KINH SỐ 474
 

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại thành Vương Xá, trong Vườn Trúc Ca-lan-đà.
Bấy giờ, Tôn giả A-nan một mình ở chỗ vắng, trong lúc thiền tư, nghĩ thầm: “Thế Tôn nói ba thọ là lạc thọ, khổ thọ, không khổ không lạc thọ; lại nói hễ có thọ thảy đều là khổ. Điều này có nghĩa gì?”
Suy nghĩ rồi, Tôn giả liền xả thiền, đi đến chỗ Phật; cúi đầu đảnh lễ chân Phật, lui đứng một bên, bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Lúc con một mình ở chỗ vắng, thiền định, tư duy rằng: “Như lời Thế Tôn nói ba thọ là lạc thọ, khổ thọ, không khổ không lạc thọ; lại nói tất cả các thọ đều là khổ. Điều này có nghĩa gì?”
Phật bảo Tôn giả A-nan:
– Vì tất cả hành vô thường, tất cả hành là pháp biến đổi, nên Ta nói những gì thuộc về thọ đều là khổ. Lại nữa A-nan, do các hành dần dần vắng lặng, do các hành dần dần dừng nghỉ, nên Ta nói tất cả các thọ đều là khổ.
Tôn giả A-nan bạch Phật:
– Thế Tôn làm thế nào mà các thọ dần dần vắng lặng và nói ra điều này?
Phật bảo Tôn giả A-nan:
– Khi nhập vào Sơ thiền chánh định thì ngôn ngữ vắng lặng. Khi vào chánh định Nhị thiền thì giác quán vắng lặng. Khi vào định Tam thiền thì tâm hỷ vắng lặng. Đến định Tứ thiền thì hơi thở ra vào vắng lặng. Khi vào định Không xứ thì sắc tưởng vắng lặng. Khi vào định Thức xứ thì tưởng không xứ vắng lặng. Khi vào định Vô sở hữu xứ thì tưởng thức xứ vắng lặng. Khi vào định Phi tưởng phi phi tưởng xứ thì tưởng vô sở hữu xứ vắng lặng. Khi vào định Diệt thọ tưởng thì tưởng thọ vắng lặng. Đó gọi là các hành dần dần vắng lặng.
Tôn giả A-nan bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Thế nào là các hành dần dần dừng nghỉ?
Phật bảo Tôn giả A-nan:
– Khi vào định Sơ thiền thì ngôn ngữ dừng nghỉ. Khi vào định Nhị thiền thì giác quán dừng nghỉ. Khi vào định Tam thiền thì tâm hỷ dừng nghỉ. Khi vào định Tứ thiền thì hơi thở ra vào dừng nghỉ. Khi vào định Không xứ thì sắc tưởng dừng nghỉ. Khi vào định Thức xứ thì tưởng không xứ dừng nghỉ. Khi vào định Vô sở hữu xứ thì tưởng thức xứ dừng nghỉ. Khi vào định Phi tưởng phi phi tưởng thì tưởng vô sở hữu xứ dừng nghỉ. Khi vào chánh định Diệt thọ tưởng thì tưởng thọ dừng nghỉ. Đó gọi là các hành dần dần dừng nghỉ.
Tôn giả A-nan bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Đó gọi là các hành dần dần dừng nghỉ.
Phật bảo Tôn giả A-nan:
– Lại có sự dừng nghỉ thù thắng, dừng nghỉ kỳ đặc, dừng nghỉ thượng và dừng nghỉ vô thượng. Dừng nghỉ như thế, đối với những sự dừng nghỉ khác, không hơn được.
Tôn giả A-nan bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Thế nào là dừng nghỉ thù thắng, dừng nghỉ kỳ đặc, dừng nghỉ thượng, dừng nghỉ vô thượng mà những sự dừng nghỉ khác không thể hơn được?
Phật bảo Tôn giả A-nan:
– Đối với tham dục, tâm không vui thích, được giải thoát; với sân nhuế, tâm không vui thích, được giải thoát; đó gọi là dừng nghỉ thù thắng, dừng nghỉ kỳ đặc, dừng nghỉ thượng, dừng nghỉ vô thượng mà những sự dừng nghỉ khác không thể hơn được.
Phật nói kinh này xong, Tôn giả A-nan nghe lời Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.