Quyển 16

450. PHÂN BIỆT CẢNH GIỚI^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại vườn Cấp Cô Độc, trong rừng Kỳ-đà, thuộc nước Xá-vệ.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

_ Chúng sanh luôn tương ưng với cảnh giới. Khi chúng sanh khởi tâm không kính tin sẽ tương ưng với cảnh giới không kính tin; khi chúng sanh phạm giới thì tương ưng với cảnh giới phạm giới; khi chúng sanh không có tâm hổ thẹn thì tương ưng với cảnh giới không biết hổ thẹn; khi chúng sanh có tâm kính tin thì tương ưng với cảnh giới có kính tin; khi chúng sanh có tâm trì giới thì tương ưng với cảnh giới có trì giới; khi chúng sanh có tâm hổ thẹn thì tương ưng với cảnh giới biết hổ thẹn.

Thế nên, này các Tỳ-kheo! Các thầy phải khéo phân biệt các cảnh giới ấy.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.

Tương tự như trường hợp có tâm kính tin và không có tâm kính tin ở trên. Cũng vậy, đối với những trường hợp: Tâm tinh tấn và tâm không tinh tấn, tâm thất niệm và tâm không thất niệm, tâm định tĩnh ^[2] và tâm không định tĩnh, tâm học rộng hiểu nhiều và tâm không học rộng hiểu nhiều, tâm bỏn xẻn và tâm bố thí, tâm mê muội và tâm sáng suốt, tâm khó dạy dỗ và tâm dễ dạy dỗ, tâm khó hài lòng và tâm dễ hài lòng, tâm ham muốn nhiều và tâm ham muốn ít, tâm biết đủ và tâm không biết đủ, tâm khéo điều phục và tâm không khéo điều phục, thảy đều tương ưng với các cảnh giới đó. Nói đầy đủ giống như đoạn kinh trên.^[3]

***

Chú thích:

[1] Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.450. 0115c15). Tham chiếu: Biệt Tạp. 別雜 (T.02. 0101.20. 0497c13); Tương ưng khả kinh 相應可經 (T.02. 0111. 0504b26); S. 14.17-29 - II. 159-68.

[2] Nguyên tác: Chánh thọ (正受, samāpatti).

[3] Tóm tắt có 23 kinh (不信, 精進, 不精進, 失念, 不失念, 正受, 不正受, 多聞, 少聞, 慳者, 施者, 惡慧, 善慧, 難養, 易養, 難滿, 易滿, 多欲, 少欲, 知足, 不知足, 攝受, 不攝受).