KINH SỐ 566

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại làng Am-la, trong rừng Am-la cùng với các Thượng tọa Tỳ-kheo.
Bấy giờ, có trưởng giả Chất-đa-la đến các Thượng tọa Tỳ-kheo, cúi đầu đảnh lễ dưới chân, rồi lui ngồi một bên. Các Thượng tọa Tỳ-kheo vì trưởng giả Chất-đa-la nói pháp, chỉ dạy, soi sáng, làm cho vui mừng. Sau đó, các Thượng tọa im lặng giây lâu. Trưởng giả Chất-đa-la liền cúi đầu đảnh lễ các Thượng tọa Tỳ-kheo, rồi đi đến phòng của Tỳ-kheo Na-già-đạt-đa, đảnh lễ Tỳ-kheo này, rồi lui ngồi một bên. Tỳ-kheo Na-già-đạt-đa hỏi trưởng giả Chất-đa-la những lời như sau:

Lấy trắng che cành xanh,
Xe chuyển nhờ cái trục,
Lìa kiết lại quán sát,
Đoạn lưu chẳng trói buộc.

Này trưởng giả! Bài kệ này có nghĩa gì?
Trưởng giả Chất-đa-la nói:
– Thưa Tôn giả Na-già-đạt-đa! Có phải Thế Tôn nói bài kệ này chăng?
– Phải. Chất-đa-la thưa với Tôn giả Na-già-đạt-đa:
– Xin Tôn giả im lặng chốc lát, tôi đang suy nghĩ ý nghĩa này. Sau một hồi im lặng suy nghĩ, Chất-đa-la nói với Tôn giả Na-già-đạt-đa:
– Cành xanh nghĩa là giới; trắng che là giải thoát; cái trục là thân niệm; chuyển là chuyển xuất; xe là chỉ quán; người lìa kiết sử, có ba thứ kiết sử là tham, sân, si, người lìa kiết sử là A-la-hán, các lậu đã tận, đã diệt, đã biết, dứt tận cội gốc như chặt ngọn cây đa-la không sanh trở lại nữa, đời vị lai thành pháp bất sanh. Quán sát nghĩa là kiến, lại là người. Đoạn lưu nghĩa là ái lưu nơi sanh tử, Tỳ-kheo A-la-hán các lậu đã hết sạch, đã biết, dứt tận cội gốc, như chặt ngọn cây đa-la, không sanh trở lại nữa, ở đời vị lai thành pháp bất sanh. Chẳng trói buộc là ba phược: Tham dục phược, sân nhuế phược, ngu si phược. Tỳ-kheo A-la-hán các lậu đã tận, đã dứt, đã biết, dứt tận cội gốc như chặt ngọn cây đala không sanh trở lại nữa, đời vị lai thành pháp bất sanh. Thế nên, này Tôn giả Na-già-đạt-đa, Thế Tôn nói bài kệ này:

Lấy trắng che cành xanh,
Xe chuyển nhờ chiếc trục,
Lìa kiết lại quán sát,
Đoạn lưu chẳng trói buộc.

Thế Tôn nói bài kệ này, tôi đã phân biệt rồi.
Tôn giả Na-già-đạt-đa hỏi trưởng giả Chất-đa-la:
– Ông đã nghe nghĩa này rồi chăng?
– Thưa, không được nghe.
Tôn giả Na-già-đạt-đa nói:
– Này trưởng giả, ông được lợi ích tốt lành nơi Phật pháp sâu xa. Ông được vào tuệ nhãn của Hiền thánh.
Trưởng giả Chất-đa-la nghe Tôn giả Na-già-đạt-đa nói xong, hoan hỷ, tùy hỷ, làm lễ rồi lui ra.