KINH SỐ 305
 

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại làng nuôi trâu Câu-lưu-sấu.
Bấy giờ, Thế Tôn nói với các Tỳ-kheo:
– Hôm nay Ta sẽ vì các thầy nói pháp, ban đầu, khoảng giữa và đoạn sau cũng đều thiện, thiện nghĩa, thiện vị, thuần nhất thanh tịnh, Phạm hạnh trong sạch. Đó là Kinh sáu phân biệt, sáu nhập xứ. Hãy lắng nghe, khéo suy nghĩ, Ta sẽ vì các thầy giảng nói!
Thế nào là Kinh sáu phân biệt, sáu nhập xứ? Nghĩa là đối với nhãn nhập xứ, chẳng như thật tri kiến: Sắc, nhãn, thức ba sự hòa hợp sanh nhãn xúc, do nhân duyên nhãn xúc sanh thọ, bên trong biết khổ, vui, chẳng khổ chẳng vui, chẳng thấy biết như thật, vì chẳng thấy biết như thật nên mắt nhiễm trước; nếu sắc, mắt, thức ba sự hòa hợp sanh nhãn xúc, do nhân duyên nhãn xúc sanh thọ, bên trong biết khổ, vui, hoặc không khổ không vui, đều sanh nhiễm trước. Tai, mũi, lưỡi, thân, ý cũng như thế. Nếu pháp, ý, thức, ba sự hòa hợp sanh ý xúc, do nhân duyên ý xúc sanh thọ, bên trong biết khổ, vui, hoặc chẳng khổ chẳng vui, không thấy biết như thật. Do không thấy biết như thật nên sanh nhiễm trước. Nhiễm trước như vậy tương ưng với ngu tối, nhớ tưởng, ràng buộc tâm, nuôi lớn năm thọ ấm và tương lai sẽ có ái, tham, hỷ, thảy đều tăng trưởng, thân tâm mệt nhọc, thân tâm thiêu đốt, thân tâm hẫy hừng, thân tâm cuồng loạn, thân sanh ra cảm giác khổ. Vì thân sanh cảm giác khổ nên trong đời sau sanh-già-bệnh-chết-ưu-bi-khổ-não đều tăng trưởng. Đó gọi là thuần đại khổ ấm tụ tập.
Này các Tỳ-kheo, nếu đối với mắt thấy biết như thật; nếu sắc, nhãn, thức, ba sự hòa hợp sanh nhãn xúc, do nhân duyên nhãn xúc sanh thọ, bên trong biết hoặc khổ, hoặc vui, hoặc không khổ không vui, thấy biết như thật, thấy biết rồi đối với mắt không nhiễm trước. Nếu sắc, nhãn, thức, ba sự hòa hợp sanh nhãn xúc, do nhân duyên nhãn xúc sanh thọ, bên trong biết hoặc khổ, hoặc vui, hoặc không khổ không vui, chẳng nhiễm trước. Như vậy, tai, mũi, lưỡi, thân, ý, pháp thảy đều biết như thật. Nếu pháp, ý, thức, ba sự hòa hợp sanh ý xúc, do nhân duyên ý xúc sanh thọ, bên trong biết hoặc khổ, hoặc vui, hoặc không khổ không vui, thấy biết như thật, vì thấy biết như thật nên đối với ý không nhiễm trước. Nếu pháp, ý, thức, ba sự hòa hợp sanh ý xúc, do nhân duyên ý xúc sanh thọ, bên trong biết hoặc khổ, hoặc vui, hoặc không khổ không vui, chẳng nhiễm trước; vì không nhiễm trước nên không lẫn lộn, chẳng ngu tối, nhớ tưởng, chẳng ràng buộc, tổn giảm năm thọ ấm, trong đời sau các ái, tham, hỷ, những thứ nhiễm trước kia đều tiêu diệt. Thân không khổ nhọc, tâm không khổ nhọc, thân chẳng cháy, tâm chẳng cháy, thân chẳng hẫy hừng, tâm chẳng hẫy hừng. Thân cảm thấy vui, tâm cảm thấy vui. Vì thân tâm cảm thấy vui nên trong đời sau sanh-già-bệnh-chết-ưu-bi-khổ-não đều tiêu diệt. Như thế, thuần đại khổ tụ ấm diệt.
Biết như thế, thấy như thế, gọi là đã tu tập chánh kiến đầy đủ, chánh chí, chánh phương tiện, chánh niệm, chánh định, như trước nói, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, thanh tịnh tu tập đầy đủ. Đó gọi là tu tập bát Thánh đạo thanh tịnh đầy đủ. Bát Thánh đạo tu tập đầy đủ rồi, tứ niệm xứ tu tập đầy đủ, tứ chánh cần, tứ như ý túc, ngũ căn, ngũ lực, thất Bồ-đề phần tu tập đầy đủ. Đối với pháp nên biết, nếu thấu suốt, tất cả đều biết, đều thấu suốt; pháp cần nên biết, nên đoạn dứt, tất cả đều biết, đều đoạn; pháp nên biết, nên chứng, thảy đều biết, đều chứng; pháp nên biết, nên tu tập, thảy đều đã tu tập.
Những pháp gì nên biết, nên thấu suốt? Đó là danh sắc. Những pháp nào cần phải biết, cần phải dứt? Đó là vô minh và hữu ái. Những pháp nào nên biết, nên chứng? Đó là minh, giải thoát. Những pháp nào nên biết, nên tu? Đó là chánh quán.
Nếu Tỳ-kheo đối với pháp nên biết, nên hiểu, tất cả đều biết, tất cả đều hiểu; pháp nên biết, nên dứt thảy đều biết, đều dứt; pháp nên biết, nên chứng, thảy đều biết, đều chứng; pháp nên biết, nên tu, thảy đều biết, thảy đều tu; đó gọi là Tỳ-kheo đoạn ái ràng buộc, người này thật không ngừng đạt đến giải thoát. Này các Tỳ-kheo, đấy gọi là Kinh sáu phân biệt, sáu nhập xứ.
Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.