KINH SỐ 285
 

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, trong vườn Cấp Cô Độc.
Bấy giờ, Thế Tôn nói với các Tỳ-kheo:
– Ta nhớ kiếp trước, khi chưa thành Chánh giác, một mình ở chỗ vắng, chuyên tinh thiền định, tư duy, khởi nghĩ như sau: “Vấn đề nan giải của thế gian là sanh, già, bệnh, chết, dời đổi, thọ sanh. Nhưng chúng sanh lại nương tựa nơi đó, không như thật biết.” Ta nghĩ rằng: “Pháp gì có nên có sanh, pháp gì làm duyên nên có sanh?” Ta liền chánh tư duy, khởi biết như thật liên tục: “Biết có hữu nên có sanh, vì duyên hữu nên có sanh.” Ta lại tư duy: “Pháp gì có nên có hữu, pháp gì làm duyên nên có hữu?” Ta liền chánh tư duy, khởi biết như thật liên tục: “Vì có thủ nên có hữu, duyên thủ nên có hữu.” Ta lại nghĩ rằng: “Thủ lại duyên gì, pháp gì có nên có thủ, duyên pháp gì nên có thủ?” Ta liền chánh tư duy, khởi biết như thật liên tục: “Chấp giữ pháp, đắm trước, nghĩ nhớ, vương vấn trong lòng, ái dục tăng trưởng, ái kia có nên có thủ, ái duyên thủ, thủ duyên hữu, hữu duyên sanh, sanh duyên lão-bệnh-tử-ưu-bi-khổ-não. Như thế, thuần đại khổ tụ tập.”
Này các Tỳ-kheo, ý các thầy nghĩ sao? Ví như nhờ dầu, tim đèn, đèn được đốt sáng, số dầu và tim tăng lên, đèn ấy có sáng lâu không?
– Thưa đúng thế, bạch Thế Tôn!
– Này các Tỳ-kheo, đối với sắc mà chấp thủ, đắm trước, nghĩ nhớ, thích thú, vương vấn, tăng trưởng ái nên thủ, thủ duyên hữu, hữu duyên sanh, sanh duyên lão-bệnh-tử-ưu-bi-khổ-não. Như thế, thuần đại khổ tụ tập.
Lúc ấy, Ta lại nghĩ: “Pháp gì không nên không có lão, bệnh, tử này? Pháp gì diệt nên lão, bệnh, tử diệt?” Ta liền chánh tư duy, khởi biết như thật liên tục: “Vì không có sanh thì không có lão, bệnh, tử; sanh diệt nên lão, bệnh, tử diệt.” Ta lại suy nghĩ như sau: “Pháp gì không nên không sanh, pháp gì diệt nên sanh diệt?” Ta liền chánh tư duy khởi biết như thật liên tục: “Vì hữu không nên sanh không, vì hữu diệt nên sanh diệt.” Ta lại tư duy: “Pháp gì không nên hữu không? Pháp gì diệt nên hữu diệt?” Ta liền chánh tư duy, khởi biết như thật liên tục: “Pháp bị chấp thủ là vô thường, sanh diệt, lìa dục, diệt tận, xả ly, tâm không nhớ nghĩ, tâm không dính mắc thì ái diệt. Ái diệt nên thủ diệt, thủ diệt nên hữu diệt, hữu diệt nên sanh diệt, sanh diệt nên lão-bệnh-tử-ưu-bi-khổ-não diệt. Như thế, thuần đại khổ tụ diệt.”
Này các Tỳ-kheo, ý các thầy nghĩ sao? Ví như dầu, tim đèn, nếu không châm thêm dầu, sửa tim, phải chăng ánh sáng của đèn kia trong vị lai không còn mà tắt chăng?
Các Tỳ-kheo bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn, đúng vậy!
– Như thế, này các Tỳ-kheo, đối với các pháp bị chấp thủ quán sát vô thường, sanh diệt, lìa dục, diệt tận, xả ly, tâm không nhớ nghĩ, tâm không đắm trước thì ái diệt, ái diệt thì thủ diệt cho đến thuần đại khổ tụ diệt.
Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.