Quyển 43

1167. VÍ DỤ CON RÙA¹³
 

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại vườn Cù-sư-la, thuộc nước Câu-diệm-di.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

– Vào thời quá khứ, có một con rùa sống trong đám cỏ ven sông. Bấy giờ, có con dã can đói khát đi tìm thức ăn, từ xa nhìn thấy rùa, nó vội nhảy tới vồ lấy. Con rùa thấy thế liền thu đầu, đuôi và bốn chân vào trong mai. Dã can đứng rình, chờ rùa thò đầu hoặc chân ra là bắt ăn thịt. Rình rập rất lâu mà rùa nhất định không thò đầu ra, cũng không thò chân ra, dã can đói quá nên tức giận bỏ đi.

Này các Tỳ-kheo! Ngày nay các thầy cũng phải như vậy. Nên biết Ma Ba-tuần luôn rình rập, tìm sơ hở của các thầy, chờ đợi khi mắt tiếp xúc với sắc, tai nghe tiếng, mũi ngửi mùi, lưỡi nếm vị, thân xúc chạm, ý nhớ pháp thì xúi giục các thầy sanh tâm đắm nhiễm sáu trần. Do đó, này các Tỳ-kheo! Hằng ngày các thầy hãy luôn giữ gìn và phòng hộ nhãn căn. Khi đã giữ gìn và phòng hộ nhãn căn rồi thì Ác ma Ba-tuần sẽ không có cơ hội để nương vào hoặc sai khiến.¹⁴

Đối với tai, mũi, lưỡi, thân, ý cũng giống như vậy. Đối với sáu căn, Ác ma cũng không có cơ hội để nương vào hoặc để sai khiến, giống như con dã can không thể tìm được cơ hội nơi con rùa.

Bấy giờ, Thế Tôn liền nói kệ:

Rùa vì sợ dã can,
Giấu mình vào trong mai,
Tỳ-kheo khéo nhiếp tâm,
Giấu kín các giác tưởng,
Không nương, không sợ hãi,
Giấu tâm, chớ nói năng.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.

Chú thích:
¹³ Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.1167. 0311c09). Tham chiếu: S. 35.240 - IV. 177.
¹⁴ Nguyên tác: Tùy xuất, tùy duyên (隨出, 隨緣). Xuất (出) dùng trong nghĩa sai sử (使出). Duyên (緣) dùng theo nghĩa nương vào, như chữ “y” (依) ở bài kệ cuối kinh. S. 35.240 - IV. 177 diễn đạt có sự khác biệt: Atha tumhehipi māro pāpimā nibbijja pakkamissati (Ác ma nhàm chán các ông và sẽ bỏ đi, không nắm giữ được cơ hội), HT. Thích Minh Châu dịch.