QUYỂN 22

593. CẤP CÔ ĐỘC SANH THIÊN^[1][2]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại vườn Cấp Cô Ðộc, trong rừng Kỳ-đà, thuộc nước Xá-vệ.

Bấy giờ, trưởng giả Cấp Cô Độc lâm bệnh rồi qua đời, liền được sanh về cõi trời Đâu-suất và làm thiên tử ở cõi trời này. Ông suy nghĩ: “Ta chẳng nên ở đây lâu mà hãy đến đảnh lễ, thăm hỏi Thế Tôn.” Nghĩ như thế xong, chỉ trong khoảnh khắc như lực sĩ co duỗi cánh tay, ông ẩn thân từ cõi trời Đâu-suất và hiện ra trước Phật, lạy sát chân Ngài rồi ngồi sang một bên.

Khi ấy, thiên tử Cấp Cô Độc thân tỏa ánh sáng chiếu khắp rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Cô Độc. Thiên tử Cấp Cô Độc liền nói kệ:

Nơi rừng Kỳ Hoàn^[3] này,               
Tiên nhân Tăng^[4] cư ngụ,
Đức Phật^[5] cũng ở đó,                 
Khiến con càng mừng vui.
Tin sâu nghiệp, tịnh giới,             
Tuệ mạng là tối thượng,^[6]
Lấy đó tịnh chúng sanh,               
Lìa quyến thuộc, tài vật.
Xá-lợi-phất đại trí,                       
Chánh niệm thường tịch tĩnh,
Sống tu hạnh viễn ly,                   
Bạn lành cho người sau.

Nói kệ này xong, ông liền biến mất.

Qua đêm hôm đó, Thế Tôn đến trong chúng Tăng trải tọa cụ ngồi trước đại chúng, rồi nói với các Tỳ-kheo:

– Đêm qua, có một thiên tử dung sắc tuyệt đẹp, đi đến chỗ Như Lai, lạy sát chân Như Lai rồi ngồi sang một bên và nói kệ:

Nơi rừng Kỳ Hoàn này,                   
Tiên nhân Tăng cư ngụ,
Đức Phật cũng ở đó,                       
Khiến con càng mừng vui.
Tin sâu nghiệp, tịnh giới,               
Tuệ mạng là tối thượng,
Lấy đó tịnh chúng sanh,                 
Lìa quyến thuộc, tài vật.
Xá-lợi-phất đại trí,                         
Chánh niệm thường tịch tĩnh,
Sống tu hạnh viễn ly,                     
Bạn lành cho người sau.

Bấy giờ, Tôn giả A-nan bạch Phật:

– Thưa Thế Tôn! Theo như con biết về lời Thế Tôn nói thì vị đó chính là trưởng giả Cấp Cô Độc đã sanh lên cõi trời kia, trở về đảnh lễ thăm hỏi Thế Tôn. Hơn nữa, vị trưởng giả đó cũng rất mực kính trọng Tôn giả Xá-lợi-phất.

Phật bảo A-nan:

– Đúng vậy, đúng vậy, A-nan! Trưởng giả Cấp Cô Độc đã sanh về cõi trời kia và đến thăm hỏi Như Lai.

Khi ấy, Thế Tôn liền vì Tôn giả Xá-lợi-phất mà nói kệ:

Tất cả trí thế gian,                     
Ngoại trừ trí Như Lai,
So với Xá-lợi-phất,                   
Dưới một phần mười sáu.
Như trí Xá-lợi-phất,                 
Tiên nhân cũng như vậy,
So với trí Như Lai,                     
Dưới một phần mười sáu.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy đều hoan hỷ phụng hành.

***

Chú thích:

[3] Nguyên tác: Kỳ Hoàn lâm (祇桓林, Jetavana).

[4] Tiên nhân Tăng (仙人僧, Isisaṅgha), cách gọi khác chỉ cho bậc Thánh Tăng.

[5] Chư vương (諸王): [Là vua] trong các vua. Tham chiếu: S. 2.20 - I. 55: Dhammarāja, Pháp Vương, chỉ đức Phật. Biệt Tạp. 別雜 (T.02. 0100.187. 0441c17): Pháp chủ cư kỳ trung (法主居其中).

[6] Nguyên tác: Trí tuệ vi thắng thọ (智慧為勝壽), trí tuệ là mạng sống tối thượng. S. 1.48 - I. 71: Sīlaṃ jīvitamuttamaṃ (Giới sanh mạng tối thượng).