Quyển 17

460. CÙ-SƯ-LA^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ trong vườn Cù-sư-la,^[2] nước Câu-diệm-di.^[3]

Bấy giờ, trưởng giả Cù-sư-la đi đến chỗ Tôn giả A-nan, cúi lạy sát chân Tôn giả A-nan rồi ngồi sang một bên và thưa rằng:

_ Nói rằng có nhiều chủng loại cảnh giới, vậy thế nào gọi là nhiều chủng loại cảnh giới?

Tôn giả A-nan nói với trưởng giả Cù-sư-la:

_ Có nhãn giới riêng biệt và sắc giới yêu thích riêng biệt.^[4] Hai pháp này làm nhân duyên sanh khởi thức. Ba pháp này^[5] hòa hợp sanh ra xúc yêu thích. Do xúc yêu thích làm nhân duyên sanh ra cảm thọ lạc. Đối với nhĩ giới, tỷ giới, thiệt giới, thân giới và ý giới cũng tương tự như vậy.

Lại nữa, này trưởng giả! Có nhãn giới riêng biệt và sắc giới lo buồn riêng biệt.^[6] Hai pháp này làm nhân duyên sanh khởi thức. Ba pháp này hòa hợp sanh ra khổ xúc. Do khổ xúc làm nhân duyên sanh ra cảm thọ khổ. Đối với nhĩ giới, tỷ giới, thiệt giới, thân giới, ý giới cũng tương tự như vậy.

Lại nữa, này trưởng giả! Có nhãn giới riêng biệt và sắc giới thuộc về xả riêng biệt.^[7] Hai pháp này làm nhân duyên sanh khởi thức. Ba pháp này hòa hợp khiến xúc không khổ không lạc sanh khởi. Xúc không khổ không lạc này làm nhân duyên sanh ra cảm thọ không khổ không lạc. Đối với nhĩ giới, tỷ giới, thiệt giới, thân giới, ý giới, cũng tương tự như vậy.

Bấy giờ, trưởng giả Cù-sư-la nghe Tôn giả A-nan dạy xong đã hoan hỷ và tùy hỷ, đảnh lễ rồi ra về.

***

Chú thích:

[1] Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.460. 0117c23). Tham chiếu: S. 35.129 - IV. 113.

[2] Cù-sư-la (瞿師羅, Ghosita).

[3] Câu-diệm-di (拘睒彌, Kosambī).

[4] Nguyên tác: Nhãn giới dị sắc giới dị hỷ xứ (眼界異色界異喜處). Theo Đài Đại Sư Tử Hống Phật học chuyên trạm (台大獅子吼佛學專站), cấu trúc này được chia ra làm 2 phần: Nhãn giới là một và sắc giới yêu thích là một (眼界為一, 而喜愛的色界為另一). Xem thêm S. 35.129 - IV. 113: Cakkhudhātu, rūpā ca manāpā (nhãn giới, với sắc khả ái).

[5] Ở đây chỉ cho nhãn giới, sắc giới và thức.

[6] Tham chiếu: S. 35.129 - IV. 113: Cakkhudhātu, rūpā ca amanāpā (nhãn giới, với sắc không khả ái).

[7] Tham chiếu: S. 35.129 - IV. 113: Cakkhudhātu, rūpā ca manāpā upekkhāvedaniyā (nhãn giới, với sắc khả ái thuộc xả thọ).