QUYỂN 44

1180. NGƯỜI TRÍ^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại thôn xóm của Bà-la-môn, trong rừng cây Sa-la.

Bấy giờ, vào buổi sáng sớm, Thế Tôn đắp y, ôm bát vào thôn xóm của Bàla-môn khất thực thì bất chợt có áng mây đen xuất hiện, nên Thế Tôn nghĩ: “Ta nên đến nhà hội họp của trưởng giả Bà-la, trong thôn xóm của Bà-la-môn.” Nghĩ như thế xong, Ngài liền đi đến ngôi nhà đó. Khi ấy, các trưởng giả Bà-lamôn đang hội họp ở đó, từ xa trông thấy Thế Tôn đến, họ nói với nhau:

Ông Sa-môn trọc đầu kia đâu biết pháp gì!

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các trưởng giả Bà-la-môn:

Trong hàng Bà-la-môn có người biết pháp, cũng có người không biết pháp; trong hàng Sát-lợi hay Trưởng giả có người biết pháp và cũng có người không biết pháp.

Lúc ấy, Thế Tôn liền nói kệ:

Không bạn muốn hơn bạn,
Vua không phục khó phục,
Vợ không mong hơn chồng,
Con nào chẳng kính cha.
Không hội, không người trí,
Không trí, không nói pháp,
Tham, sân, si đã dứt,
Đó chính là người trí.

Khi ấy, trưởng giả Bà-la-môn kia bạch Phật:

Thiện sĩ Cù-đàm! Mời Ngài vào nhà, xin ngồi vào tòa này.

Sau khi Thế Tôn an tọa, họ bạch Phật:

Xin Cù-đàm thuyết pháp! Chúng tôi muốn nghe.

Bấy giờ, Thế Tôn thuyết pháp cho chúng trưởng giả Bà-la-môn kia nghe. Ngài đã mở bày, chỉ dạy, khích lệ và khiến cho họ hoan hỷ^[2] rồi, lại nói kệ:

Ngu, trí cùng tụ hội,
Không nói, đâu biết rõ?
Khéo nói đạo tịch tịnh,
Nhờ nói mới thấu rõ.
Người giảng bày Chánh pháp,
Kiến lập cờ Đại tiên,
Khéo nói là cờ Tiên,
Pháp là cờ La-hán.

Bấy giờ, Thế Tôn vì các trưởng giả Bà-la ở thôn xóm Bà-la-môn mà dựng lập Chánh pháp, mở bày, chỉ dạy, khích lệ và khiến cho họ hoan hỷ xong, Ngài từ chỗ ngồi đứng dậy rời đi.