QUYỂN 11

275. TỲ-KHEO NAN-ĐÀ^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại vườn Cấp Cô Độc, trong rừng Kỳ-đà, thuộc nước Xá-vệ.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

_Có người nói: “Người được sức mạnh nhất chỉ có Nan-đà.” Đây là lời nói đúng. Hoặc có người nói: “Người khôi ngô tuấn tú nhất chỉ có Nan-đà.” Lời nói này cũng không sai. Lại có người nói: “Người ái dục nặng nhất chỉ có Nan-đà.” Nói vậy cũng rất đúng. Này các Tỳ-kheo! Thế nhưng, hiện nay, Nan-đà đã đóng hết các căn, ăn uống tiết độ, đầu đêm và cuối đêm chuyên cần tu tập, thành tựu chánh trí, có thể sống trọn đời thanh tịnh, Phạm hạnh trong sạch.

Do Tỳ-kheo Nan-đà đóng kín các căn nên khi mắt thấy sắc không nắm giữ tướng của sắc, không nắm giữ tướng riêng tốt đẹp.^[2] Nếu nhãn căn không được phòng hộ kỹ càng, bị vô minh ngăn che và tham luyến thế gian thì phải phát khởi các sự phòng hộ, không cho tham ái, pháp ác, bất thiện lọt vào tâm để phòng hộ nhãn căn. Tai, mũi, lưỡi, thân và ý căn cũng sanh khởi các sự phòng hộ. Đó gọi là Tỳ-kheo Nan-đà đóng kín các căn.

[0073b05] Ăn uống tiết độ nghĩa là, đối với sự ăn uống, Tỳ-kheo Nan-đà luôn nghĩ rằng: “Không vì tự cao, không vì buông lung, không tham đắm mùi vị, không bồi bổ thân thể, chỉ ăn vừa đủ nuôi thân, không kể ngon dở, cốt trừ đói khát, để tu Phạm hạnh; vì để những cảm thọ khổ đã khởi thì được diệt trừ, những cảm thọ chưa khởi thì khiến nó không khởi; vì để thành tựu được ý chí cao thượng, vì khí lực an ổn, sống không lỗi lầm. Ví như người chạy xe phải bôi dầu mỡ vào xe, chứ không phải vì tự cao,... (cho đến) vì để trang nghiêm mà cốt yếu là vì việc chuyên chở. Lại ví như người bôi thuốc vết thương, không phải vì thích mùi thuốc mà chính vì muốn hết đau nhức. Cũng vậy, thiện nam Nan-đà ăn uống biết tiết độ cho đến sống không lỗi lầm, đó gọi là Nan-đà biết ăn uống chừng mực.

Thiện nam Nan-đà kia đầu đêm, cuối đêm chuyên cần tu tập ra sao? Là Nan-đà kia ban ngày thì kinh hành, tọa thiền để trừ bỏ ám chướng giúp thân được thanh tịnh; đầu đêm kinh hành, tọa thiền nhằm trừ bỏ ám chướng, để cho thân được thanh tịnh; nửa đêm ra ngoài phòng rửa chân rồi vào thất nằm nghiêng bên phải, hai chân chồng lên nhau, buộc niệm vào tưởng ánh sáng, tâm nghĩ đến lúc thức dậy; cuối đêm từ từ thức giấc, từ từ khởi thân, rồi kinh hành, tọa thiền. Đó gọi là thiện nam Nan-đà đầu đêm đến cuối đêm chuyên cần tu tập.

Thiện nam Nan-đà thành tựu chánh niệm tỉnh giác thế nào? Là thiện nam Nan-đà quán sát phương Đông, nhất tâm chánh niệm, an trú quán sát. Đối với các phương Nam, phương Tây, phương Bắc cũng nhất tâm chánh niệm, an trú quán sát như vậy. Nhờ quán sát như thế cho nên các pháp ác, bất thiện, tham luyến thế gian không lọt vào tâm. Thiện nam Nan-đà nhận biết rất rõ lúc sanh khởi, lúc an trụ hoặc lúc hoại diệt của các thọ, luôn an trú chánh niệm, không để tâm tán loạn; nhận biết rất rõ lúc sanh khởi, lúc an trụ hoặc lúc hoại diệt của các tưởng, luôn an trú chánh niệm, không để tâm tán loạn; nhận biết rất rõ lúc sanh khởi, lúc an trụ hoặc lúc hoại diệt của các tư, luôn an trú chánh niệm, không để tâm tán loạn. Đó gọi là thiện nam Nan-đà thành tựu chánh niệm tỉnh giác.

Vì vậy, này các Tỳ-kheo! Nên học thế này: Đóng kín cửa các căn như thiện nam Nan-đà, ăn uống tiết độ như thiện nam Nan-đà, đầu đêm và cuối đêm chuyên cần tu tập như thiện nam Nan-đà, thành tựu chánh niệm tỉnh giác như thiện nam Nan-đà. Như pháp đã truyền dạy cho Nan-đà, truyền dạy cho người khác cũng nên như thế

[0073c04] Khi ấy, có vị Tỳ-kheo nói kệ rằng:

Khéo đóng cửa các căn,
Nhiếp tâm, trụ chánh niệm,
Ăn uống biết tiết độ,
Nhận biết các tâm tưởng,
Bậc thiện nam Nan-đà,
Được Thế Tôn khen ngợi.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy đều hoan hỷ phụng hành.

***

Chú thích: