QUYỂN 50

1338. KẺ TRỘM HƯƠNG^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại vườn Cấp Cô Độc, trong rừng Kỳ-đà, thuộc nước Xá-vệ.

Bấy giờ, có vị Tỳ-kheo du hóa trong nhân gian ở nước Câu-tát-la, rồi dừng nghỉ trong một khu rừng. Tỳ-kheo ấy bị bệnh mắt, theo hướng dẫn của thầy thuốc thì cần phải ngửi hương hoa Bát-đàm-ma.^[2] Khi ấy, vâng theo lời chỉ bày nên vị Tỳ-kheo liền đến bên hồ hoa Bát-đàm-ma và ngồi trên bờ hồ đón gió, ngửi mùi hương hoa.

Khi đó, có vị thiên thần chủ của hồ này, nói với Tỳ-kheo ấy:

– Sao lại trộm hoa? Thầy đúng là kẻ trộm hương.

Khi ấy, Tỳ-kheo nói kệ đáp:

Không phá cũng không đoạt,
Chỉ ngửi hương từ xa, 
Tại sao ông lại nói,
Tôi là kẻ trộm hương?

Thiên thần nói kệ đáp:

Không xin mà tự lấy,
Thế gian gọi là trộm.
Nay người ta không cho,
Mà thầy tự đến ngửi,
Theo thế gian gọi đó,
Đích thực người trộm hương.

Lúc đó, bỗng có một người đến nhổ ngó sen, rồi mang vác đi. Bấy giờ, Tỳkheo kia nói với thiên thần rằng:

Nay như người kia đó,
Bẻ gãy Phân-đà-lợi,
Nhổ rễ rồi mang đi,
Mới là người gian xảo.
Ông cớ sao không ngăn,
Còn nói tôi trộm hương?

Thiên thần nói kệ đáp:

Người gian xảo, cuồng loạn,
Giống như áo bà vú,
Đâu cần nói gì thêm,
Chỉ nên nói với thầy.
Cà-sa không được bẩn,
Áo đen, mực chẳng dơ,
Người hung ác, gian xảo,
Thế gian không nói tới.
Ruồi đậu dơ lụa trắng,
Do sáng, vết nhỏ hiện,
Như giọt mực dính ngọc,
Tuy nhỏ nhưng hiện rõ.
Thường theo đạo cầu tịnh,
Không kết, lìa phiền não,
Ác tuy như lông, tóc,
Người thấy như núi Thái.

Tỳ-kheo lại nói kệ:

Nói khéo! Quả thật hay,
Lấy nghĩa an ủi tôi,
Ông hãy thường vì tôi,
Luôn luôn nói kệ này.

Thiên thần lại nói kệ:

Tôi chẳng phải tôi tớ,
Chẳng phải người của thầy,
Làm sao thường theo thầy,
Để mà luôn nhắc nhở?
Nay thầy nên tự biết,
Những sự lợi ích kia.

Bấy giờ, thiên thần ấy nói kệ rồi, vị Tỳ-kheo nghe xong được hoan hỷ và tùy hỷ, liền rời khỏi chỗ ngồi, một mình ở nơi thanh vắng, chuyên tinh tư duy, đoạn các phiền não, đắc A-la-hán.