Quyển 45
 

1219. KỆ TÁN THÁN MỘT NGÀN VỊ TỲ-KHEO⁶²

Tôi nghe như vầy:
Một thời, đức Phật ngụ bên sườn núi Na-già, thuộc thành Vương Xá, cùng với một ngàn vị Tỳ-kheo đều là bậc A-la-hán các lậu đã hết, việc cần làm đã làm xong, đã đặt các gánh nặng xuống, đã được lợi mình, dứt sạch các hữu kiết sử, đạt được chánh trí, tâm được giải thoát hoàn toàn.⁶³
Bấy giờ, Tôn giả Bà-kỳ-xá đang ở nơi bãi tha ma, trong khu rừng Lạnh, tại thành Vương Xá, khởi lên suy nghĩ: “Nay Thế Tôn đang ngụ bên cạnh núi Na-già, thuộc thành Vương Xá, cùng với một ngàn vị Tỳ-kheo đều là bậc A-la-hán các lậu đã hết, việc cần làm đã làm xong, đã đặt các gánh nặng xuống, đã được lợi mình, dứt sạch các hữu kiết sử, đạt được chánh trí, tâm được giải thoát hoàn toàn. Ta nên đến đó khen ngợi Thế Tôn và Tỳ-kheo-tăng.” Nghĩ vậy rồi, Tôn giả Bà-kỳ-xá liền đi đến chỗ Phật, đảnh lễ sát chân rồi ngồi sang một bên và nói kệ:

Đấng Đạo sư vô thượng,
Trụ bên núi Na-già,
Ngàn Tỳ-kheo quyến thuộc,
Phụng thờ đấng Thích-ca.⁶⁴
Đại sư rộng nói pháp,
Đường Niết-bàn thanh lương,
Chuyên nghe pháp thanh bạch,
Của đấng Chánh Giác nói.
Đấng Chánh Giác tôn kính,
Ở ngay giữa đại chúng,
Bậc Đại Long đức lớn,
Bậc Tiên Nhân đứng đầu,
Giăng phủ mây công đức,
Ban mưa hàng đệ tử.⁶⁵
Con rời chỗ nghỉ trưa,⁶⁶
Đến hầu thăm Đại sư,
Đệ tử Bà-kỳ-xá,
Xin cúi đầu đảnh lễ.

– Kính bạch Thế Tôn! Con có điều muốn nói. Kính bạch Thiện Thệ! Con có điều muốn nói.
Phật bảo Tôn giả Bà-kỳ-xá:
– Thầy hãy tùy ý nói, đừng suy nghĩ trước!
Lúc này, Bà-kỳ-xá liền nói kệ:

Ba-tuần vừa khởi ác,
Khống chế khiến diệt ngay,
Hãy ngăn chặn Ác ma,
Khiến chúng tự biết lỗi.
Quán sát mở trói buộc,
Phân biệt pháp thanh bạch,
Chiếu sáng như nhật nguyệt,
Làm vua các ngoại đạo.
Chứng đạt trí siêu xuất,
Diễn nói pháp đệ nhất,
Ra khỏi dòng phiền não,
Nói vô lượng đạo mầu.
Dựng lập đạo giải thoát,
Kiến đế, pháp chơn thật,
Tùy thuận đạo như vậy,
Là Đạo sư khó gặp,
Dựng lập đạo giải thoát,
Kiến đế, trọng viễn ly.
Thế Tôn khéo nói pháp,
Trừ phiền não cho người,
Thấy rõ được các pháp,
Theo học để điều phục.

Bấy giờ, Tôn giả Bà-kỳ-xá đọc kệ này rồi, các Tỳ-kheo nghe lời Tôn giả nói đều vô cùng hoan hỷ.

***

Chú thích:

⁶¹ Nguyên tác: Cam lộ (甘露), chỉ cho sự bất tử (amata).
⁶² Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.1219. 0332b01). Tham chiếu: S. 8.8 - I. 192.
⁶³ Nguyên tác: Thiện giải thoát (善解脫, suvimutta). Xem chú thích 54, kinh số 22, quyển 1, tr. 19; Tạp. 雜 (T.02. 0099.22. 0004c20).
⁶⁴ Nguyên tác: Như Lai (如來).
⁶⁵ Nguyên tác: Thanh văn (聲聞). Trường hợp này chỉ cho đệ tử (sāvaka).
⁶⁶ Nguyên tác: Khởi ư trú chánh thọ (起於晝正受, divāvihārā nikkhamma): Rời khỏi chỗ nghỉ trưa.