Quyển 16

441.  HÒN ĐẤT VÀ NGỌN NÚI^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại vườn Cấp Cô Độc, trong rừng Kỳ-đà, thuộc nước Xá-vệ.

Bấy giờ, Thế Tôn nhặt một hòn đất khoảng bằng quả lê và hỏi các Tỳ-kheo:

_ Này các Tỳ-kheo! Đất trong tay Như Lai nhiều hay đất trong Đại Tuyết Sơn nhiều?

Các Tỳ-kheo bạch Phật:

_ Kính bạch Thế Tôn! Đất trong tay Thế Tôn rất ít, còn đất ở Tuyết Sơn kia rất nhiều, nhiều đến trăm ngàn ức na-do-tha, thậm chí không thể dùng toán số hay ví dụ để so sánh được.

Phật nói với các Tỳ-kheo:

_ Cũng vậy, những chúng sanh rõ biết như thật Thánh đế về khổ, rõ biết như thật Thánh đế về nguyên nhân của khổ, rõ biết như thật Thánh đế về khổ diệt và rõ biết như thật Thánh đế về con đường đưa đến khổ diệt cũng ít như số đất trong tay Như Lai; còn những chúng sanh không biết như thật Thánh đế về khổ, không biết như thật Thánh đế về nguyên nhân của khổ, không biết như thật Thánh đế về khổ diệt và không biết như thật Thánh đế về con đường đưa đến khổ diệt thì lại nhiều như đất ở Đại Tuyết Sơn.

Thế nên, này các Tỳ-kheo! Nếu người nào chưa giác ngộ^[2] đối với bốn Thánh đế thì phải nỗ lực tinh tấn, phát khởi ước muốn tăng thượng, tu tập để giác ngộ.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy đều hoan hỷ phụng hành.

Tương tự như ví dụ đất trong Đại Tuyết Sơn, các ví dụ như là đất trong núi Ni-dân-đà-la, núi Tỳ-na-đa-ca, núi Mã-nhĩ, núi Thiện Kiến, núi Khư-đề-la-ca, núi Y-sa-đà-la, núi Do-kiền-đà-la, Tu-di Sơn vương, cho đến ví dụ đất trên đại địa, cũng nói giống như vậy.

Tương tự như ví dụ quả lê, các ví dụ như là quả A-ma-lặc-ca, quả Bạt-đàla, quả Ca-la-ca, quả đậu, cho đến ví dụ củ tỏi, cũng nói giống như vậy.

***

Chú thích:

[1] Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.441. 0114a01). Tham chiếu: Tạp. 雜 (T.02. 0099.439. 0113b28); S. 13.5 - II. 136; S. 13.9 - II. 137; S. 13.11 - II. 139; S. 56.49 - V. 457; S. 56.55- V. 462; S. 56.59 - V. 464.

[2] Nguyên tác: Vô gián đẳng (無間等). Xem chú thích 23, kinh số 105, quyển 5, tr. 135; Tạp. 雜 (T.02. 0099.105. 0031c15).