KINH SỐ 929

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại nước Ca-tỳ-la-vệ, trong vườn Ni-câu-luật.
Bấy giờ, Ma-ha-nam họ Thích đi đến chỗ Phật, đảnh lễ chân Phật, rồi lui ngồi một bên, bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Sao gọi là ưu-bà-tắc?
Phật đáp:
– Ưu-bà-tắc là người sống tại gia trong sạch “... suốt đời quy y Tam bảo, làm ưu-bà-tắc. Xin chứng tri cho con.”
Ma-ha-nam bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Thế nào là làm đủ tất cả bổn phận của ưu-bà-tắc?
Phật đáp:
– Nếu ưu-bà-tắc có lòng tin, nhưng không giữ giới, đây là không đủ thì hãy nên tinh cần giữ giới đầy đủ. Nếu vị ấy đầy đủ lòng tin và giới luật nhưng chẳng bố thí thì cũng chưa đủ; vì chưa đầy đủ nên phải cố gắng tinh cần, tu tập bố thí để làm cho lòng tin, giới luật, bố thí được đầy đủ. Ưu-bà-tắc không thể tùy thời đi đến Sa-môn lãnh thọ Chánh pháp thì vẫn chưa đủ, vì chưa đầy đủ cho nên phải tinh cần, nỗ lực, tùy thời đi đến chùa tháp để gặp các vị Sa-môn; gặp các vị Sa-môn mà không một lòng lắng nghe lãnh thọ Chánh pháp thì vẫn chưa đủ; vì chưa đủ cho nên phải có lòng tin giới luật, bố thí, nghe đạo lý, tu tập hoàn toàn đầy đủ. Đã nghe rồi mà không giữ gìn, đây vẫn chưa đầy đủ; vì không đầy đủ nên phải tinh cần nỗ lực, tùy thời đi đến Sa-môn chuyên tâm nghe pháp, nghe rồi khéo giữ gìn. Nếu không thể quán sát nghĩa sâu xa của các pháp, đây là không đầy đủ; vì không đầy đủ cho nên phải cố gắng tinh cần, làm cho đầy đủ lòng tin, giới luật, bố thí, nghe đạo lý, nghe thì khéo giữ gìn, giữ gìn quán sát, hiểu rõ nghĩa lý sâu xa. Nếu chẳng tùy thuận biết pháp thứ, pháp hướng, đây vẫn chưa đầy đủ; vì chưa đầy đủ nên phải cố gắng tinh cần, làm cho đầy đủ lòng tin, giới luật, bố thí, nghe đạo lý, nghe rồi khéo giữ gìn, quán sát, hiểu rõ nghĩa lý sâu xa, tùy thuận hành pháp thứ, pháp hướng. Này Ma-ha-nam! Đó gọi là đầy đủ tất cả bổn phận của ưu-bà-tắc.
Ma-ha-nam bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Thế nào là ưu-bà-tắc hay tự an ủi mình, chẳng an ủi người khác?
Phật đáp:
– Đó là ưu-bà-tắc có thể tự đứng vững trong giới luật nhưng không thể khiến cho người đứng vững trong chánh giới; tự giữ gìn tịnh giới, nhưng không thể khiến cho người khác trì giới đầy đủ; tự làm việc bố thí, nhưng không thể đem sự bố thí đó xây dựng cho người khác; tự đi chùa tháp gặp Sa-môn, nhưng chẳng thể khuyên người khác đi đến chùa tháp gặp các Sa-môn; tự mình chuyên cần nghe Chánh pháp, nhưng không thể khuyên người khác ưa thích nghe Chánh pháp; nghe Chánh pháp tự mình giữ gìn nhưng không thể khiến cho người khác thọ trì Chánh pháp; tự mình có thể quán sát nghĩa lý sâu xa; tự biết pháp sâu xa có thể tùy thuận thực hành pháp thứ, pháp hướng, nhưng không thể khuyên người khác tùy thuận thực hành pháp thứ, pháp hướng.
Này Ma-ha-nam, người thành tựu tám pháp này gọi là ưu-bà-tắc có thể tự an ủi, nhưng không thể an ủi người khác.
Ma-ha-nam bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Ưu-bà-tắc thành tựu bao nhiêu pháp thì tự được an ổn và giúp người an ổn?
Phật bảo Ma-ha-nam:
– Đó là ưu-bà-tắc thành tựu mười sáu pháp, gọi là ưu-bà-tắc tự an ổn và giúp người an ổn. Mười sáu pháp đó là gì?
Này Ma-ha-nam! Nếu ưu-bà-tắc tự mình đầy đủ chánh tín, cũng xây dựng chánh tín cho người khác; tự giữ gìn tịnh giới, cũng đem tịnh giới kiến lập cho người khác; tự mình thực hành bố thí và dạy người bố thí; tự mình đi đến chùa tháp gặp các vị Sa-môn, cũng dạy người khác đến gặp các vị Sa-môn; tự mình chuyên cần nghe pháp, cũng dạy người khác nghe pháp; tự mình thọ trì pháp, cũng dạy người khác thọ trì pháp; tự quán sát nghĩa, cũng dạy người khác quán sát nghĩa; tự biết nghĩa lý sâu xa tùy thuận tu hành pháp thứ, pháp hướng, cũng dạy người khác hiểu rõ nghĩa lý sâu xa, tùy thuận tu hành pháp thứ, pháp hướng.
Này Ma-ha-nam! Người thành tựu mười sáu pháp như thế gọi là ưu-bàtắc có thể tự an ổn và làm người khác được an ổn. Này Ma-ha-nam! Nếu ưu-bà-tắc thành tựu mười sáu pháp như thế thì các đại chúng Bà-la-môn, chúng Sát-đế-lợi, chúng trưởng giả, chúng Sa-môn đều đến chỗ người ấy thì ở giữa các chúng kia, ưu-bà-tắc ấy hiển bày oai đức. Ví như mặt trời, ánh sáng chiếu soi cả sáng, trưa, chiều. Ưu-bà-tắc thành tựu mười sáu pháp như thế thì oai đức tỏ rạng cả chặng đầu, chặng giữa và sau cùng. Cũng thế, này Ma-ha-nam, nếu ưu-bà-tắc thành tựu mười sáu pháp mà thế gian khó thành tựu được.
Phật nói kinh này xong, Ma-ha-nam nghe lời Phật dạy, hoan hỷ, tùy hỷ, đảnh lễ cáo từ.