rừng cây, đoan chánh đẹp đẽ như vầng trăng giữa đám sao, ánh sáng chói lọi rực rỡ, sáng ngời như tòa núi vàng, đầy đủ tướng tốt, oai thần uy nghiêm, các căn định, không bị ngăn che, thành tựu sự điều ngự, tâm vắng lặng tịch mặc. Con thấy đức Thế Tôn rồi lập tức tỉnh rượu.

Bạch Tôn giả, con có pháp ấy.” Thầy Tỳ-kheo khen rằng:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu!
• Bạch Tôn giả, con không phải chỉ có pháp này mà thôi. Lại nữa, bạch Tôn giả, khi con tỉnh rượu rồi liền đi đến đức Phật, cúi đầu đảnh lễ dưới chân Phật, rồi ngồi sang một bên. Đức Thế Tôn thuyết pháp cho con, khuyến phát khát ngưỡng, thành tựu hoan hỷ. Sau khi bằng vô lượng phương tiện thuyết pháp cho con, khuyến phát khát ngưỡng và thành tựu hoan hỷ, như pháp thông lệ của chư Phật, Ngài trước hết nói về pháp đoan chánh để cho người nghe hân hoan, tức là nói thí, nói giới, nói pháp sanh thiên, chê bai dục là tai họa, sanh tử là nhơ uế, khen ngợi vô dục là đạo phẩm bạch tịnh, vi diệu. Sau khi đức Thế Tôn nói những pháp ấy cho con rồi, đức Thế Tôn biết con có tâm hoan hỷ, tâm an trú, tâm cụ túc, tâm nhu nhuyến, tâm nhẫn nại, tâm thăng tấn, tâm chuyên nhất, tâm không nghi, tâm không bị che lấp, có khả năng, có sức lực, có thể kham thọ Chánh pháp. Rồi như thông lệ của chư Phật, Ngài nói về pháp yếu chân chánh, đức Thế Tôn liền thuyết pháp cho con nghe về khổ, tập, diệt và đạo.

Bấy giờ, con ngay nơi chỗ ngồi thấy được bốn Thánh đế: Khổ, tập, diệt và đạo. Cũng như vải trắng dễ nhuộm thành màu, con cũng giống như vậy, ngay nơi chỗ ngồi con thấy được bốn Thánh đế: Khổ, tập, diệt và đạo. Bạch Tôn giả, con có pháp ấy.

Thầy Tỳ-kheo khen:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu!

Bạch Tôn giả, con không phải chỉ có pháp ấy mà thôi. Lại nữa, bạch Tôn giả, con thấy pháp, đắc pháp, giác pháp bạch tịnh, đoạn trừ nghi, vượt qua hoặc, không còn tôn sùng người khác, không còn theo người khác, không còn do dự, đã trụ nơi quả chứng, không còn sợ hãi đối với giáo pháp của đức Thế Tôn. Bạch Tôn giả, lúc ấy con liền từ chỗ ngồi đứng dậy, cúi đầu đảnh lễ dưới chân Phật và thưa rằng: “Bạch Thế Tôn, con nay xin tự quy y Phật, Pháp và chúng Tỳ-kheo! Cúi mong Thế Tôn nhận con làm ưu-bà-tắc, kể từ hôm nay, trọn đời nguyện đem mình quy y cho đến khi mạng chung! Bạch Thế Tôn, từ ngày nay con xin theo đức Thế Tôn trọn đời, lấy Phạm hạnh làm đầu, thọ trì năm giới!” Bạch Tôn giả, từ khi con theo đức Thế Tôn, con trọn đời lấy Phạm hạnh làm đầu, thọ trì năm giới, chưa từng biết mình đã phạm giới. Bạch Tôn giả, con có pháp ấy.

Thầy Tỳ-kheo khen:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu!
• Bạch Tôn giả, con không phải chỉ có pháp ấy mà thôi. Lại nữa, bạch Tôn giả, bấy giờ, sau khi con theo đức Thế Tôn, nguyện trọn đời lấy Phạm hạnh làm đầu, thọ trì năm giới rồi, con cúi đầu đảnh lễ dưới chân Phật, nhiễu quanh ba vòng rồi ra về. Trở về nhà, con liền tập trung các phụ nữ rồi nói: “Các ngươi biết không, ta đã xin theo đức Thế Tôn, trọn đời lấy Phạm hạnh làm đầu, thọ trì năm giới; các ngươi nếu còn muốn ở đây thì có thể ở và làm việc bố thí, gây phước, nếu không còn muốn ở thì cứ tự trở về nhà. Nếu các ngươi muốn lấy chồng thì ta gả chồng cho.”

Bấy giờ, vị phu nhân lớn nhất thưa với con rằng: “Nếu ngài đã xin theo đức Phật, trọn đời lấy Phạm hạnh làm đầu, trọ trì năm giới thì nên đem tôi gả cho người kia.”

Con liền kêu người kia đến, tay trái cầm tay vị đại phu nhân, tay mặt bưng chậu nước bằng vàng, bảo người kia rằng: “Nay ta đem vị đại phu nhân gả cho ngươi làm vợ.”

Người ấy nghe, rồi liền vì quá sợ, lông toàn thân đều dựng đứng và thưa với con: “Thưa trưởng giả, ngài muốn giết tôi chăng? Ngài muốn giết tôi sao?”

Con trả lời: “Ta không giết ngươi đâu! Vì ta đã xin theo đức Phật, trọn đời lấy Phạm hạnh làm đầu, thọ trì năm giới, do đó, ta đem vị phu nhân lớn nhất gả cho ngươi làm vợ.”

