KINH SỐ 267
 

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, trong vườn Cấp Cô Độc.
Khi ấy, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:
– Chúng sanh ở trong vô thỉ sanh tử, bị vô minh che lấp, ái kiết buộc ràng, mãi mãi luân hồi trong sanh tử, không biết bờ mé khổ đau. Này các Tỳ-kheo, ví như con chó bị buộc vào cây cột, vì sự trói buộc này không dứt, nên nó chỉ xoay chuyển theo cây cột, hoặc đứng, hoặc nằm, không lúc nào rời khỏi cây cột. Cũng như thế, chúng sanh phàm phu, đối với sắc không lìa tham dục, chẳng lìa yêu thích, chẳng lìa nghĩ nhớ, chẳng lìa khao khát, chìm đắm nơi sắc, theo sắc chuyển, hoặc đứng, hoặc nằm, chẳng lìa sắc. Cũng vậy, thọ, tưởng, hành, thức chuyển theo thọ, tưởng, hành, thức, hoặc đứng, hoặc nằm, không rời khỏi... thức. Này các Tỳ-kheo, hãy khéo tư duy quán sát tâm mình. Vì cớ sao? Vì tâm luôn luôn bị tham dục làm nhơ, bị sân hận, ngu si làm nhơ. Này các Tỳ-kheo, vì tâm phiền não nên chúng sanh phiền não. Vì tâm tịnh nên chúng sanh tịnh. Này các Tỳ-kheo, Ta không thấy một sắc, mà các thứ sắc như chim có nhiều màu sắc, tâm lại còn hơn thế nữa. Vì cớ sao? Vì súc sanh kia có đủ thứ tâm, nên có đủ thứ sắc. Vì thế, Tỳ-kheo phải quán sát tâm mình. Này các Tỳ-kheo, tâm luôn luôn bị tham dục làm nhiễm, sân hận, ngu si làm nhiễm; do tâm phiền não nên chúng sanh phiền não; do tâm tịnh nên chúng sanh tịnh.
Này các Tỳ-kheo, các thầy có thấy loài chim sài-lang-na có nhiều màu sắc không?
– Bạch Thế Tôn, chúng con đã từng thấy!
Phật nói:
– Này các Tỳ-kheo, như chim sài-lang-na có nhiều màu sắc. Ta nói loài chim có nhiều thứ tâm cũng lại như thế. Vì cớ sao? Vì chim sài-lang-na có các thứ tâm, nên sắc nó nhiều màu. Vì thế Tỳ-kheo phải khéo quán sát, tư duy tâm mình, vì luôn luôn có các thứ tham dục, sân hận và ngu si làm nhơ tâm; do tâm phiền não nên chúng sanh phiền não, do tâm tịnh nên chúng sanh tịnh. