KINH SỐ 459
 

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, trong vườn Cấp Cô Độc.
Bấy giờ, có Bà-la-môn đến chỗ Phật, sau khi cùng Thế Tôn thăm hỏi, lui đứng một bên, bạch Phật:
– Chúng sanh chẳng phải tự tác, chẳng phải tha tác?
Phật bảo Bà-la-môn:
– Luận thuyết như thế không cùng kiến giải với Ta, hôm nay ông tự đến và nói ngã chẳng phải tự tác, chẳng phải tha tác.
Bà-la-môn thưa:
– Thưa Cù-đàm! Như thế nào, chúng sanh tự tác hay tha tác?
– Bây giờ Ta hỏi, ông tùy ý đáp lời Ta. Này Bà-la-môn, ý ông nghĩ sao, có cõi phương tiện nào của chúng sanh khiến cho các chúng sanh biết tạo tác phương tiện chăng?
– Thưa Cù-đàm! Có cõi phương tiện của chúng sanh khiến cho chúng sanh biết tạo tác phương tiện.
– Nếu có cõi phương tiện khiến cho các chúng sanh biết có phương tiện thì hẳn là chúng sanh tự tác hay là tha tác? Này Bà-la-môn, ý ông nghĩ sao, có cõi chúng sanh an trụ, cõi kiên cố, cõi xuất ly, cõi tạo tác khiến cho chúng sanh biết có tạo tác chăng?
– Có cõi chúng sanh an trụ, cõi kiên cố, cõi xuất ly và cõi tạo tác khiến cho chúng sanh biết có tạo tác.
– Nếu cõi an trụ kia, cõi kiên cố, cõi xuất ly và cõi tạo tác khiến cho các chúng sanh biết có người tạo tác thì như thế là chúng sanh tự tác hay là tha tác?
Bà-la-môn thưa:
– Thưa Cù-đàm! Có chúng sanh tự tác, có tha tác. Thế gian nhiều việc bận rộn, bây giờ xin Ngài cho phép cáo từ.
Phật bảo Bà-la-môn:
– Thế gian lắm việc, ông có việc cần cứ tùy nghi.
Sau khi nghe Phật nói, Bà-la-môn hoan hỷ, tùy hỷ, từ chỗ ngồi đứng lên đi về.