QUYỂN 32

907. MÚA HÁT ĐƯỢC SANH THIÊN?^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại Trúc Lâm, vườn Ca-lan-đà, thuộc thành Vương Xá.

Bấy giờ, có vị thôn trưởng tên Giá-la-châu-la-na-la^[2] đi đến chỗ Phật. Sau khi lễ bái thăm hỏi Thế Tôn xong, ông ngồi sang một bên và thưa:

_ Kính bạch Cù-đàm! Con nghe các vị lão thành trong lãnh vực đàn ca múa hát xưa kia nói như vầy: “Nếu một người nghệ sĩ biểu diễn các trò đàn ca múa hát ở trước mọi người, khiến cho mọi người đều vui vẻ, thích thú, nhờ nghiệp duyên này mà sau khi lâm chung sẽ được sanh lên cõi trời Hoan Hỷ.”^[3] Đối với điều này thì trong pháp của Cù-đàm lý giải thế nào?

Đức Phật nói với thôn trưởng:

_ Hãy thôi đi! Ông chớ nên hỏi Ta về nghĩa này!

Đức Phật ba lần can ngăn như vậy, nhưng ông ấy vẫn cứ hỏi chứ không chịu dừng.

Đức Phật liền bảo thôn trưởng:

_ Nay Ta hỏi ông, ông hãy trả lời tùy theo suy nghĩ của mình. Xưa kia, những người ở trong thôn này chưa dứt trừ tham dục, bị phiền não tham dục trói buộc; chưa lìa sân hận, bị phiền não sân hận trói buộc; chưa lìa si mê, bị phiền não si mê trói buộc; bấy giờ, những nghệ sĩ ấy biểu diễn đàn ca múa hát ở trước mọi người, làm cho mọi người thích thú, cười vui. Vậy thì, này thôn trưởng! Trong lúc những người kia thích thú, cười vui thì chẳng phải họ đang tự mình làm tăng trưởng thêm sự trói buộc nơi tham dục, sân hận và si mê đó sao?

Thôn trưởng liền bạch Phật:

_ Thưa Cù-đàm! Đúng như vậy.

_ Này thôn trưởng! Ví như có người lấy dây trói hai tay kẻ khác ra sau lưng, lại có người luôn dùng tâm xấu ác, muốn làm cho người kia không được lợi ích, không được an ổn, không được vui vẻ nên thường xuyên lấy nước rưới lên sợi dây trói, vậy thì người bị trói này chẳng phải càng bị trói chặt thêm sao?

Thôn trưởng đáp:

_ Thưa Cù-đàm! Đúng như vậy.

Đức Phật bảo:

_ Này thôn trưởng! Chúng sanh xưa kia cũng giống như vậy, không lìa các sự trói buộc của tham dục, sân hận và si mê rồi duyên theo những cuộc giải trí vui chơi khoái lạc thì chỉ càng làm tăng thêm sự trói buộc.

Thôn trưởng thưa:

_ Kính bạch Cù-đàm! Quả thật như vậy. Các nghệ sĩ ca múa hát xướng kia làm cho những người xem này thích thú, cười vui, dẫn đến tăng thêm sự trói buộc của tham dục, sân hận và si mê. Do nhân duyên này mà sau khi lâm chung họ lại được sanh về đường lành, điều này không thể xảy ra.

Đức Phật bảo thôn trưởng:

_ Nếu các nghệ sĩ xưa kia cho rằng khéo mang đến cho mọi người sự vui thích hân hoan và nhờ nghiệp duyên này mà họ được sanh về cõi trời Hoan Hỷ thì đây là tà kiến. Nếu đã là người tà kiến thì nhất định sẽ rơi vào hai đường xấu ác, đó là địa ngục hoặc súc sanh.

Khi nghe đức Phật nói những lời này, thôn trưởng Giá-la-châu-la-na-la buồn bã rơi lệ.

Bấy giờ, Thế Tôn nói với thôn trưởng.

_ Chính vì lẽ này mà trước đây ông hỏi đến ba lần, nhưng Ta đều không trả lời và còn nói với ông: “Hãy thôi đi! Ông chớ nên hỏi Ta về nghĩa này!” Thôn trưởng bạch Phật:

_ Kính bạch Cù-đàm! Con không vì những lời nói của Cù-đàm mà buồn bã rơi lệ. Vì con tự nghĩ: “Tại sao lâu nay mình bị che đậy bởi si mê, không sáng suốt, để cho những người nghệ sĩ lão thành với hiểu biết không lương thiện lừa dối, khi cho rằng: ‘Người nghệ sĩ đàn ca múa hát ở trước mọi người... (cho đến) được sanh lên cõi trời Hoan Hỷ.’” Bây giờ, con đã có suy nghĩ chín chắn: “Làm sao các ca kỹ múa hát, diễn trò lại có thể sanh lên cõi trời Hoan Hỷ được?” Kính bạch Cù-đàm! Từ nay trở đi, con sẽ từ bỏ nghiệp bất thiện đàn ca múa hát, đồng thời phát nguyện quy y Phật, quy y Pháp và quy y Tỳ-kheo-tăng.

Đức Phật liền khen ngợi:

_ Lành thay, thôn trưởng! Điều này thật thiết yếu.

Bấy giờ, thôn trưởng Giá-la-châu-la-na-la nghe Phật dạy xong, hoan hỷ và tùy hỷ, đảnh lễ Phật rồi vui vẻ rời đi.

***