KINH SỐ 994

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, trong vườn Cấp Cô Độc.
Bấy giờ, Tôn giả Bà-kỳ-xá đang ở tại giảng đường Lộc Tử Mẫu trong vườn phía Đông nước Xá-vệ đang bị bệnh trầm trọng. Tôn giả Phú-lân-ni là người chăm sóc bệnh nhân, cung cấp cúng dường. Khi ấy Tôn giả Bà-kỳ-xá nói với Tôn giả Phú-lân-ni:
– Ông hãy đi đến Thế Tôn, chuyển lời của tôi bạch Thế Tôn rằng: “Tôn giả Bà-kỳ-xá đảnh lễ chân Thế Tôn, kính thăm Thế Tôn được ít bệnh, ít não và sống an vui chăng?” Rồi lại nói tiếp: “Tôn giả Bà-kỳ-xá ở trong giảng đường Lộc Tử Mẫu trong vườn phía Đông, đang bị bệnh nặng muốn được gặp Thế Tôn, nhưng không đủ sức để đi đến chỗ Phật, xin Thế Tôn mở lòng thương xót đi đến chỗ của Bà-kỳ-xá ở giảng đường Lộc Tử Mẫu tại vườn phía Đông.”
Tôn giả Phú-lân-ni nhận lời đi đến Thế Tôn. Sau khi đảnh lễ Phật, rồi lui ngồi một bên thưa:
– Tôn giả Bà-kỳ-xá ở giảng đường Lộc Tử Mẫu trong vườn phía Đông bị bệnh nặng, muốn được gặp Thế Tôn nhưng không đủ sức lực đi đến diện kiến Ngài. Lành thay! Xin Thế Tôn vì thương xót Tôn giả Bà-kỳ-xá đi đến chỗ Tôn giả ấy ở giảng đường Lộc Tử Mẫu trong vườn phía Đông.
Bấy giờ, Thế Tôn im lặng nhận lời. Tôn giả Phú-lân-ni biết Phật đã nhận lời, liền từ chỗ ngồi đứng lên đảnh lễ Phật rồi đi.
Chiều hôm ấy sau giờ tọa thiền, Thế Tôn đi tới chỗ Tôn giả Bà-kỳ-xá. Tôn giả Bà-kỳ-xá từ xa trông thấy Thế Tôn, tựa giường muốn gượng dậy lễ kính. Thế Tôn thấy như thế ôn tồn bảo:
– Bà-kỳ-xá chớ nên tự khinh động.
Thế Tôn liền ngồi xuống hỏi Bà-kỳ-xá:
– Thầy bị bệnh khổ có thể chịu đựng như lúc bình thường không? Sự đau đớn của thân xác có gia tăng hay giảm bớt... (nói rộng như Kinh Diệm-ma-ca ở trước).
– Con có cảm giác bệnh con càng tăng thêm chứ không thuyên giảm.
Phật bảo Bà-kỳ-xá:
– Bây giờ Ta hỏi, thầy tùy ý đáp. Thầy đã được tâm không nhiễm, không trước, không nhơ, giải thoát, lìa các điên đảo, phải không?
Tôn giả Bà-kỳ-xá bạch Phật:
– Tâm con không nhiễm, không trước, không nhơ, giải thoát, lìa các điên đảo.
Phật bảo Bà-kỳ-xá:
– Làm thế nào thầy được tâm không nhiễm, không trước, không nhơ, giải thoát, lìa các điên đảo?
Tôn giả Bà-kỳ-xá bạch Phật:
– Nhãn thức của con đối với sắc quá khứ, tâm không nghĩ nhớ, đối với sắc vị lai không có tưởng ưa thích, đối với sắc hiện tại chẳng dính mắc. Nhãn thức của con đối với sắc quá khứ, vị lai, hiện tại, tham dục và ái niệm, đều hết sạch, vô dục, dứt bặt, lìa hẳn, giải thoát. Vì tâm đã giải thoát nên không nhiễm, không trước, không nhơ, lìa các điên đảo, an trụ chánh thọ. Cũng thế, nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý thức quá khứ đối với pháp, tâm không nghĩ nhớ, vị lai không vui thích, hiện tại không dính mắc, trong pháp quá khứ, vị lai, hiện tại, dục tham, ái niệm hết sạch, vô dục, dứt bặt, lìa hẳn, giải thoát, tâm đã giải thoát nên chẳng nhiễm, chẳng trước, chẳng nhơ, giải thoát, lìa các điên đảo, an trụ chánh thọ. Xin đức Thế Tôn hôm nay ban cho con điều lợi ích tối hậu, nghe con nói kệ.
Phật bảo Bà-kỳ-xá:
– Nên biết đúng lúc.
Tôn giả Bà-kỳ-xá ngồi xuống ngay thẳng, buộc niệm ở trước và nói kệ:

Nay con ở trước Phật,
Cúi đầu cung kính lạy,
Đối tất cả các pháp,
Thảy đều được giải thoát,
Khéo hiểu các pháp tướng,
Tin sâu ưa Chánh pháp,
Thế Tôn, Đẳng Chánh Giác,
Thế Tôn là Đại Sư,
Thế Tôn hàng ma oán,
Thế Tôn, Đại Mâu-ni,
Diệt trừ tất cả sử,
Tự độ khắp các loài.
