QUYỂN 26

647.  Ý NGHĨA NĂM CĂN¹⁰

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại vườn Cấp Cô Độc, trong rừng Kỳ-đà, thuộc nước Xá-vệ.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Có năm căn. Những gì là năm? Là tín căn, tấn căn, niệm căn, định căn và tuệ căn.

- Thế nào là tín căn? Tỳ-kheo nào phát khởi niềm tin thanh tịnh, gốc rễ bền chắc đối với Như Lai mà các Sa-môn, Bà-la-môn khác, chư Thiên, Ma vương, Phạm thiên, Sa-môn, Bà-la-môn, cho đến những người thế gian khác không thể làm cản trở, phá hoại tâm ấy, đó gọi là tín căn.

Thế nào là tấn căn? Đối với pháp ác, bất thiện đã sanh thì phải phát khởi ước muốn, nỗ lực, nhiếp tâm, tăng thêm tinh tấn, khiến chúng đoạn trừ; đối với pháp ác, bất thiện chưa sanh thì phải phát khởi ước muốn, nỗ lực, nhiếp tâm, tăng thêm tinh tấn, khiến chúng không sanh khởi; đối với pháp thiện chưa sanh thì phải phát khởi ước muốn, nỗ lực, nhiếp tâm, tăng thêm tinh tấn, khiến chúng sanh khởi; đối với pháp thiện đã sanh thì phải phát khởi ước muốn, nỗ lực, nhiếp tâm, tăng thêm tinh tấn, khiến chúng tăng trưởng, chẳng mất, tu tập đầy đủ, đó gọi là tấn căn.

Thế nào là niệm căn? Tỳ-kheo sống quán niệm thân trên nội thân, tinh cần nỗ lực, chánh niệm tỉnh giác, điều phục tham ưu ở thế gian; sống quán niệm thân trên ngoại thân, trên nội ngoại thân; sống quán niệm thọ,... tâm và pháp trên pháp cũng nói như vậy, đó gọi là niệm căn.

Thế nào là định căn? Tỳ-kheo ly dục, ly ác, bất thiện pháp, có giác có quán, có hỷ lạc được sanh ra do viễn ly,... cho đến chứng đắc và an trú Thiền thứ tư, đó gọi là định căn.

Thế nào là tuệ căn? Tỳ-kheo biết như thật Thánh đế về khổ, biết như thật Thánh đế về nguyên nhân của khổ, Thánh đế về khổ diệt, Thánh đế về con đường đưa đến khổ diệt, đó gọi là tuệ căn.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy đều hoan hỷ phụng hành.

***

Chú thích:

¹⁰ Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.647. 0182b23). Tham chiếu: S. 48.9 - V. 196; S. 48.10 - V. 197.