21. KINH ĐẲNG TÂM

Tôi nghe như vầy:

Một thời, Phật du hóa tại nước Xá-vệ, ở trong rừng Thắng Lâm, vườn Cấp Cô Độc.

Bấy giờ, Tôn giả Xá-lợi-phất cùng đại chúng Tỳ-kheo vân tập tại giảng đường vào ban đêm, nhân đem các nội kiết sử và ngoại kiết sử mà phân biệt nghĩa lý cho các thầy Tỳ-kheo:

− Này chư Hiền, trên đời quả thật có hai hạng người. Những gì là hai? Đó là người có nội kiết sử, bậc A-na-hàm không trở lại thế gian này; và người có ngoại kiết sử, không phải là bậc A-na-hàm sẽ còn trở lại thế gian này.

Này chư Hiền, thế nào là người có nội kiết sử, bậc A-na-hàm không còn trở lại thế gian này? Nếu có người tu tập các giới cấm, không rách nát, không sứt mẻ, không ô uế, không cấu trược, hoàn toàn không thể chỉ trích, được bậc Thánh ngợi khen, khéo tu, khéo đầy đủ. Vị ấy nhân tu tập các giới cấm, không rách nát, không sứt mẻ, không ô uế, không cấu trược, hoàn toàn không thể chỉ trích, được bậc Thánh ngợi khen, khéo tu, khéo đầy đủ, lại học tập sự nhàm chán dục, vô dục và đoạn dục. Do học tập sự nhàm chán dục, vô dục và đoạn dục nên được tịch tịnh, tâm giải thoát; sau khi chứng đắc như vậy, trong cảm thọ lạc lại mến tiếc, không chịu xa lìa, trong đời hiện tại không được Cứu cánh trí; khi thân hoại mạng chung vượt qua các cõi trời Đoàn Thực sanh về các cõi trời Ý Sanh khác. Khi sanh về các nơi ấy rồi, vị ấy suy nghĩ thế này: “Ta trước kia còn làm người, lúc ấy tu tập các giới cấm, không rách nát, không sứt mẻ, không ô uế, không cấu trược, hoàn toàn không thể chỉ trích, được bậc Thánh ngợi khen, khéo tu, khéo đầy đủ; do tu tập các giới cấm, không rách nát, không sứt mẻ, không ô uế, không cấu trược, hoàn toàn không thể chỉ trích, được bậc Thánh ngợi khen, khéo tu, khéo đầy đủ, lại học tập sự nhàm chán dục, vô dục và đoạn dục. Do học tập sự nhàm chán dục, vô dục và đoạn dục nên được tịch tịnh, tâm giải thoát; sau khi chứng đắc như vậy, trong cảm thọ lạc lại mến tiếc, không chịu xa lìa, trong đời hiện tại không được Cứu cánh trí; khi thân hoại mạng chung, vượt qua các dục cõi trời Đoàn Thực sanh về cõi trời Ý Sanh khác, và đang ở nơi đây.”

Này chư Hiền, lại có người tu tập giới cấm, không rách nát, không sứt mẻ, không ô uế, không cấu trược, hoàn toàn không thể chỉ trích, được bậc Thánh ngợi khen, khéo tu, khéo đầy đủ, lại học sắc hữu, đoạn tham, đoạn nghiệp và học xả ly dục nên được tịch tịnh, tâm giải thoát; sau khi chứng đắc như vậy, trong cảm thọ lạc lại mến tiếc, không chịu xa lìa, trong đời hiện tại không được Cứu cánh trí; khi thân hoại mạng chung, vượt qua các cõi trời Đoàn Thực, sanh về các cõi trời Ý Sanh khác. Khi sanh về các nơi ấy rồi, vị ấy suy nghĩ thế này: “Ta trước kia còn làm người, lúc ấy tu tập các giới cấm, không rách nát, không sứt mẻ, không ô uế, không cấu trược, hoàn toàn không thể chỉ trích, được bậc Thánh ngợi khen, khéo tu, khéo đầy đủ, lại học sắc hữu, đoạn tham, đoạn nghiệp và học xả ly dục nên được tịch tịnh, tâm giải thoát; sau khi chứng đắc như vậy, trong cảm thọ lạc lại mến tiếc, không chịu xa lìa, trong đời hiện tại không được Cứu cánh trí; khi thân hoại mạng chung, vượt qua các cõi trời Đoàn Thực, sanh về các cõi trời Ý Sanh khác và đang ở nơi đây.”

Này chư Hiền, đó là người có nội kiết sử, bậc A-na-hàm không còn trở lại thế gian này.

Này chư Hiền, thế nào là người có ngoại kiết sử, không phải bậc A-na-hàm, sẽ còn trở lại thế gian này? Nếu có người tu tập giới cấm, thủ hộ biệt giải thoát luật nghi, lại còn khéo thâu nhiếp các oai nghi lễ tiết, thấy những tội lỗi nhỏ nhặt cũng thường sanh tâm lo sợ, thọ trì học giới.

