QUYỂN 33

919. BA LOẠI NGỰA HAY^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại Trúc Lâm, vườn Ca-lan-đà, thuộc thành Vương Xá.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

– Thế gian có ba loại ngựa hay. Là ba loại nào? Có loại ngựa nhạy bén đầy đủ, nhưng sắc không đầy đủ, hình thể không đầy đủ; có loại ngựa nhạy bén đầy đủ, sắc đầy đủ, nhưng hình thể không đầy đủ; có loại ngựa nhạy bén đầy đủ, sắc đầy đủ và hình thể cũng đầy đủ.

Ở trong Chánh pháp và Giới luật của Như Lai cũng có ba hàng thiện nam. Là ba hàng thiện nam nào? Đó là hàng thiện nam nhạy bén đầy đủ, nhưng sắc không đầy đủ, hình thể không đầy đủ; có hàng thiện nam nhạy bén đầy đủ, sắc đầy đủ, nhưng hình thể không đầy đủ; có hàng thiện nam nhạy bén đầy đủ, sắc đầy đủ và hình thể cũng đầy đủ.

Thế nào là hàng thiện nam nhạy bén đầy đủ, nhưng sắc không đầy đủ, hình thể không đầy đủ? Đó là hàng thiện nam biết như thật Thánh đế về khổ này, biết như thật Thánh đế về nguyên nhân của khổ, biết như thật Thánh đế về khổ diệt và biết như thật Thánh đế về con đường đưa đến khổ diệt. Khi đã biết như vậy, đã thấy như vậy rồi nên tâm giải thoát khỏi dục lậu, tâm giải thoát khỏi hữu lậu, tâm giải thoát khỏi vô minh lậu, tự nhận biết rằng: “Sự sanh của ta đã dứt, Phạm hạnh đã được thành tựu, việc cần làm đã làm xong, tự biết không còn tái sanh.” Đây gọi là hàng thiện nam nhạy bén đầy đủ. Thế nào là sắc không đầy đủ? Nghĩa là nếu có người hỏi về Luận, Luật... (cho đến) không thể vì họ mà định đoạt giải thích; đây gọi là sắc không đầy đủ. Thế nào là hình thể không đầy đủ? Nghĩa là hạng người không có đức độ và tiếng tăm lớn... (cho đến) khiến thí chủ không phát tâm cúng dường các món cần dùng và thuốc thang trị bệnh. Đây gọi là hình thể không đầy đủ. Đây gọi là hàng thiện nam có sự nhạy bén đầy đủ, nhưng sắc không đầy đủ, hình thể không đầy đủ.

Thế nào là hàng thiện nam có sự nhạy bén đầy đủ, sắc đầy đủ, nhưng hình thể không đầy đủ? Đó là hàng thiện nam khéo biết như thật Thánh đế về khổ này... (cho đến) không còn sanh lại cõi đời này nữa. Đây gọi là hàng thiện nam nhạy bén đầy đủ. Thế nào là hàng thiện nam có sắc đầy đủ? Nghĩa là nếu có người hỏi về Luận, Luật... (cho đến) vì họ mà quyết định giải thích. Đây gọi là sắc đầy đủ. Thế nào là hàng thiện nam hình thể không đầy đủ? Nghĩa là người không có đức độ và tiếng tăm lớn... (cho đến) khiến thí chủ không phát tâm cúng dường các vật dụng cần dùng và thuốc thang trị bệnh. Đây gọi là hàng thiện nam có sự nhạy bén đầy đủ, sắc đầy đủ, nhưng hình thể không đầy đủ.

Thế nào là hàng thiện nam nhạy bén đầy đủ, sắc đầy đủ và hình thể cũng đầy đủ? Đó là hàng thiện nam khéo biết như thật Thánh đế về khổ này... (cho đến) tự biết không còn tái sanh. Đây gọi là hàng thiện nam nhạy bén đầy đủ. Thế nào là hàng thiện nam có sắc đầy đủ? Nghĩa là nếu có người hỏi về Luận, Luật... (cho đến) có thể vì họ mà quyết định giải thích. Đây gọi là sắc đầy đủ. Thế nào là có hình thể đầy đủ? Nghĩa là người thiện nam có đức độ và tiếng tăm lớn... (cho đến) có thể khiến thí chủ phát tâm cúng dường các vật dụng cần dùng và thuốc thang trị bệnh. Đây gọi là thiện nam có hình thể đầy đủ. Đây gọi là hàng thiện nam có sự nhạy bén đầy đủ, sắc đầy đủ và hình thể cũng đầy đủ.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy đều hoan hỷ phụng hành.

***