993. TÁN THÁN THƯỢNG TỌA^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại vườn Cấp Cô Độc, trong rừng Kỳ-đà, thuộc nước Xá-vệ.

Bấy giờ, có các Tỳ-kheo Thượng tọa thường cư ngụ gần bên đức Phật. Đó là Tôn giả A-nhã Kiêu-trần-như, Tôn giả Ma-ha Ca-diếp, Tôn giả Xá-lợi-phất, Tôn giả Đại Mục-kiền-liên, Tôn giả A-na-luật-đà, Tôn giả Nhị Thập Ức Nhĩ, Tôn giả Đà-la-phiêu Ma-la tử, Tôn giả Bà-na-ca-bà-sa, Tôn giả Da-xá-xá-la-catỳ-ha-lợi, Tôn giả Phú-lâu-na, Tôn giả Phân-đà-đàn-ni-ca. Ngoài ra còn có các Tỳ-kheo Thượng tọa khác cũng ngụ xung quanh đức Phật.

Lúc đó, Tôn giả Bà-kỳ-xá^[2] đang ngụ tại giảng đường Lộc Tử Mẫu ở Đông Viên,^[3] thuộc nước Xá-vệ. Bấy giờ, Tôn giả Bà-kỳ-xá suy nghĩ: “Hôm nay, Thế Tôn đang ngụ trong vườn Cấp Cô Độc, rừng Kỳ-đà, thuộc nước Xá-vệ và có các Tỳ-kheo Thượng tọa vây quanh. Nay ta nên đi đến chỗ Thế Tôn và nói kệ khen ngợi các vị Tỳ-kheo Thượng tọa.” Suy nghĩ xong, Tôn giả liền đi đến chỗ Phật, lạy sát chân Ngài rồi đứng sang một bên và nói kệ:

Bậc Tỳ-kheo Thượng tọa,
Đã đoạn các tham dục,
Vượt qua các thế gian,
Và hết thảy các uẩn.^[4]
Trí sâu mà kiệm lời,
Chuyên cần và siêng năng,
Đạo đức sạch sáng ngời,
Nay con xin kính lễ.
Bậc hàng phục ma oán,
Rời xa chỗ đông người,
Chẳng bị năm dục trói,
Chuyên tu nơi vắng vẻ.
An định, ít mong cầu,
Nay con xin kính lễ,
Thắng tộc Già-la-diên,^[5]
Tọa thiền chẳng buông lung,
Trong tâm vui chánh định,
Thanh tịnh, lìa cấu uế,
Tuệ biện hiển nghĩa sâu,
Thế nên con kính lễ.
Bậc chứng tuệ, thần thông,
Vượt hơn sức thần thông,
Trong sáu loại thần thông,
Tự tại không sợ hãi,
Là thần thông tối thắng,
Thế nên con kính lễ.
Nơi đại thiên thế giới,
Chúng sanh trong năm đường,
Cho đến cõi Phạm thế,
Trời, người tưởng hơn, kém,
Mắt tịnh thiên thấy hết,
Thế nên con kính lễ.
Sức nỗ lực siêng năng,
Đoạn trừ mọi khát ái,
Xé toang lưới tử sanh,
Tâm thường vui Chánh pháp,
Lìa các tưởng mong cầu,
Vượt qua bờ bên kia,
Thanh tịnh không tì vết,
Thế nên con kính lễ.
Dứt hẳn mọi sợ hãi,
Xả bỏ các tài vật,
Biết đủ, dứt nghi hoặc,
Hàng phục giặc ma oán,
Thân quán niệm thanh tịnh,
Thế nên con kính lễ.
Các thế gian không còn,
Rừng gai góc phiền não,
Dứt kiết sử buộc ràng,
Đoạn nhân duyên ba cõi,
Chuyên tâm diệt các cấu,
Trí rốt ráo hiển bày,
Ra khỏi rừng phiền não,
Thế nên con kính lễ.
Bỏ nhà cửa, nương nhờ,
Diệt hư dối, sân si,
Điều phục các ái, hỷ,
Thoát khỏi các hữu lậu,^[6]
Thanh tịnh không vết nhơ,
Thế nên con kính lễ.
Bậc đạt tâm tự tại,
Kiên cố không lay động,
Trí tuệ, công đức lớn,
Hàng phục ma khó hàng,
Đoạn vô minh, trói buộc,
Thế nên con kính lễ.
Đại nhân lìa tăm tối,
Tịch tịnh đấng Mâu-ni,
Chánh pháp dứt lỗi lầm,
Ánh sáng tự chiếu soi,
Rọi khắp mọi thế giới,
Thế nên gọi là Phật.
Địa thần, trời Hư Không,^[7]
Thiên tử Ba Mươi Ba,
Ánh sáng đều bị khuất,
Cho nên gọi là Phật.
Vượt qua bờ sanh tử,
Siêu việt hơn mọi loài,
Nhu hòa khéo điều phục,
Đấng Chánh Giác bậc nhất.
Dứt trừ mọi trói buộc,
Hàng phục các ngoại đạo,
Dẹp tan bọn ma oán,
Chứng Chánh giác Vô thượng,
Lìa trần, diệt các cấu,
Thế nên con kính lễ.

Khi Tôn giả Bà-kỳ-xá nói kệ khen ngợi, các Tỳ-kheo nghe xong đều rất hoan hỷ.

***

Chú Thích: