Tam tạng Thánh điển PGVN 18 » Tam tạng Phật giáo Bộ phái 02 »
Dịch tiếng Việt: VIỆN CAO ĐẲNG PHẬT HỌC HẢI ĐỨC - NHA TRANG
Hiệu đính: Hòa Thượng THÍCH THIỆN SIÊU
Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật du hóa tại thành Vương Xá, trong rừng Trúc Lâm, vườn Ca-lan-đa.
Bấy giờ vào lúc xế trưa, Tôn giả Xá-lợi-phất từ chỗ tĩnh tọa đứng dậy, đi đến chỗ Tôn giả Đại Câu-hy-la, chào hỏi lẫn nhau rồi ngồi xuống một bên.
Tôn giả Xá-lợi-phất nói với Tôn giả Đại Câu-hy-la như vầy:
Tôi có điều muốn hỏi, mong Hiền giả nghe cho chăng?
Tôn giả Đại Câu-hy-la trả lời:
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, ngài muốn hỏi điều gì xin cứ hỏi, tôi nghe rồi sẽ suy nghĩ!
Tôn giả Xá-lợi-phất hỏi:
Hiền giả Đại Câu-hy-la, có điều kiện nào mà nhân điều kiện đó, thầy Tỳkheo thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp chăng?
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Có vậy, thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, đó là có thầy Tỳ-kheo biết bất thiện và biết gốc bất thiện. Thế nào là biết bất thiện? Thân ác hạnh bất thiện, khẩu và ý ác hạnh bất thiện, đó là biết bất thiện. Thế nào là biết gốc bất thiện? Tham là gốc bất thiện, nhuế và si là gốc bất thiện. Đó là biết gốc bất thiện.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết bất thiện và gốc bất thiện như vậy thì đó là thầy Tỳ-kheo đã thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Hay thay, hay thay, Hiền giả Đại Câu-hy-la!
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Hiền giả Đại Câu-hy-la, lại có điều kiện nào mà nhân điều kiện đó, thầy Tỳ-kheo thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp chăng?
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết thiện và gốc thiện như vậy thì đó là thầy Tỳ-kheo đã thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la trả lời:
Thế nào là như thật biết về ăn? Có bốn loại ăn: Một là cách ăn đồ ăn thô tế, hai là cách ăn bằng cảm xúc, ba là cách ăn bằng ý tư, bốn là cách ăn bằng thức. Đó là biết như thật về ăn.
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của ăn? Nghĩa là do nhiễm ái mới có sự ăn. Đó là biết như thật về sự tập khởi của ăn.
Thế nào là biết như thật về sự diệt tận ăn? Nghĩa là nhiễm ái diệt thì sự ăn diệt. Đó là biết như thật về sự diệt tận ăn.
Thế nào là biết như thật về con đường diệt tận ăn? Tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến tới chánh định là tám. Đó là biết như thật về con đường diệt tận ăn.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về ăn, biết như thật về sự tập khởi ăn, sự diệt tận ăn và con đường diệt tận ăn thì đó là thầy Tỳ-kheo thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen rằng:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là như thật biết về lậu? Có ba lậu: Dục lậu, hữu lậu và vô minh lậu. Đó là biết như thật về lậu.
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của lậu? Nghĩa là vô minh mới có lậu. Đó là biết như thật về lậu tập.
Thế nào là biết như thật về sự đoạn diệt lậu? Nghĩa là vô minh diệt tức lậu diệt. Đó là biết như thật về lậu diệt.
Thế nào là biết như thật về con đường đoạn diệt lậu? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho tới chánh định là tám. Đó là biết như thật về con đường đoạn diệt lậu.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về lậu, biết như thật về sự tập khởi của lậu, sự đoạn diệt lậu và con đường đoạn diệt lậu như vậy thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen rằng:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là biết như thật về khổ? Sanh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ, chết là khổ, oán ghét mà gặp nhau là khổ, yêu thương mà xa lìa là khổ, những điều mong cầu mà không được là khổ; tóm lại, năm ấm là khổ. Đó là biết như thật về khổ.
Thế nào là biết như thật về khổ tập? Nghĩa là do già, chết mới có khổ. Đó là biết như thật về khổ tập.
Thế nào là biết như thật về khổ diệt? Nghĩa là già, chết diệt tức khổ diệt. Đó là biết như thật về khổ diệt.
Thế nào là biết như thật về khổ diệt đạo? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho tới chánh định là tám. Đó là biết như thật về khổ diệt đạo.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về khổ, biết như thật về khổ tập, khổ diệt và khổ diệt đạo như vậy thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của già, chết? Nghĩa là do sanh mà có già, chết. Đó là biết như thật về sự tập khởi của già, chết.
