KINH SỐ 347
 

Tôi nghe như vầy:
Một thời, đức Phật trú tại thành Vương Xá, trong Vườn Trúc Ca-lan-đà.
Bấy giờ, các quốc vương, đại thần, trưởng giả, Bà-la-môn, cư sĩ và những người khác ở thế gian đều cung kính, tôn trọng, cúng dường Phật và chúng Thanh văn được nhiều lợi dưỡng: Y phục, ẩm thực, ngọa cụ, thuốc men. Còn đối với các ngoại đạo tà giáo, họ hoàn toàn chẳng cung kính, tôn trọng, cúng dường.
Bấy giờ, các ngoại đạo tụ họp tại giảng đường Vị Tằng Hữu bàn bạc với nhau:
– Chúng ta từ trước đến nay thường được nhà vua, đại thần, trưởng giả, cư sĩ và tất cả những người khác phụng sự, cung kính cúng dường y phục, ẩm thực, ngọa cụ, thuốc men, ngày nay lại dứt tuyệt. Họ chỉ cung kính, cúng dường Sa-môn Cù-đàm và đại chúng Thanh văn. Nay trong chúng đây, người nào có trí tuệ, là bậc đại sĩ có thể lén trà trộn ở trong chúng của Sa-môn Cù-đàm xuất gia nghe pháp của Sa-môn Cù-đàm rồi trở về nói lại rõ ràng. Chúng ta sẽ dùng pháp được nghe để giáo hóa quốc vương, đại thần, trưởng giả, cư sĩ, khiến cho họ tin ưa, có thể họ sẽ trở lại cúng dường chúng ta như trước?
Lúc ấy, có người lên tiếng:
– Có một thiếu niên tên Tu-thâm, thông minh, có trí tuệ, có thể lén vào trong chúng của Cù-đàm xuất gia, nghe pháp của Cù-đàm xong rồi trở về trình bày lại.
Bấy giờ, các ngoại đạo vội vàng đi đến chỗ Tu-thâm bảo rằng:
– Hôm nay chúng tôi tập hợp đại chúng tại giảng đường Vị Tằng Hữu bàn luận như sau: “Từ trước đến nay chúng ta được nhà vua, đại thần, trưởng giả, cư sĩ và những người khác cung kính, phụng sự, cúng dường y phục, ẩm thực, ngọa cụ, thuốc men, ngày nay bỗng bị dứt tuyệt. Nhà vua, đại thần, trưởng giả, cư sĩ và mọi người đều đua nhau phụng sự Sa-môn Cù-đàm và đại chúng Thanh văn. Trong đại chúng của ta đây ai là người thông minh, trí tuệ có thể lén trà trộn ở trong chúng Sa-môn Cù-đàm xuất gia, học đạo, nghe pháp của Sa-môn Cù-đàm trở về nói lại rồi đem ra giáo hóa quốc vương, các đại thần, trưởng giả, cư sĩ để chúng của ta trở lại được cung kính, tôn trọng cúng dường?” Trong chúng có người nói rằng: “Chỉ có Tu-thâm thông minh, trí tuệ, có thể lén đến trong pháp của Cù-đàm xuất gia, học đạo, nghe Cù-đàm thuyết pháp chắc chắn có thể lãnh hội được để trở về nói lại.” Do đó, chúng tôi cùng nhau đến đây mời nhân giả nên nhận lời đi.
Bấy giờ, Tu-thâm im lặng nhận lời, đi đến thành Vương Xá, trong Vườn Trúc Ca-lan-đà. Lúc ấy, nhiều Tỳ-kheo ra khỏi phòng, đi kinh hành ngoài đất trống. Tu-thâm liền đi đến chỗ chúng Tỳ-kheo nói rằng:
– Thưa chư Tôn giả! Ngày nay con có thể được ở trong Chánh pháp xuất gia, thọ giới Cụ túc, tu Phạm hạnh không?
