Quyển 17

476. QUÁN CHIẾU CẢM THỌ^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại Trúc Lâm, vườn Ca-lan-đà, thuộc thành Vương Xá.

Bấy giờ, có vị Tỳ-kheo một mình ở nơi thanh vắng, thiền tọa tư duy, quán chiếu các thọ như vầy: “Thế nào là thọ? Thế nào là thọ tập khởi? Thế nào là thọ diệt tận? Thế nào là con đường đưa đến thọ tập khởi? Thế nào là con đường đưa đến thọ diệt tận? Thế nào là vị ngọt của thọ? Thế nào là sự nguy hiểm của thọ? Thế nào là sự thoát ly thọ?”

Thế rồi, vị Tỳ-kheo ấy sau khi xả thiền, đi đến chỗ Phật, lạy sát chân Ngài rồi đứng sang một bên, thưa rằng:

_ Bạch Thế Tôn! Con một mình ở nơi thanh vắng, thiền tọa tư duy, quán chiếu các thọ như vầy: “Thế nào là thọ? Thế nào là thọ tập khởi? Thế nào là thọ diệt tận? Thế nào là con đường đưa đến thọ tập khởi? Thế nào là con đường đưa đến thọ diệt tận? Thế nào là vị ngọt của thọ? Thế nào là sự nguy hiểm của thọ?

Thế nào là sự thoát ly thọ?” Đức Phật bảo Tỳ-kheo:

_ Có ba loại cảm thọ là cảm thọ khổ, cảm thọ lạc và cảm thọ không khổ không lạc.

Xúc tập khởi thì thọ tập khởi, xúc diệt tận thì thọ diệt tận.

Ngay nơi thọ mà ham thích, khen ngợi, đắm nhiễm, bám víu, đó gọi là con đường đưa đến thọ tập khởi.

Ngay nơi thọ mà không ham thích, khen ngợi, đắm nhiễm hay bám víu, đó gọi là con đường đưa đến thọ diệt tận.

Do nhân duyên nơi thọ mà sanh khởi sự ham thích, đó gọi là vị ngọt của thọ.

Thọ là pháp vô thường, biến dịch, đó gọi là sự nguy hiểm của thọ.

Ngay nơi thọ mà đoạn dứt tham dục, vượt thoát tham dục, đó gọi là sự thoát ly thọ.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy đều hoan hỷ phụng hành.

***

Chú thích:

[1] Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.476. 0121c13). Tham chiếu: Tạp. 雜 (T.02. 0099.473. 0121a02; Tạp. 雜 (T.02. 0099.474. 0121a19); S. 36.11 - IV. 216; S. 36.15 - IV. 219-22;S. 36.23 - IV. 232.