Bạch Tôn giả, con đã cho vị đại phu nhân, ngay lúc đang cho ấy, con hoàn toàn không có lòng hối tiếc. Bạch Tôn giả, con có pháp ấy.

Thầy Tỳ-kheo khen:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu!
• Bạch Tôn giả, con không phải chỉ có pháp ấy mà thôi. Lại nữa, bạch Tôn giả, khi con đến vườn của chúng Tăng, nếu trước hết con gặp một thầy Tỳ-kheo nào, liền đảnh lễ. Nếu vị Tỳ-kheo ấy kinh hành, con cũng kinh hành. Nếu vị ấy ngồi, con cũng ngồi theo một bên, ngồi rồi nghe pháp. Vị Tôn giả ấy thuyết pháp cho con, con cũng thuyết pháp cho vị Tôn giả ấy. Vị Tôn giả ấy hỏi việc con, con cũng hỏi việc Tôn giả ấy. Vị Tôn giả ấy trả lời câu hỏi con, con cũng trả lời câu hỏi ấy cho vị Tôn giả. Con nhớ chưa có lần nào khinh mạn các vị Tỳ-kheo Thượng tôn Trưởng lão và các vị bậc thượng, hạ. Bạch Tôn giả, con có pháp ấy.

Thầy Tỳ-kheo khen:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu!
• Bạch Tôn giả, con không chỉ có pháp ấy mà thôi. Lại nữa, bạch Tôn giả, khi con ở giữa đại chúng Tỳ-kheo, thực hành việc bố thí thì có chư thiên trụ giữa hư không bảo con rằng: “Này trưởng giả, đây là bậc A-la-hán, đây là bậc A-la-hán hướng; đây là bậc A-na-hàm, đây là bậc A-na-hàm hướng; đây là bậc Tư-đà-hàm, đây là bậc Tư-đà-hàm hướng, đây là bậc Tu-đà-hoàn, đây là bậc Tu-đà-hoàn hướng, vị này tinh tấn, vị này không tinh tấn.” Bạch Tôn giả, khi con cúng dường cho đại chúng Tỳ-kheo, con nhớ chưa từng có ý phân biệt. Bạch Tôn giả, con có pháp ấy.

Thầy Tỳ-kheo khen:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thật là kỳ diệu, thật là hy hữu!
• Bạch Tôn giả, con không phải chỉ có pháp ấy mà thôi. Lại nữa, bạch Tôn giả, khi con ở giữa đại chúng Tỳ-kheo thực hành sự cúng dường thì có chư thiên trú trên hư không bảo con rằng: “Này trưởng giả, có đức Như Lai, Vô Sở Trước, Đẳng Chánh Giác, Thế Tôn khéo thuyết pháp và Thánh chúng của đức Như Lai khéo thú hướng.” Con không do vị trời kia mà có tín, không do vị trời kia mà có dục lạc, không nghe theo vị kia nhưng con tự có tịnh trí để biết, có đức Như Lai, Vô Sở Trước, Đẳng Chánh Giác, đức Thế Tôn khéo thuyết pháp và Thánh chúng của đức Như Lai khéo thú hướng. Bạch Tôn giả, con có pháp ấy.

Thầy Tỳ-kheo khen:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu!
• Bạch Tôn giả, con không chỉ có pháp ấy mà thôi. Lại nữa, bạch Tôn giả, đức Phật có nói về năm hạ phần kiết sử, tức tham dục, sân nhuế, thân kiến, giới thủ và nghi. Con thấy năm kiết sử ấy, hoàn toàn không có một kiết sử nào còn trói buộc con thác sanh vào bào thai, trở lại thế gian này. Bạch Tôn giả, con có pháp ấy.

Thầy Tỳ-kheo khen rằng:

• Này trưởng giả, nếu ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu!
• Bạch Tôn giả, con không phải chỉ có pháp ấy mà thôi. 

Trưởng giả Úc-già liền thưa với thầy Tỳ-kheo rằng:

• Mong Tôn giả ở lại đây thọ thực!

Thầy Tỳ-kheo im lặng nhận lời thỉnh của trưởng giả. Sau khi biết thầy Tỳ-kheo im lặng nhận lời rồi, trưởng giả Úc-già liền từ chỗ ngồi đứng dậy, tự mình múc nước rửa tay, đem rất nhiều món ăn cứng và mềm, rất mỹ diệu, tinh khiết, ngon lành tự tay hầu sớt để cho thầy Tỳ-kheo ăn được no đủ. Ăn xong, trưởng giả Úc-già dọn cất đồ đạc và rửa tay, rồi lấy một giường nhỏ ngồi riêng để nghe pháp.

Thầy Tỳ-kheo thuyết pháp cho trưởng giả, khuyến phát khát ngưỡng, thành tựu hoan hỷ. Sau khi dùng vô lượng phương tiện thuyết pháp, khuyến phát khát ngưỡng, thành tựu hoan hỷ cho ông ấy rồi, thầy Tỳ-kheo từ chỗ ngồi đứng dậy, đến chỗ Phật, cúi đầu đảnh lễ dưới chân Phật, rồi ngồi sang một bên, đem trình bày đầy đủ về cuộc thảo luận giữa thầy và trưởng giả Úc-già lên đức Phật.

Bấy giờ, đức Thế Tôn bảo các thầy Tỳ-kheo:

• Ta vì lẽ ấy mà khen ngợi, tán thán trưởng giả Úc-già có tám pháp vị tằng hữu.

Đức Phật thuyết như vậy, các Tỳ-kheo sau khi nghe Phật dạy xong, hoan hỷ phụng hành.