Này chư Hiền, đó là người có ngoại kiết sử, không phải là bậc A-na-hàm, sẽ còn trở lại thế gian này.

Bấy giờ, một số đông thiên chúng Đẳng Tâm, thân sắc nguy nga, ánh sáng rực rỡ, chói lọi, lúc đêm gần tàn, đến chỗ Phật, cúi đầu làm lễ rồi đứng sang một bên, bạch rằng: “Bạch Thế Tôn, Tôn giả Xá-lợi-phất đêm qua cùng đại chúng Tỳ-kheo vân tập tại giảng đường, nhân đem nội kiết sử và ngoại kiết sử mà phân biệt nghĩa lý cho các Tỳ-kheo nghe như vầy: ‘Này chư Hiền, trên đời quả thật có hai hạng người: Người có nội kiết sử và người có ngoại kiết sử.’ Bạch Thế Tôn, đại chúng đã hoan hỷ, cúi mong Thế Tôn thương xót, mẫn niệm đến nơi giảng đường.”

Lúc ấy, đức Thế Tôn im lặng nhận lời chư thiên Đẳng Tâm. Chư thiên Đẳng Tâm biết đức Thế Tôn đã im lặng nhận lời, cúi đầu đảnh lễ sát chân Phật, nhiễu quanh ba vòng rồi biến mất khỏi chỗ đó. Không bao lâu sau khi chư thiên Đẳng Tâm đi khỏi, đức Thế Tôn đi đến giảng đường, trải chỗ ngồi mà ngồi trước đại chúng Tỳ-kheo. Sau khi ngồi xong, đức Thế Tôn khen rằng:

− Lành thay, lành thay, Xá-lợi-phất! Ông thật là rất khéo léo. Vì sao thế? Vì đêm qua ông và đại chúng Tỳ-kheo vân tập tại giảng đường, nhân đem nội kiết sử và ngoại kiết sử mà phân biệt nghĩa lý cho các Tỳ-kheo nghe như vầy: “Này chư Hiền, trên đời quả thật có hai hạng người: Người có nội kiết sử và người có ngoại kiết sử.” Này Xá-lợi-phất, đêm rồi, lúc gần sáng, chư thiên Đẳng Tâm đến chỗ Ta, sau khi cúi đầu làm lễ rồi đứng sang một bên và bạch với Ta rằng: “Bạch Thế Tôn, Tôn giả Xá-lợi-phất đêm qua cùng đại chúng Tỳkheo vân tập tại giảng đường, nhân đem nội kiết sử và ngoại kiết sử mà phân biệt nghĩa lý cho các Tỳ-kheo nghe như vầy: ‘Này chư Hiền, trên đời quả thật có hai hạng người: Người có nội kiết sử và người có ngoại kiết sử.’ Bạch Thế Tôn, đại chúng đã hoan hỷ, cúi mong Thế Tôn thương xót, mẫn niệm đến nơi giảng đường.”

Này Xá-lợi-phất, Ta liền im lặng nhận lời chư thiên Đẳng Tâm kia. Chư thiên Đẳng Tâm đã biết Ta đã im lặng nhận lời, cúi đầu đảnh lễ sát chân Ta, nhiễu quanh ba vòng, rồi biến mất khỏi chỗ đó.

Này Xá-lợi-phất, chư thiên Đẳng Tâm hoặc mười hay hai mươi vị, hoặc ba mươi hay bốn mươi vị, hoặc năm mươi hay sáu mươi vị cùng đứng trên đầu một mũi dùi vẫn chẳng chướng ngại lẫn nhau. Này Xá-lợi-phất, chư thiên Đẳng Tâm chẳng phải do sanh ra trong cõi ấy, nhưng do tu tập thiện tâm rất rộng, rất lớn cho nên chư thiên Đẳng Tâm hoặc có mười hay hai mươi, hoặc có ba mươi hay bốn mươi, hoặc năm mươi hay sáu mươi cùng đứng trên đầu mũi dùi vẫn chẳng chướng ngại lẫn nhau. Này Xá-lợi-phất, chư thiên Đẳng Tâm trước kia khi còn là loài người, đã tu tập thiện tâm rất rộng, rất lớn, do đó khiến cho chư thiên Đẳng Tâm hoặc có mười hay hai mươi, hoặc ba mươi hay bốn mươi, hoặc năm mươi hay sáu mươi cùng đứng trên đầu mũi dùi vẫn không chướng ngại lẫn nhau.

Do đó, này Xá-lợi-phất, nên học pháp tịch tịnh: Các căn tịch tịnh, tâm ý tịch tịnh, ba nghiệp thân, khẩu, ý tịch tịnh, hướng về đức Thế Tôn và các vị Phạm hạnh có trí. Này Xá-lợi-phất, các hàng dị học dối trá, luôn luôn suy tổn, vĩnh viễn lầm lạc. Vì sao vậy? Vì không được nghe Diệu pháp như thế này.

Đức Phật thuyết như vậy, các vị Tỳ-kheo ấy sau khi nghe Phật dạy xong, hoan hỷ phụng hành.