Chúng Tỳ-kheo đưa Tu-thâm đi đến chỗ Thế Tôn, thành kính đảnh lễ chân Phật, lui ngồi một bên, bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Hôm nay ngoại đạo Tu-thâm cầu xin được ở trong Chánh pháp xuất gia, thọ giới Cụ túc, tu Phạm hạnh.
Thế Tôn biết rõ tâm niệm của Tu-thâm, Ngài bảo các Tỳ-kheo:
– Các Tỳ-kheo nên độ cho ngoại đạo Tu-thâm được xuất gia.
Bấy giờ, các Tỳ-kheo giúp cho Tu-thâm xuất gia, trải qua nửa tháng. Một hôm có vị Tỳ-kheo nói với Tu-thâm:
– Tu-thâm nên biết, chúng tôi đã chấm dứt sanh tử, Phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm xong, tự biết không còn thọ thân sau.
Tu-thâm thưa với Tỳ-kheo:
– Thưa Tôn giả! Thế nào để học về sự lìa dục, các pháp ác bất thiện, có giác, có quán, do lìa mà sanh hỷ lạc, đầy đủ Sơ thiền chẳng khởi các lậu, tâm thiện giải thoát?
Tỳ-kheo đáp:
– Chẳng phải như thế! Tu-thâm.
Tu-thâm lại hỏi:
– Thế nào là lìa giác, lìa quán, nội tĩnh nhất tâm, không giác, không quán, định sanh hỷ lạc, đầy đủ Nhị thiền, chẳng khởi các lậu, tâm thiện giải thoát.
Tỳ-kheo đáp:
– Chẳng phải như thế! Tu-thâm.
Tu-thâm lại hỏi:
– Thế nào là ly hỷ, xả tâm, trụ chánh niệm, chánh tri, thân tâm thọ vui như bậc Thánh nói, xả, đầy đủ Tam thiền, chẳng khởi các lậu, tâm thiện giải thoát?
– Chẳng phải như thế! Tu-thâm.
– Thưa Tôn giả! Thế nào lìa khổ, dứt vui, đoạn ưu hỷ trước, chẳng khổ, chẳng vui đều xả, tịnh niệm nhất tâm, đầy đủ đệ Tứ thiền, chẳng khởi các lậu, tâm thiện giải thoát?
– Chẳng phải như thế! Tu-thâm.
– Như Lai tịch tịnh giải thoát khỏi sắc, vô sắc, thân tác chứng, trụ đầy đủ thì không còn khởi các lậu, tâm thiện giải thoát chăng?
– Chẳng phải như thế! Tu-thâm.
Tu-thâm lại hỏi:
– Thưa Tôn giả! Lời nói của Tôn giả chẳng đồng nhất, trước sau trái nhau. Tại sao Tôn giả chẳng đắc thiền định mà lại dám xác nhận như vậy.
Tỳ-kheo ấy đáp:
– Tôi được tuệ giải thoát.
Sau khi nói lời ấy xong, các Tỳ-kheo đều đứng lên, rời chỗ ngồi và đi ra. Sau khi các Tỳ-kheo đi rồi, Tu-thâm phân vân suy nghĩ: “Các Tôn giả này nói năng chẳng đồng nhất, trước sau trái nhau, đã nói chẳng đắc chánh định mà lại xác nhận tự biết tác chứng.” Suy nghĩ xong, Tu-thâm vội vàng đi đến chỗ Phật, cúi đầu lễ chân Phật và lui ngồi một bên, bạch Phật:
– Thưa Thế Tôn! Các Tỳ-kheo kia ở trước mặt con xác nhận: “Sự sanh của ta đã dứt, Phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm xong, tự biết không còn thọ thân sau.” Con liền hỏi Tôn giả kia: “Được lìa dục và pháp ác bất thiện... tự thân tác chứng thì không còn khởi các lậu, tâm thiện giải thoát chăng?” Vị ấy trả lời: “Tôi chẳng phải vậy, Tu-thâm.” Con liền hỏi: “Sao lời nói của Tôn giả trước sau trái nhau, chẳng nhập chánh định mà lại xác nhận là tự biết tác chứng?” Vị ấy đáp với con rằng: “Tôi được tuệ giải thoát.” Nói như thế xong, mỗi người đều rời khỏi tòa, đứng lên đi. Hôm nay con xin hỏi Thế Tôn, vì sao lời nói của Tỳ-kheo kia chẳng đồng nhất, trước sau trái nhau, không đắc chánh định mà lại nói tự biết tác chứng?
