QUYỂN 28

758. LO SỢ GIỮA MẸ VÀ CON^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại vườn Cấp Cô Ðộc, trong rừng Kỳ-đà, thuộc nước Xá-vệ.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

– Nỗi lo sợ của người con không có mẹ²⁶ và nỗi lo sợ của người con có mẹ là điều mà hàng phàm phu mê muội thiếu hiểu biết nói đến, nhưng họ không thể hiểu rõ về nỗi lo sợ của người con không có mẹ và nỗi lo sợ của người con có mẹ.

Này các Tỳ-kheo! Có ba điều lo sợ của người con không có mẹ mà hàng phàm phu mê muội thiếu hiểu biết nói đến. Đó là ba điều gì?

Này các Tỳ-kheo! Đó là khi có chiến tranh loạn lạc xảy ra, đất nước bị tàn hại, xô đẩy dân tình chạy loạn khắp nơi khiến con lạc mẹ, mẹ lạc mất con. Đây là điều lo sợ thứ nhất của người con không có mẹ mà hàng phàm phu mê muội thiếu hiểu biết nói đến.

Lại nữa, các Tỳ-kheo! Khi có hỏa hoạn lớn bất chợt xảy ra, thiêu rụi thành ấp, xóm làng, dân chúng chạy loạn khắp nơi khiến cho mẹ con thất lạc nhau. Đây là điều lo sợ thứ hai của người con không có mẹ mà hàng phàm phu mê muội thiếu hiểu biết nói đến.

Lại nữa, các Tỳ-kheo! Khi có trận mưa lớn, nước lũ từ trên núi tràn xuống, cuốn trôi cả làng mạc, người dân bỏ chạy tứ tán khiến mẹ con thất lạc nhau. Đây là điều lo sợ thứ ba của người con không có mẹ mà hàng phàm phu mê muội thiếu hiểu biết nói đến.

Tuy nhiên, những điều lo sợ này chính là nỗi lo sợ của người con có mẹ, nhưng hàng phàm phu mê muội thiếu hiểu biết lại cho đó là nỗi lo sợ của người con không có mẹ.

Khi có chiến tranh loạn lạc xảy ra, đất nước bị tàn hại, dân chúng chạy loạn khắp nơi khiến mẹ con thất lạc nhau, cũng có khi mẹ con gặp lại nhau. Đó là điều lo sợ thứ nhất của người con có mẹ, nhưng hàng phàm phu mê muội thiếu hiểu biết lại cho đó là nỗi lo sợ của người con không có mẹ.

Lại nữa, khi có trận hỏa hoạn lớn bất chợt xảy ra, thiêu rụi thành ấp, xóm làng, dân chúng chạy loạn khắp nơi khiến cho mẹ con bị thất lạc nhau, nhưng cũng có khi mẹ con gặp lại nhau. Đây là điều lo sợ thứ hai của người con có mẹ mà hàng phàm phu mê muội thiếu hiểu biết lại cho đó là nỗi lo sợ của người con không có mẹ.

Lại nữa, khi có trận mưa lớn, nước lũ từ trên núi tràn xuống, cuốn trôi làng mạc, người dân bỏ chạy tứ tán khiến mẹ con thất lạc nhau, nhưng cũng có khi mẹ con gặp lại nhau. Đây là điều lo sợ thứ ba của người con có mẹ mà hàng phàm phu mê muội thiếu hiểu biết lại cho đó là nỗi lo sợ của người con không có mẹ.

Này các Tỳ-kheo! Có ba điều lo sợ của người con không có mẹ mà khi Ta tự mình giác ngộ trở thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác^[2] đã tuyên bố.^[3] Đó là ba điều gì?

Này các Tỳ-kheo! Khi người con già, không có người mẹ nào có thể nói: “Con à! Con đừng già, mẹ sẽ già thay con.” Hoặc lúc mẹ già đi, cũng không có người con nào nói: “Mẹ à! Mẹ đừng già, con sẽ già thay mẹ.” Đây là điều lo sợ thứ nhất của người con không có mẹ được Ta tuyên bố khi tự mình giác ngộ trở thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Lại nữa, này các Tỳ-kheo! Khi người con bị bệnh, người mẹ không thể nói: “Con à! Con đừng bệnh, mẹ sẽ bệnh thay con.” Hoặc khi mẹ bị bệnh, người con cũng không thể bảo: “Mẹ ơi! Mẹ đừng bệnh, con sẽ bệnh thay mẹ.” Đây là điều lo sợ thứ hai của người con không có mẹ được Ta tuyên bố khi tự mình giác ngộ trở thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

 Lại nữa, lúc người con qua đời, người mẹ không thể nói: “Con ơi! Con đừng chết, mẹ sẽ chết thay con.” Hoặc khi người mẹ qua đời, người con cũng không thể bảo: “Mẹ ơi! Mẹ đừng chết, con sẽ chết thay mẹ.” Đây là điều lo sợ thứ ba của người con không có mẹ được Ta tuyên bố khi tự mình giác ngộ trở thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Các Tỳ-kheo bạch Phật:

Kính bạch Thế Tôn! Có con đường nào, có phương pháp nào để tu tập và tu tập thuần thục sẽ dứt trừ được ba điều lo sợ của người con có mẹ và dứt trừ được ba điều lo sợ của người con không có mẹ chăng?

Phật bảo các Tỳ-kheo:

Có con đường, có phương pháp dẫn đến đoạn trừ được ba điều lo sợ này. Những con đường nào, những phương pháp nào mà tu tập và tu tập thuần thục sẽ đoạn trừ được ba điều lo sợ của người con có mẹ và đoạn trừ được ba điều lo sợ của người con không có mẹ? Đó chính là con đường Thánh có tám chi phần, gồm chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm và chánh định.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy đều hoan hỷ phụng hành.