QUYỂN 24

623. GIỮ GÌN BÁT DẦU⁴⁶

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ trong vườn Lộc Dã, trú xứ của Tiên nhân, thuộc nước Ba-la-nại.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

– Những sắc đẹp ở thế gian và người có sắc đẹp ở thế gian phải chăng có thể khiến cho nhiều người tụ tập lại để nhìn ngắm?

Các Tỳ-kheo bạch Phật:

– Đúng vậy, bạch Thế Tôn!

Phật bảo các Tỳ-kheo:

– Nếu sắc đẹp ở thế gian và người có sắc đẹp ở thế gian lại còn biết đàn ca, múa hát thì phải chăng sẽ càng làm cho nhiều người tụ tập lại để xem?

Các Tỳ-kheo bạch Phật:

– Đúng vậy, bạch Thế Tôn!

Phật bảo các Tỳ-kheo:

– Giả sử những sắc đẹp ở thế gian và người có sắc đẹp ở thế gian quy tụ về một chỗ để cùng hợp xướng đàn ca, múa hát mua vui, lại có rất nhiều người tụ tập một chỗ để cùng xem nghe. Bấy giờ, giả sử có một người không ngu, không si, ưa vui, chán khổ, tham sống, sợ chết, lại có người khác đến nói với người này rằng: “Anh hãy bưng bát đầy dầu này đi ngang qua giữa những người có sắc đẹp thế gian và đám đông kia. Tôi sẽ sai một kẻ giết người cầm đao đi theo sau anh, nếu anh làm rơi một giọt dầu sẽ bị kẻ đó lấy mạng.”

Thế nào, này các Tỳ-kheo! Người bưng bát dầu ấy còn có tâm trạng ngắm nhìn mỹ nữ và đám đông kia mà không nghĩ đến bát dầu, không nghĩ đến kẻ giết người không?

Các Tỳ-kheo bạch Phật:

– Bạch Thế Tôn, không có điều ấy! Vì sao như vậy? Thưa đức Thế Tôn! Vì kẻ đó tự biết ngay sau lưng mình có người cầm đao chờ sẵn, nên luôn nghĩ rằng: “Chỉ cần làm rơi một giọt dầu thì đao phủ sẽ chém đầu ta.” Vậy nên người này dốc hết tâm tư chú ý bát dầu, bước đi từ tốn giữa các sắc đẹp thế gian và đám đông kia mà chẳng dám quay nhìn liếc ngó.

– Cũng vậy, này các Tỳ-kheo! Nếu có Sa-môn và Bà-la-môn nào giữ thân ngay thẳng, thận trọng, tâm niệm chuyên nhất, không để ý đến âm thanh, sắc tướng, khéo thu nhiếp tất cả tâm pháp, sống quán niệm vào thân thì đó là đệ tử của Ta, vâng lời Ta dạy.

Thế nào là Tỳ-kheo giữ thân ngay thẳng, thận trọng, tâm niệm chuyên nhất, không để ý đến âm thanh, sắc tướng, khéo thu nhiếp tất cả tâm pháp, sống quán niệm trên thân? Nghĩa là Tỳ-kheo sống quán niệm thân trên thân, siêng năng nỗ lực, chánh niệm tỉnh giác, điều phục tham ưu ở thế gian; sống quán niệm trên thọ,... tâm và pháp trên pháp cũng lại như vậy. Đây gọi là Tỳ-kheo giữ thân ngay thẳng, thận trọng, tâm niệm chuyên nhất, chẳng để ý âm thanh, sắc tướng, khéo thu nhiếp tất cả tâm pháp, an trú vào bốn niệm xứ.

Bấy giờ, Thế Tôn liền nói kệ:

Chuyên tâm chánh niệm,
Giữ gìn bát dầu,
Tự tâm theo giữ,
Chưa từng rời bỏ.
Thật khó vượt qua,
Thắng diệu vi tế,
Những điều Phật dạy,
Như lưỡi gươm bén.
Cần phải một lòng,
Chuyên tinh gìn giữ,
Chẳng như phàm phu,
Buông lung mọi thứ,
Phải khéo thể nhập,
Pháp chẳng buông lung.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy đều hoan hỷ phụng hành.

***

Chú thích:

⁴⁶ Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.623. 0174b15). Tham chiếu: S. 47.20 - V. 169