KINH SỐ 592

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Cô Độc.
Bấy giờ, trưởng giả Cấp Cô Độc có chút việc đến thành Vương Xá ngủ lại đêm ở nhà một trưởng giả. Ban đêm thấy ông trưởng giả bảo với vợ con, tôi tớ, người giúp việc rằng:
– Các người đều thức dậy, sửa soạn củi lửa, nấu cơm, làm bánh, sửa soạn thức ăn ngon và trang hoàng nhà cửa.
Trưởng giả Cấp Cô Độc thấy vậy nghĩ thầm: “Ông trưởng giả này hôm nay làm gì đây? Hoặc là gả con gái, hay là cưới vợ cho con, hay là mời khách vua, quan?”
Suy nghĩ xong liền hỏi trưởng giả:
– Ông làm gì? Có phải là gả con hay cưới dâu? Hoặc mời khách vua, quan?
Trưởng giả kia đáp ông Cấp Cô Độc:
– Tôi chẳng gả con, chẳng cưới dâu, chẳng mời khách vua, quan gì cả, chỉ muốn thỉnh Phật và Tỳ-kheo-tăng để cúng dường.
Bấy giờ, trưởng giả Cấp Cô Độc chưa từng nghe danh tự Phật, nay đã được nghe lòng hết sức vui mừng, toàn thân rợn chân lông, vui mừng hỏi trưởng giả kia:
– Thế nào gọi là Phật?
Trưởng giả đáp:
– Có Sa-môn Cù-đàm thuộc dòng Thích-ca, trong dòng họ Thích, cạo bỏ râu tóc, mặc áo cà-sa, chánh tín, không nhà, xuất gia học đạo, đắc Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Đó gọi là Phật.
Trưởng giả Cấp Cô Độc hỏi:
– Thế nào gọi là Tăng?
Trưởng giả kia đáp:
– Nếu người thuộc dòng Bà-la-môn, cạo bỏ râu tóc, mặc áo cà-sa, chánh tín, không nhà, theo Phật xuất gia; hoặc người thuộc dòng Sát-đế-lợi, Tỳ-xá, Thủ-đà-la, những người thiện nam này cạo bỏ râu tóc, mặc áo cà-sa, chánh tín, không nhà, theo Phật xuất gia; đó gọi là Tăng. Hôm nay tôi thỉnh Phật và hiện tiền Tăng thiết lễ cúng dường.
Trưởng giả Cấp Cô Độc hỏi trưởng giả kia:
– Hôm nay tôi có thể đến gặp Thế Tôn được không?
Trưởng giả kia đáp:
– Ông cứ ở đây, tôi thỉnh Thế Tôn đến nhà tôi, ở đây ông sẽ được gặp Ngài. Bấy giờ, trưởng giả Cấp Cô Độc suốt đêm ấy hết lòng nghĩ đến Phật được ngủ một giấc ngon, trời vẫn chưa sáng, bỗng thấy tướng sáng, tưởng đâu trời đã sáng muốn đi ra khỏi nhà, đi về phía cửa thành. Đến dưới cửa thành, đêm mới canh hai, cửa thành chưa mở, theo luật của nhà vua phải đợi lệnh mới cho đi lại. Qua đầu hôm, cửa thành vẫn đóng, đến cuối giữa đêm lại mở cửa cho người đi lại sớm. Khi trưởng giả Cấp Cô Độc thấy cửa thành mở, nghĩ thầm: “Đúng là qua đêm, trời sáng, cửa mở, theo tướng sáng ra khỏi cửa thành.”
Đến lúc ông ra cửa thành rồi tướng sáng liền tắt, bỗng trở lại tối tăm, trưởng giả Cấp Cô Độc cảm thấy trong lòng sợ hãi, toàn thân lông dựng đứng. “Có lẽ bị người lạ hay ma quỷ, hoặc kẻ gian làm cho ta sợ hãi đây?” Ông vội vàng muốn trở về. Bấy giờ, bên cửa thành có thiên thần đang cư ngụ, thân tỏa ánh sáng từ cửa thành kia đến nghĩa địa Hàn Lâm, ánh sáng chiếu khắp, thiên thần bảo trưởng giả Cấp Cô Độc:
– Ông hãy đi tới, có thể được lợi ích tốt đẹp, đừng trở lui.
Thiên thần liền nói kệ:

Ngựa hay cả trăm con,
Vàng ròng đầy trăm cân,
Xe la và xe ngựa,
Mỗi thứ đến trăm cỗ,
Đủ các thứ quý báu,
Đều chất đầy trên đó,
Do thiện căn đời trước,
Được phước báu như vầy,
Nếu người tâm kính trọng,
Hướng Phật đi một bước,
Được phước này nhiều hơn,
So với phước trên kia,
Bằng một phần mười sáu.

Thế nên trưởng giả cứ đi tới trước, chớ trở lui.
Thiên thần lại nói kệ tiếp:

Long Tượng tại núi Tuyết,
Trang sức toàn vàng ròng,
Thân to, ngà dài lớn,
Đem voi này cho người,
Chẳng bằng phước hướng Phật,
Chỉ một phần mười sáu.

