KINH SỐ 291
 

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại thành Vương Xá, trong Vườn Trúc Ca-lan-đà.
Bấy giờ, Thế Tôn nói với các Tỳ-kheo:
– Ta đã nói về nội xúc pháp, các thầy có gìn giữ không?
Khi ấy, có một Tỳ-kheo từ chỗ ngồi đứng lên, sửa lại y phục, cúi đầu lễ chân Phật, chắp tay bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn, nội xúc pháp mà Phật đã nói, con đã giữ lấy rồi.
Lúc Tỳ-kheo ấy ở trước Phật tự xác nhận như thế, nhưng Thế Tôn tỏ vẻ không vui. Bấy giờ, Tôn giả A-nan đang ở phía sau cầm quạt hầu Phật. Phật bảo A-nan:
– Nội xúc pháp theo như Pháp, Luật Hiền thánh khác với những điều Tỳ-kheo này nói chứ?
A-nan bạch Phật:
– Bây giờ đã đúng lúc, xin Thế Tôn vì các Tỳ-kheo nói về nội xúc pháp trong Pháp, Luật Hiền thánh, các Tỳ-kheo nghe xong sẽ lãnh thọ, vâng làm!
Phật bảo:
– Này A-nan, lành thay! Các Tỳ-kheo hãy lắng nghe, khéo suy nghĩ, Ta sẽ vì các thầy giảng nói!
Này các Tỳ-kheo, giữ lấy nội xúc pháp nên tư duy như sau: “Nếu chúng sanh có đủ các thứ khổ, cái khổ này do nhân duyên gì, tập gì, sanh gì, xúc gì? Lúc giữ lấy như thế, nên biết cái khổ này ức-ba-đề nhân, ức-ba-đề tập, ức-ba-đề sanh, bá ức-đề chuyển.” Lại nữa, này các Tỳ-kheo, nội xúc pháp lại do ức-ba-đề nhân gì, tập gì, sanh gì, xúc gì? Lúc giữ lấy nên biết ức-ba-đề ái nhân, ái tập, ái sanh, ái xúc. Lại nữa, này các Tỳ-kheo, thủ nội xúc pháp phải biết ái nhân gì, tập gì, sanh gì, xúc gì? Như vậy, lúc giữ lấy nên biết sắc được thế gian chú ý, nghĩ nhớ, đối với sắc ấy ái sanh, rồi sanh vướng mắc, vướng mắc rồi trụ trong đó.
Nếu Sa-môn, Bà-la-môn đối với sắc được người thế gian chú ý, nghĩ nhớ, khi thấy khởi tưởng là thường hằng, là an ổn, là không bệnh, tưởng là ngã, ngã sở thì đối với sắc này ái càng tăng trưởng. Ái đã tăng trưởng thì ức-ba-đề tăng trưởng; ức-ba-đề tăng trưởng thì khổ tăng trưởng. Nếu khổ tăng trưởng thì chắc chắn sẽ không giải thoát sanh-già-bệnh-chết-ưu-bi-khổ-não. Ta nói kẻ ấy không giải thoát khổ. Ví như ao nước trong mát bên đường đầy đủ hương vị, có kẻ lén bỏ chất độc vào ao. Tháng đầu xuân, người đi đường bị gió nóng làm khô khát, họ tranh nhau muốn đến ao uống nước, có người nói rằng: “Này các anh, đây là ao nước trong mát, đầy đủ hương vị nhưng trong ấy có chất độc, các anh chớ uống, nếu uống vào các anh sẽ chết hoặc sẽ bị khổ đến gần chết.” Những người khát nước kia không tin lời, cứ uống, tuy được vị ngon, chốc lát bị chết, hoặc bị khổ đến gần chết. Cũng như thế, các Sa-môn, Bà-la-môn thấy sắc đẹp đẽ được thế gian ưa thích, nghĩ nhớ, khởi cái thấy sắc này thường hằng, là an ổn, là không bệnh, là ta, là của ta, cho đến không được giải thoát sanh-già-bệnh-chết-ưu-bi-khổ-não.
Nếu các Sa-môn, Bà-la-môn đối với sắc đẹp đẽ được thế gian nghĩ nhớ, quán sát như bệnh, như ung nhọt, như gai nhọn, như giết hại, vô thường, khổ, không, vô ngã, ái kia chắc chắn phải lìa. Ái lìa nên ức-ba-đề lìa; ức-ba-đề lìa nên khổ lìa, khổ đã lìa nên sanh-già-bệnh-chết-ưu-bi-khổ-não lìa. Ví như bên đường có ao nước trong mát, đầy đủ hương vị, có kẻ lén bỏ chất độc trong nước. Tháng đầu xuân, người đi đường bị gió nắng làm khô khát, họ tranh nhau muốn đến uống nước, có người nói với họ: “Nước này có chất độc, các anh đừng uống, nếu uống vào các anh sẽ chết hoặc bị khổ gần chết.” Người kia nghĩ thầm: “Nước này có chất độc, nếu ta uống vào sẽ chết hoặc bị khổ gần chết, thôi ta cố chịu khát, ăn đỡ cơm bún khô, không dám uống nước.”
Cũng như thế, Sa-môn, Bà-la-môn đối với sắc đẹp đẽ thế gian ưa thích, nên quán sát như bệnh, như ung nhọt, như gai nhọn, như giết hại, vô thường, khổ, không, chẳng phải ngã... giải thoát sanh-già-bệnh-chết-ưu-bi-khổ-não. Vì thế, này A-nan, đối với pháp này thấy như thế, nghe như thế, giác như thế, biết như thế, đối với quá khứ, hiện tại, vị lai cũng như đối với đạo này nên quán sát như vậy.
Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.