Thế Tôn nơi thế gian,
Giác tri tất cả pháp,
Thế gian trọn chẳng có,
Người biết pháp hơn Phật.
Trong tất cả trời, người,
Cũng không ai bằng Phật.
Vì thế con hôm nay,
Đảnh lễ bậc tinh tấn,
Cúi đầu trước Thượng Sĩ,
Nhổ sạch gai ái dục,
Giờ phút cuối cùng này,
Con được thấy Thế Tôn,
Cúi đầu lạy Thế Tôn,
Đêm nay Bát-niết-bàn,
Chánh trí buộc chánh niệm,
Nơi thân hư hoại này,
Các sức lực còn thừa,
Đêm nay đều diệt hết,
Ba cõi chẳng còn nhiễm,
Vào Vô dư Niết-bàn,
Cảm thọ khổ và vui,
Cũng chẳng khổ chẳng vui,
Từ xúc nhân duyên sanh,
Ngày nay trọn dứt hẳn,
Khổ thọ và lạc thọ,
Cũng chẳng khổ chẳng vui,
Từ nhân duyên xúc sanh,
Bây giờ đều đã biết,
Hoặc bên trong, bên ngoài,
Các cảm thọ khổ vui,
Nơi thọ không dính mắc,
Chánh trí, chánh buộc tâm,
Ban đầu, giữa, sau rốt,
Các tụ không chướng ngại,
Các tụ đã đoạn rồi,
Liễu tri ái chẳng còn.
Người thấu suốt chân thật,
Nói chín mươi mốt kiếp,
Trong ba kiếp bất không,
Có Đại Tiên Nhơn Tôn,
Cõi không, chẳng chỗ ở,
Chỉ sợ kiếp khủng bố,
Nên biết Đại Tiên Nhơn,
Lại xuất hiện thế gian,
An ủi các trời, người,
Làm mắt tuệ bừng sáng,
Thức tỉnh các chúng sanh.
Khiến biết tất cả khổ,
Khổ khổ và khổ tập,
Tịch diệt dứt hết khổ,
Hiền thánh bát Thánh đạo,
An ổn đến Niết-bàn.
Điều thế gian khó được,
Hiện tiền đều đã được,
Đời này được thân người,
Diễn nói về Chánh pháp.
Tùy theo điều mong muốn,
Lìa cấu cầu thanh tịnh,
Chuyên tu được tự lợi,
Chớ khiến không kết quả,
Rỗng không thời sanh ưu,
Thường thay khổ địa ngục,
Đối Chánh pháp được nói,
Chẳng ưa, chẳng muốn nhận,
Sẽ ở lâu sanh tử,
Luân hồi bao giờ dứt,
Đêm dài ôm ưu não,
Như nhà buôn mất của,
Con nay rất vui mừng,
Không còn sanh, già, chết.
Luân hồi đã chấm dứt,
Không sanh lại lần nữa,
Dòng nước sông ái, thức,
Từ nay đều khô cạn,
Đã nhổ cội rễ ấm,
Vòng xích chẳng tiếp nối,
Cúng dường Đại sư xong,
Việc làm đã hoàn tất,
Gánh nặng đã bỏ xuống,
Hữu lưu đều đã đoạn,
Chẳng còn ưa thọ sanh,
Chẳng còn tử đáng ghét,
Chánh trí, chánh hệ niệm,
Chỉ đợi phút cuối cùng.
Long tượng nhớ rừng hoang,
Sáu mươi thú hùng mạnh,
Một lúc thoát gông xiềng,
Ung dung trong rừng núi,
Bà-kỳ-xá cũng thế,
Miệng Đại sư sanh con,
Chán bỏ các đồ chúng,
Chánh niệm đợi thời đến.
Nay nói với quý vị,
Những người đến tụ hội,
Nghe bài kệ tối hậu,
Nghĩa lý nhiều lợi ích,
Có sanh đều có diệt,
Các hành không thường tại,
Pháp chóng sanh, chóng tử,
Đâu thể nương cậy lâu,
Nên lập chí mạnh mẽ,
Tinh cần cầu phương tiện,
Quán sát có sợ hãi,
Tùy thuận đạo Mâu-ni,
Sớm hết khổ ấm này,
Chớ tăng thêm luân chuyển.
Đứa con từ miệng Phật,
Nói kệ tán thán xong,
Xin từ biệt đại chúng,
Bà-kỳ-xá Niết-bàn.
Vì tấm lòng từ bi,
Nói kệ vô thượng này,
Tôn giả Bà-kỳ-xá,
Sanh ra từ pháp Phật.
Do rũ lòng bi mẫn,
Nói kệ vô thượng này,
Sau đó Bát-niết-bàn
Tất cả nên kính lễ.