Thế nào là biết như thật về sự đoạn diệt của già, chết? Nghĩa là sanh diệt tức già, chết diệt. Đó là biết như thật về sự đoạn diệt của già, chết.
Thế nào là biết như thật về con đường đoạn diệt già, chết? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho đến chánh định là tám. Đó là biết như thật về con đường đoạn diệt già, chết.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về già, chết; biết như thật về sự tập khởi của già, chết; sự đoạn diệt của già, chết và con đường đoạn diệt của già, chết thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là biết như thật về sanh? Nghĩa là chúng sanh kia và tất cả chủng loại chúng sanh khác đến lúc sanh thì sanh, đến lúc xuất thì xuất, đến lúc thành thì thành. Khi phát khởi năm ấm liền có mạng căn. Đó là biết như thật về sanh.
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của sanh? Nghĩa là do hữu là có sanh. Đó là biết như thật về sự tập khởi của sanh.
Thế nào là biết như thật về sự đoạn diệt của sanh? Nghĩa là hữu diệt tức sanh diệt. Đó là biết như thật về sự đoạn diệt của sanh.
Thế nào là biết như thật về con đường đoạn diệt sanh? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho tới chánh định là tám. Đó là biết như thật về con đường đoạn diệt sanh.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về sanh, biết như thật về sự tập khởi của sanh, sự đoạn diệt sanh và con đường đoạn diệt sanh thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là biết như thật về hữu? Nghĩa là có ba hữu: Dục hữu, sắc hữu và vô sắc hữu. Đó là biết như thật về hữu.
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của hữu? Nghĩa là do thủ mà có hữu. Đó là biết như thật về sự tập khởi của hữu.
Thế nào là biết như thật về sự đoạn diệt hữu? Nghĩa là thủ diệt tức hữu diệt.
Đó là biết như thật về sự đoạn diệt hữu.
Thế nào là biết như thật về con đường đoạn diệt hữu? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho đến chánh định là tám. Đó là biết như thật về con đường đoạn diệt hữu.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về hữu, biết như thật về sự tập khởi của hữu, sự đoạn diệt hữu và con đường đoạn diệt hữu thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là biết như thật về thủ? Nghĩa là có bốn thủ: Dục thủ, giới thủ, kiến thủ và ngã thủ. Đó là biết như thật về thủ.
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của thủ? Nghĩa là do ái có thủ. Đó là biết như thật về sự tập khởi của thủ.
Thế nào là biết như thật về sự đoạn diệt thủ? Nghĩa là ái diệt tức thủ diệt. Đó là biết như thật về thủ diệt.
Thế nào là biết như thật về con đường đoạn diệt thủ? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho đến chánh định là tám. Đó là biết như thật về con đường đoạn diệt thủ.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về thủ, biết như thật về sự tập khởi của thủ, sự đoạn diệt thủ và con đường đoạn diệt thủ thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là biết như thật về ái? Nghĩa là có ba ái: Dục ái, sắc ái và vô sắc ái. Đó là biết như thật về ái.
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của ái? Nghĩa là do thọ mà có ái. Đó là biết như thật về sự tập khởi của ái.
Thế nào là biết như thật về sự đoạn diệt ái? Nghĩa là thọ diệt tức ái diệt. Đó là biết như thật về sự đoạn diệt ái.
Thế nào là biết như thật về con đường đoạn diệt ái? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho đến chánh định là tám. Đó là biết như thật về con đường đoạn diệt ái.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về ái, biết như thật về sự tập khởi của ái, sự đoạn diệt ái và con đường đoạn diệt ái như vậy thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là biết như thật về thọ? Có ba thọ: Lạc thọ, khổ thọ, bất khổ bất lạc thọ. Đó là biết như thật về thọ.
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của thọ? Nghĩa là do xúc mà có thọ. Đó là biết như thật về sự tập khởi của thọ.
Thế nào là biết như thật về sự đoạn diệt thọ. Nghĩa là xúc diệt tức thọ diệt. Đó là biết như thật về sự đoạn diệt thọ.
Thế nào là biết như thật về con đường đoạn diệt thọ? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho đến chánh định là tám. Đó là biết như thật về con đường đoạn diệt thọ.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về thọ, biết như thật về sự tập khởi của thọ, sự đoạn diệt thọ và con đường đoạn diệt thọ như vậy thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là biết như thật về xúc? Nghĩa là có ba xúc: Lạc xúc, khổ xúc và bất khổ bất lạc xúc. Đó là biết như thật về xúc.
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của xúc? Nghĩa là do sáu xứ mà có xúc. Đó là biết như thật về sự tập khởi của xúc.
Thế nào là biết như thật về sự đoạn diệt xúc? Nghĩa là sáu xứ diệt tức xúc diệt. Đó là biết như thật về sự đoạn diệt xúc.