Phật bảo Tu-thâm:
– Trước tiên họ biết pháp trụ, sau biết Niết-bàn. Các thiện nam ấy một mình ở nơi thanh vắng, chuyên tinh tư duy, sống không buông lung, lìa ngã kiến, chẳng khởi các lậu, tâm thiện giải thoát.
Tu-thâm bạch Phật:
– Con nay không hiểu: Trước biết pháp trụ, sau biết Niết-bàn như các Tỳ-kheo kia một mình ở nơi thanh vắng, chuyên tinh tư duy, sống không buông lung, lìa ngã kiến, chẳng khởi các lậu, tâm thiện giải thoát.
– Không luận người biết hay không biết về các thiện nam tử kia trước tự biết pháp trụ, sau biết Niết-bàn, một mình ở nơi thanh vắng, chuyên tinh tư duy, sống không buông lung, lìa ngã kiến, tâm thiện giải thoát.
– Xin Thế Tôn hãy vì con nói pháp khiến cho con được trí biết pháp trụ, được trí thấy pháp trụ.
– Nay Ta hỏi, Tu-thâm tùy ý đáp. Tu-thâm nghĩ thế nào? Vì có sanh nên có già, chết, chứ không phải lìa sanh mà có già, chết chăng?
– Đúng thế! Bạch Thế Tôn! Vì có sanh nên có già, chết, không thể lìa sanh mà có già, chết.
– Cũng thế, sanh, hữu, thủ, ái, thọ, xúc lục nhập xứ, danh sắc, thức, hành, vô minh; có vô minh nên có hành, chứ không phải lìa vô minh mà có hành chăng?
– Đúng thế, bạch Thế Tôn! Vì có vô minh nên có hành, không thể lìa vô minh mà có hành.
– Vì không sanh nên không có già chết, không thể lìa cái sanh diệt mà già, chết diệt chăng?
– Đúng thế, bạch Thế Tôn! Bởi không sanh nên không già, chết, không thể lìa sanh diệt mà già, chết diệt.
– Như thế cho đến không có vô minh nên không có hành, không thể lìa vô minh diệt mà hành diệt chăng?
– Đúng thế, bạch Thế Tôn! Vì không có vô minh nên không có hành, không thể lìa vô minh diệt mà hành diệt.
– Người khởi lên cái biết như thế, thấy như thế, có phải là đã lìa dục và pháp ác bất thiện, cho đến tự thân tác chứng an trụ đầy đủ chăng?
– Chẳng phải thế, bạch Thế Tôn!
Phật bảo Tu-thâm:
– Đó gọi là trước biết pháp trụ, sau biết Niết-bàn mà các thiện nam tử kia, một mình ở nơi thanh vắng, chuyên tinh tư duy, sống không buông lung, lìa ngã kiến, chẳng khởi các lậu, tâm thiện giải thoát.
Phật nói kinh này xong, Tôn giả Tu-thâm xa lìa trần cấu, được pháp nhãn thanh tịnh.
Khi ấy Tu-thâm kiến pháp, đắc pháp, giác ngộ pháp, thoát khỏi nghi, được niềm tin không do người khác, được độ không do người khác, ở trong Chánh pháp, tâm được vô sở úy, cúi đầu lễ chân Phật và bạch:
– Bạch Thế Tôn! Nay con xin sám hối. Con ở trong Chánh pháp, lén xuất gia, nên con xin sám hối.