Thế nên, trưởng giả mau đi tới trước, được lợi ích lớn, đừng trở lui. Thiên thần lại nói kệ:

Gái nước Kim-bồ-xa,
Số đến cả trăm người,
Đủ các thứ báu đẹp,
Trang sức đầy châu ngọc,
Đem bố trí tất cả,
Cũng chẳng bằng công đức,
Hướng đến Phật một bước,
Bằng một phần mười sáu.

Thế nên, trưởng giả mau đi nhanh tới trước, sẽ được lợi ích tốt đẹp, đừng trở lui.
Trưởng giả Cấp Cô Độc hỏi thiên thần:
– Hiền giả! Hiền giả là ai? Thiên thần đáp: – Tôi là Ma-đầu-tức-kiện Đại Ma-na-bà, trước đây là người quen của trưởng giả. Đối với Tôn giả Xá-lợi-phất, Đại Mục-kiền-liên, tôi khởi lòng tin kính, do công đức này được sanh cõi trời, trấn giữ cửa thành này. Thế nên tôi bảo trưởng giả chỉ nên đi tới trước, chớ trở lui cứ đi tới trước sẽ được lợi ích, đừng trở lui về.
Trưởng giả Cấp Cô Độc suy nghĩ: “Đức Phật xuất hiện ở thế gian chẳng phải là việc nhỏ, được nghe Chánh pháp chẳng phải là việc nhỏ, bởi thế thiên thần khuyên ta nên đi tới gặp Phật.”
Bấy giờ, trưởng giả Cấp Cô Độc theo ánh sáng kia, đi qua nghĩa địa Hàn Lâm. Cũng đúng vào lúc Thế Tôn ra khỏi phòng, đi kinh hành nơi đất trống. Trưởng giả Cấp Cô Độc từ xa trông thấy Phật rồi, liền tiến tới trước, theo pháp của thế gian cung kính thăm hỏi:
– Thưa Thế Tôn, Ngài có được an ổn không?
Thế Tôn nói kệ đáp:

Bà-la-môn, Niết-bàn,
Là luôn luôn an vui,
Chẳng đắm nhiễm ái dục,
Hoàn toàn được giải thoát,
Dứt tất cả mong cầu,
Điều phục tâm lừng lẫy,
Tâm được lặng, dừng bặt,
Tâm lặng ngủ an ổn.

Thế Tôn dẫn trưởng giả Cấp Cô Độc vào trong phòng, đến tòa ngồi xuống, thân ngay thẳng, hệ niệm. Khi ấy, Thế Tôn vì trưởng giả thuyết pháp, chỉ dạy, soi sáng, làm cho vui mừng. Xong rồi, Thế Tôn nói về các pháp vô thường, khuyên làm việc phước bố thí, trì giới, làm việc phước để sanh về cõi trời, phước báu của sự xa lìa, sự hấp dẫn của dục, tai hại của dục và ra khỏi dục. Trưởng giả Cấp Cô Độc nghe pháp, thấy pháp, đắc pháp, thâm nhập pháp, hiểu rõ pháp, dứt hết mọi nghi hoặc, chẳng phải do người khác được tin, chẳng phải do người khác được độ vào Chánh pháp, Luật, tâm được không sợ hãi, liền từ chỗ ngồi đứng lên, sửa lại y phục, đảnh lễ Phật, gối phải sát đất, chắp tay bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Con đã được độ. Bạch Thiện Thệ! Con đã được độ. Từ nay đến suốt đời con xin quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tỳ-kheo-tăng, được làm ưu-bà-tắc, xin chứng tri cho con!
Thế Tôn hỏi trưởng giả Cấp Cô Độc:
– Ông tên gì?
Trưởng giả bạch Phật:
– Con tên là Tu-đạt-đa, vì con thường hay giúp đỡ cho người cô độc khốn khổ nên người đương thời gọi con là Cấp Cô Độc.
Thế Tôn lại hỏi:
– Ông ở đâu?
Trưởng giả bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn, con ở tại xứ Câu-tát-la, thành Xá-vệ. Xin Thế Tôn đến nước Xá-vệ, con sẽ suốt đời cúng dường y phục, thức ăn, phòng xá, giường nằm và thuốc men tùy bệnh.
Phật hỏi trưởng giả:
– Nước Xá-vệ có tinh xá không?
Trưởng giả bạch Phật:
– Thưa không!
Phật bảo trưởng giả:
– Ông hãy ở nơi ấy kiến lập tinh xá để các Tỳ-kheo lui tới tạm trú.
Trưởng giả bạch Phật:
– Con chỉ mong Thế Tôn đến nước Xá-vệ, con sẽ cất tinh xá, Tăng phòng để các Tỳ-kheo lui tới dừng nghỉ.
Bấy giờ, Thế Tôn im lặng nhận lời. Trưởng giả biết Thế Tôn im lặng nhận lời, từ chỗ ngồi đứng lên, cúi đầu lễ chân Phật rồi lui ra.