Thế nào là biết như thật về con đường đoạn diệt xúc? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho đến chánh định là tám. Đó là biết như thật về con đường đoạn diệt xúc.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về xúc, biết như thật về sự tập khởi của xúc, sự đoạn diệt xúc và con đường đoạn diệt xúc như vậy thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là biết như thật về sáu xứ? Nghĩa là nhãn xứ, nhĩ, tỷ, thiệt, thân và ý xứ. Đó là thầy Tỳ-kheo biết như thật về sáu xứ.
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của sáu xứ? Nghĩa là do danh sắc mà có sáu xứ. Đó là biết như thật về sự tập khởi của sáu xứ.
Thế nào là biết như thật về sự đoạn diệt sáu xứ? Nghĩa là danh sắc diệt tức sáu xứ diệt. Đó là thầy Tỳ-kheo biết như thật về sự đoạn diệt của sáu xứ.
Thế nào là biết như thật về con đường đoạn diệt sáu xứ? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho đến chánh định là tám. Đó là thầy Tỳ-kheo biết như thật về con đường đoạn diệt sáu xứ.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về sáu xứ, biết như thật về sự tập khởi của sáu xứ, sự đoạn diệt sáu xứ và con đường đoạn diệt sáu xứ như vậy thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là biết như thật về danh? Nghĩa là bốn ấm không phải sắc là danh. Thế nào là biết sắc? Bốn đại và sắc do bốn đại tạo thành. Đây là nói về sắc, trước đó là nói về danh, đó là danh sắc. Đó là biết như thật về danh sắc.
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của danh sắc? Nghĩa là do thức mà có danh sắc. Đó là biết như thật về sự tập khởi của danh sắc.
Thế nào là biết như thật về sự đoạn diệt của danh sắc? Nghĩa là thức diệt tức danh sắc diệt. Đó là biết như thật về sự đoạn diệt danh sắc.
Thế nào là biết như thật về con đường đoạn diệt danh sắc? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho đến chánh định là tám. Đó là biết như thật về con đường đoạn diệt danh sắc.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về danh sắc, biết như thật về sự tập khởi của danh sắc, sự đoạn diệt danh sắc và con đường đoạn diệt danh sắc như vậy thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là biết như thật về thức? Nghĩa là có sáu thức: Nhãn thức, nhĩ, tỷ, thiệt, thân và ý thức. Đó là biết như thật về thức.
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của thức? Nghĩa là do hành mà có thức. Đó là biết như thật về sự tập khởi của thức.
Thế nào là biết như thật về sự đoạn diệt thức? Nghĩa là do hành diệt tức thức diệt. Đó là biết như thật về sự đoạn diệt thức.
Thế nào là biết như thật về con đường đoạn diệt thức? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho đến chánh định là tám. Đó là biết như thật về con đường đoạn diệt thức.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về thức, biết như thật về sự tập khởi của thức, sự đoạn diệt thức và con đường đoạn diệt thức như vậy thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Thế nào là biết như thật về hành? Nghĩa là có ba hành: Thân hành, khẩu hành và ý hành. Đó là biết như thật về hành.
Thế nào là biết như thật về sự tập khởi của hành? Nghĩa là do vô minh mà có hành. Đó là biết như thật về sự tập khởi của hành.
Thế nào là biết như thật về sự đoạn diệt hành? Nghĩa là vô minh diệt tức hành diệt. Đó là biết như thật về sự đoạn diệt hành.
Thế nào là biết như thật về con đường đoạn diệt hành? Nghĩa là tám chi Thánh đạo, từ chánh kiến cho đến chánh định là tám. Đó là biết như thật về con đường đoạn diệt hành.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, nếu có thầy Tỳ-kheo biết như thật về hành, biết như thật về sự tập khởi của hành, sự đoạn diệt hành và con đường đoạn diệt hành như vậy thì thầy Tỳ-kheo đó thành tựu kiến, được chánh kiến, đối với pháp được bất hoại tịnh và thể nhập Chánh pháp.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Tôn giả Xá-lợi-phất khen rồi hoan hỷ phụng hành. Tôn giả Xá-lợi-phất lại hỏi:
Tôn giả Đại Câu-hy-la đáp:
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe rồi khen:
Hai vị Tôn giả ấy cùng nhau nói về nghĩa như vậy đều hoan hỷ phụng hành, từ chỗ ngồi đứng dậy ra đi.
Tác quyền © 2024 Hội đồng quản trị VNCPHVN.
Chúng tôi khuyến khích các hình thức truyền bá theo tinh thần phi vụ lợi với điều kiện: không được thay đổi nội dung và phải ghi rõ xuất xứ của trang web này.