QUYỂN 24

639. HẢI ĐẢO TỰ THÂN⁷⁹

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ trong rừng Am-la⁸⁰ râm mát, bên bờ sông Bạt-đà la,⁸¹ nước Ma-thâu-la.⁸²

Khi ấy, Tôn giả Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên đã vào Niết-bàn chưa bao lâu. Bấy giờ, vào ngày rằm của tháng và cũng là ngày Bố-tát, Thế Tôn trải tòa ngồi trước đại chúng. Rồi Thế Tôn nhìn khắp đại chúng và nói với các Tỳ-kheo:

– Ta nhìn đại chúng, cảm thấy có trống trải, bởi vì Xá-lợi-phất và Mục kiền-liên đã vào Niết-bàn. Trong chúng đệ tử của Ta thì chỉ có hai người này là khéo thuyết pháp, giáo giới, dạy dỗ và biện thuyết đầy đủ. Có hai thứ tài sản đó là tiền tài và pháp tài; muốn có tiền tài thì tìm cầu ở thế gian, muốn được pháp tài thì hãy tìm cầu nơi Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên. Như Lai đã xa lìa tiền tài và cả pháp tài.

Các thầy chớ vì Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên vào Niết-bàn mà buồn rầu, khổ não. Ví như cây to, gồm rễ, thân, nhánh, lá, hoa, trái sum suê tươi tốt thì nhánh lớn sẽ gãy trước. Cũng như núi báu lớn thì ngọn nào cao sẽ sụp đổ trước. Cũng vậy, trong đại chúng của Như Lai, hai đại đệ tử là Xá-lợi-phất và Mục kiền-liên sẽ vào Niết-bàn trước.

Cho nên, này các Tỳ-kheo! Các thầy chớ buồn rầu, khổ não! Vì không có pháp gì được sanh ra, được hình thành, được tồn tại, là hữu vi, là tan hoại mà không bị biến diệt? Muốn các pháp hữu vi không bị tan hoại thì điều ấy không thể được! Trước đây Ta đã nói: “Mọi vật đáng yêu đều chịu sự chia lìa!” Chẳng bao lâu nữa, Ta sẽ rời xa.

Vì thế, các thầy phải biết tự làm hòn đảo, tự nương tựa chính mình, hãy lấy pháp làm hòn đảo, lấy pháp làm nơi nương tựa, không lấy chỗ nào khác làm hòn đảo, không nương tựa chỗ nào khác. Nghĩa là sống quán niệm thân trên thân, tinh cần nỗ lực, chánh niệm tỉnh giác, điều phục tham ưu ở thế gian; cũng vậy, sống quán niệm thân trên ngoại thân,... nội ngoại thân;... thọ,... tâm và pháp trên pháp, tinh cần nỗ lực, chánh niệm tỉnh giác, điều phục tham ưu ở thế gian. Đây gọi là tự mình làm hòn đảo, tự mình nương tựa nơi chính mình, lấy pháp làm hòn đảo, lấy pháp làm nơi nương tựa, không lấy chỗ nào khác làm hòn đảo, không nương tựa chỗ nào khác.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy đều hoan hỷ phụng hành.⁸³

***

^{Chú thích:
79} Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.639. 0177a15). Tham chiếu: S. 47.14 - V. 163.
⁸⁰ Am-la (菴羅, Amba).
⁸¹ Bạt-đà-la (跋陀羅, Bhaddha).
⁸² Ma-thâu-la (摩偷羅, Mathurā).
⁸³ Bản Hán, hết quyển 24