Tam tạng Thánh điển PGVN 21 » Tam tạng Phật giáo Bộ phái 05 »
TRUNG TÂM DỊCH THUẬT TRÍ TỊNH
Tam tạng thánh điển PGVN 21 » Tam tạng Phật giáo Bộ phái 05
QUYỂN 12
Tôi nghe như vầy:
Một thời, đức Phật trú trong dân chúng Câu-lưu, tại làng Điều Ngưu.
Bấy giờ, có vị Bà-la-môn đi đến chỗ Phật, ân cần thăm hỏi Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên và bạch:
_ Thưa Cù-đàm, ý Ngài thế nào? Có phải do tự mình làm, tự mình cảm thọ[2] chăng?
Đức Phật bảo Bà-la-môn:
_ Ta cho rằng điều này không thể khẳng định.[3] Tự mình làm, tự mình cảm thọ, điều này không thể khẳng định.
Bà-la-môn hỏi:
_ Thế nào, Cù-đàm? Vậy có phải do người khác làm, người khác cảm thọ chăng?
Đức Phật bảo Bà-la-môn:
_ Người khác làm, người khác cảm thọ, điều này cũng không thể khẳng định.
Bà-la-môn bạch Phật:
_ Thưa Ngài vậy thì thế nào? Khi tôi hỏi “do tự mình làm, tự mình cảm thọ chăng”, Ngài đáp là “không thể khẳng định.” Tôi lại hỏi “do người khác làm, người khác cảm thọ chăng”, Ngài cũng đáp là “không thể khẳng định.” Vậy nghĩa này như thế nào?
Đức Phật bảo Bà-la-môn:
_ Nếu nói “tự mình làm, tự mình cảm thọ” thì rơi vào thường kiến;55 còn
nói “người khác làm, người khác cảm thọ” thì rơi vào đoạn kiến.[4] Theo nghĩa thuyết, pháp thuyết nên lìa hai cực đoan này, phải ở nơi trung đạo[5] mà thuyết pháp. Nghĩa là do cái này có nên cái kia có, do cái này khởi nên cái kia khởi; duyên vô minh nên có hành,... (cho đến) tụ thành một khối khổ lớn. Vô minh diệt thì hành diệt,... (cho đến) toàn bộ khối khổ lớn ấy đều diệt.
Đức Phật nói kinh này xong, Bà-la-môn ấy hoan hỷ và tùy hỷ rồi từ chỗ ngồi đứng dậy mà ra về.
***
Chú thích:
[1] Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.300. 0085c03). Tham chiếu: S. 12.46 - II. 75.
[2] Nguyên tác: Tự tác tự giác (自作自覺, so karoti so paṭisaṃvedayati): Tự mình làm, tự mình cảm thọ.
[3] Vô ký (無記, avyākata): Không thể xác quyết được. 55 Thường kiến (常見, sassatadiṭṭhi).
[4] Đoạn kiến (斷見, uccheda diṭṭhi).
[5] Trung đạo (中道, Majjhima paṭipadā).
Tác quyền © 2024 Hội đồng quản trị VNCPHVN.
Chúng tôi khuyến khích các hình thức truyền bá theo tinh thần phi vụ lợi với điều kiện: không được thay đổi nội dung và phải ghi rõ xuất xứ của trang web này.