QUYỂN 21

572. THAM DỤC^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật cùng với số đông Tỳ-kheo Thượng tọa ngụ trong rừng Am-la.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo Thượng tọa nhóm họp ở nhà ăn rồi cùng nhau bàn luận:

_ Chư Tôn! Các vị nghĩ thế nào? Mắt trói buộc sắc hay là sắc trói buộc mắt? Cũng như vậy, tai trói buộc âm thanh hay âm thanh trói buộc tai, mũi trói buộc mùi hương hay mùi hương trói buộc mũi, lưỡi trói buộc vị hay vị trói buộc lưỡi, thân trói buộc xúc hay xúc trói buộc thân, ý trói buộc pháp hay là pháp trói buộc ý?

Khi ấy, trưởng giả Chất-đa-la có việc đi ngang qua tinh xá, trông thấy các Tỳ-kheo Thượng tọa nhóm họp ở nhà ăn, liền đến trước đảnh lễ sát chân các bậc Thượng tọa và thưa hỏi:

_ Quý Tôn giả nhóm họp ở nhà ăn để luận bàn về điều gì?

Các Thượng tọa đáp:

_ Này trưởng giả! Chúng tôi hôm nay nhóm họp ở nhà ăn này cùng bàn luận với nhau về vấn đề: “Là mắt trói buộc sắc hay là sắc trói buộc mắt? Cũng như vậy, tai trói buộc âm thanh hay âm thanh trói buộc tai, mũi trói buộc mùi hương hay mùi hương trói buộc mũi, lưỡi trói buộc vị hay vị trói buộc lưỡi, thân trói buộc xúc hay xúc trói buộc thân, ý trói buộc pháp hay là pháp trói buộc ý?” Trưởng giả hỏi:

_ Thưa quý Tôn giả! Quý Tôn giả nói về nghĩa này như thế nào?

Chư Thượng tọa nói:

_ Ý của trưởng giả thế nào?

Trưởng giả thưa:

_ Theo ý con thì không phải mắt trói buộc sắc, cũng không phải sắc trói buộc mắt,... (cho đến) không phải ý trói buộc pháp, cũng không phải pháp trói buộc ý. Tuy nhiên, ở giữa chúng có tham dục đi theo trói buộc. Ví như hai con trâu, một con đen và một con trắng cùng mang chung cái ách. Có người hỏi rằng: “Trâu đen trói buộc trâu trắng hay là trâu trắng trói buộc trâu đen?” Có nên hỏi như thế không?

Chư Thượng tọa đáp:

_ Này trưởng giả! Chẳng nên hỏi như vậy. Vì sao như vậy? Vì không phải trâu đen trói buộc trâu trắng, cũng chẳng phải trâu trắng trói buộc trâu đen mà cái ách kia là vật trói buộc chúng.

_ Thưa quý Tôn giả! Cũng như vậy, không phải mắt trói buộc sắc, cũng không phải sắc trói buộc mắt,... (cho đến) không phải ý trói buộc pháp, cũng không phải pháp trói buộc ý, nhưng ở giữa chúng có tham dục trói buộc.

Bấy giờ, trưởng giả Chất-đa-la nghe các Tỳ-kheo Thượng tọa nói xong đã hoan hỷ và tùy hỷ, đảnh lễ rồi rời đi.

***