Quyển 19

505. ÁI TẬN THÌ GIẢI THOÁT (1)^[1]

Bấy giờ, Tôn giả Đại Mục-kiền-liên một mình ở nơi thanh vắng, thiền tọa tư duy, khởi suy nghĩ rằng: “Trước đây có lần ở trong hang đá núi Cách Giới, Thíchđề-hoàn-nhân có hỏi Thế Tôn về ý nghĩa của ái tận giải thoát.^[2] Thế Tôn đã giảng giải, Đế-thích nghe xong tùy hỷ, nhưng dường như ông ấy còn muốn hỏi nghĩa nào đó nữa, nay ta phải tìm để hỏi về ý tùy hỷ của ông ấy là như thế nào.”

Nghĩ vậy rồi, trong khoảnh khắc như lực sĩ duỗi cánh tay, Mục-kiền-liên biến mất khỏi núi Kỳ-xà quật rồi hiện đến cõi trời Ba Mươi Ba và đứng gần hồ sen trắng.^[3] Bấy giờ, Đế-thích đang vui đùa trong hồ tắm ấy cùng với năm trăm thể nữ, xung quanh có nhiều thiên nữ trỗi nhạc ca múa, âm thanh tuyệt diệu vô cùng.

Khi ấy, từ xa nhìn thấy Tôn giả Mục-kiền-liên, Đế-thích liền bảo các thiên nữ: “Đừng hát nữa! Đừng hát nữa!” Thế là các thiên nữ đều im lặng. Đế-thích liền đến chỗ Tôn giả Mục-kiền-liên, cúi đầu đảnh lễ rồi đứng sang một bên.

Tôn giả Mục-kiền-liên liền hỏi Đế-thích:

_ Trước kia ở trong núi Cách Giới, ông có hỏi Thế Tôn về nghĩa của ái tận giải thoát, ông nghe dạy rồi tùy hỷ, ý ông lúc ấy thế nào? Vì nghe Phật dạy xong nên tùy hỷ hay là còn muốn hỏi nghĩa nào khác nữa nên tùy hỷ?

Đế-thích thưa Tôn giả Đại Mục-kiền-liên:

_ Con là vua cõi trời Ba Mươi Ba, thường say đắm, buông lung theo dục lạc nên những việc trước đây đôi khi nhớ mà lắm khi quên. Nay Thế Tôn đang ở Trúc Lâm, vườn Ca-lan-đà, thuộc thành Vương Xá, nếu Tôn giả muốn biết việc con đã hỏi ở núi Cách Giới thì Tôn giả có thể đến chỗ Thế Tôn. Thế Tôn dạy thế nào, Tôn giả thọ trì thế ấy. Nhưng nay ở đây, con có cung điện rất đẹp, vừa mới hoàn thành, mời Tôn giả vào thăm.

Tôn giả Mục-kiền-liên im lặng nhận lời, liền cùng Đế-thích đi vào trong cung. Các thiên nữ từ xa nhìn thấy Đế-thích đi đến, liền trỗi nhạc, ca múa. Những chuỗi anh lạc được trang sức trên thân các thiên nữ phát ra âm thanh vi diệu, hòa với ngũ nhạc,^[4] như khéo trỗi nhạc, âm thanh chẳng khác. Chợt nhìn thấy Tôn giả Mục-kiền-liên, các thiên nữ đều e thẹn, liền lánh vào bên trong.

Bấy giờ, Đế-thích thưa với Tôn giả Mục-kiền-liên:

_ Tôn giả nhìn xem, cung điện này nền đất bằng phẳng, tường vách, cột kèo, lầu gác, cửa nẻo, màn lưới đều được trang hoàng rất đẹp.

Tôn giả Mục-kiền-liên nói với Đế-thích:

_ Này Kiêu-thi-ca! Nhờ trước đây tu thiện pháp, tạo phước đức, nay mới thành tựu được diệu quả này.

Đế-thích ba lần tự hào với Tôn giả Mục-kiền-liên như vậy, Tôn giả cũng ba lần trả lời như vậy.

Lúc đó, Tôn giả Mục-kiền-liên liền khởi suy nghĩ: “Nay Đế-thích thật quá phóng dật, mê đắm cảnh thần tiên, tự hào với cung điện. Nay ta nên khiến tâm vị ấy sanh khởi nhàm chán.”

Thế rồi, Tôn giả liền nhập định, vận thần thông, dùng một ngón chân ấn mạnh vào nền cung điện khiến tất cả chấn động, rồi Tôn giả liền biến mất.

Các thiên nữ thấy cung điện rung chuyển, dao động, liền hoảng hốt, sợ hãi, vội vàng chạy đến thưa với Đế-thích:

_ Đó là Đại sư của Kiêu-thi-ca ư, ngài ấy có thần lực, công đức lớn lao như vậy ư?

Lúc ấy, Đế-thích nói với các thiên nữ:

_ Vị ấy chẳng phải thầy của ta mà là Tôn giả Mục-kiền-liên, đệ tử của Đại sư ta. Tôn giả ấy Phạm hạnh thanh tịnh, thần lực và công đức rất lớn.

Các thiên nữ nói:

_ Hay thay! Kiêu-thi-ca! Ngài có bạn đồng học Phạm hạnh, với công đức to lớn và thần lực to lớn như thế, huống gì oai đức và thần lực của bậc Đại sư thì không biết thế nào nữa!

***

Chú thích:

[1] Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.505. 0133b24). Tham chiếu: Tạp. 雜 (T.02. 0099.552. 0144c20); Tăng. 增 (T.02. 0125.19.3. 0593c13); M. 37, Cūḷataṇhāsaṅkhaya Sutta (Tiểu kinh đoạn tận ái).

[2] Ái tận giải thoát (愛盡解脫, taṇhāsaṅkhayavimuttiṃ): Tham ái nếu đoạn sạch thì được giải thoát.

[3] Nguyên tác: Phân-đà-lợi (分陀利, puṇḍarīka).

[4] Ngũ nhạc (五樂): Năm loại nhạc khí.