KINH SỐ 965

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại thành Vương Xá, trong Vườn Trúc Ca-lan-đà.
Bấy giờ, có một tu sĩ ngoại đạo tên là Uất-đề-ca đi đến chỗ Phật, cùng Thế Tôn chào đón, hỏi thăm xong, rồi lui ngồi một bên, bạch Phật:
– Thưa Cù-đàm! Thế gian là hữu biên chăng?
Phật bảo:
– Điều này Ta không ký thuyết.
Uất-đề-ca bạch Phật:
– Thế gian vô biên chăng? Thế gian vừa hữu biên, vừa vô biên chăng? Chẳng phải hữu biên, chẳng phải vô biên chăng?
Phật bảo Uất-đề-ca:
– Điều này Ta không ký thuyết.
Uất-đề-ca bạch Phật:
– Thưa Cù-đàm! Con hỏi Cù-đàm: “Thế gian hữu biên, thế gian vô biên, vừa hữu biên vừa vô biên, chẳng phải hữu biên, chẳng phải vô biên?”; Ngài đều đáp: “Không ký thuyết.” Thế thì những pháp nào có thể ký thuyết được?
Phật bảo Uất-đề-ca:
– Đối với người biết, người trí, Ta vì các đệ tử ký thuyết về đạo khiến cho dứt sạch khổ, giải thoát khổ.
Uất-đề-ca bạch Phật:
– Thế nào, Cù-đàm vì các đệ tử nói đạo khiến sạch hết khổ, giải thoát khổ giữa tất cả thế gian hay là một ít phần từ con đường này mà được thoát khổ chăng?
Khi ấy, Thế Tôn im lặng chẳng đáp. Uất-đề-ca lặp lại câu hỏi ba lần. Phật đều im lặng không trả lời.
Trong khi ấy, Tôn giả A-nan đứng sau cầm quạt hầu Phật, A-nan nói với tu sĩ ngoại đạo Uất-đề-ca:
– Trước kia ông đã hỏi nghĩa này, bây giờ lại còn đem thuyết khác để hỏi, vì thế Thế Tôn không ký thuyết. Này Uất-đề-ca! Tôi sẽ vì ông nói ví dụ, người trí do ví dụ được rõ. Ví như quốc vương có thành lũy dọc biên cương, bốn bể kiên cố, đường sá bằng phẳng, chỉ có một cửa, người đứng giữ cửa là kẻ thông minh, sáng suốt, khéo hay xét đoán, bên ngoài có người đi tới, người đáng cho vào thì cho vào, người không đáng cho vào thì không cho vào, khắp hết vòng thành tìm cái cửa thứ hai đều không thể được, không có một chỗ cho mèo, cáo chui ra, vào, huống nữa là cửa thứ hai. Người gác cửa đều chẳng biết rõ người ra, người vào, nhưng người ấy biết tất cả mọi người chỉ từ cái cửa này hoặc ra hoặc vào, chẳng còn chỗ nào khác. Cũng vậy, Thế Tôn tuy không dụng tâm để biết rõ ít phần hay tất cả chúng sanh thế gian đều từ nơi đạo lý này thoát khổ, nhưng biết rõ chúng sanh hết sạch khổ, giải thoát khổ, tất cả đều từ đạo lý này mà ra.
Tu sĩ ngoại đạo Uất-đề-ca nghe Phật nói xong, hoan hỷ, tùy hỷ, từ chỗ ngồi đứng lên đi.