Phật bảo Tu-thâm:
– Thế nào là ở trong Chánh pháp, lén xuất gia?
Tu-thâm bạch Phật:
– Thưa Thế Tôn! Có nhiều người ngoại đạo đến nói với con: “Tu-thâm nên biết, chúng tôi trước đây được quốc vương, đại thần, trưởng giả, cư sĩ và người thế gian đều cung kính, cúng dường mà nay dứt tuyệt. Bởi vì họ đều thi nhau cúng dường Sa-môn Cù-đàm và đại chúng Thanh văn. Ngày nay ông hãy lén đến trong đại chúng của Sa-môn Cù-đàm xuất gia, thọ giới pháp rồi trở về nói cho chúng ta nghe, đem pháp đã nghe giáo hóa thế gian khiến họ trở lại cung kính, cúng dường như trước.” Bạch Thế Tôn! Vì thế, con đã ở trong Chánh pháp, Luật, lén xuất gia, hôm nay con xin sám hối. Xin Thế Tôn thương xót cho con được sám hối.
Phật từ bi bảo Tu-thâm:
– Ta nhận sự sám hối của Tu-thâm. Thầy nên nói đầy đủ: “Ngày xưa con ngu si bất thiện, vô trí ở trong Chánh pháp, Luật, lén xuất gia, ngày nay ăn năn lỗi lầm, tự thấy tội, tự biết tội, trong đời sau sẽ thành tựu luật nghi, công đức tăng trưởng trọn không thối giảm.” Vì sao? Hễ có người có tội tự thấy, tự biết và ăn năn lỗi lầm thì ở đời sau luật nghi sẽ thành tựu, công đức tăng trưởng, trọn không thối giảm.
Phật lại bảo:
– Hôm nay Ta sẽ nói ví dụ, người trí tuệ do ví dụ sẽ được hiểu, ví như nhà vua có người canh tuần bắt được trộm cướp trói lại, đưa đến chỗ nhà vua, tâu rằng:
“Thưa Đại vương người này là giặc cướp, xin Đại vương xử tội.”
Vua truyền lệnh:
“Đem tội nhân đi, trói ngược hai tay và hãy công bố khắp nước; sau đó đem tội nhân ra khỏi kinh thành, đến chỗ hành phạt, khắp thân thể tội nhân bị xẻo cắt bởi trăm gươm giáo.”
Người đứng ra hành hình nhận lệnh vua, bắt tội nhân trói ngược hai tay, loan tin khắp thành ấp đem ra ngoài thành và hành hình tội nhân bằng cách xẻo thân thể với trăm cây giáo nhọn.
Đến trưa, vua hỏi:
“Tội nhân còn sống không?”
Các quan đáp:
“Còn sống.”
Vua lại ra lệnh đâm thêm một trăm cây giáo, cho đến chiều, lại đâm thêm một trăm cây giáo, người kia vẫn không chết.
Phật hỏi Tu-thâm:
– Nhà vua trị tội dùng ba trăm mũi giáo đâm vào thân người tội kia chừng có còn chỗ nào toàn vẹn bằng lòng bàn tay chăng?
Tu-thâm bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn, không!
Phật hỏi Tu-thâm:
– Do nhân duyên dùng ba trăm mũi giáo đâm vào thân, người ấy chịu khổ ghê gớm có phải không?
Tu-thâm bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn, khổ tột cùng! Nếu bị một mũi giáo đâm vào cũng đã là đau đớn, không chịu nổi, huống chi đến ba trăm mũi giáo.
Phật bảo Tu-thâm:
– Việc này còn có thể chịu đựng được, chứ nếu như có kẻ nơi Chánh pháp, lén xuất gia, trộm thọ trì giới pháp rồi đem nói lại cho người, sẽ phải chịu thống khổ gấp bội hơn người kia.
Trong lúc Phật nói pháp ấy rồi, ngoại đạo Tu-thâm được lậu tận, ý giải.
Phật nói kinh này xong, Tôn giả Tu-thâm nghe lời Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.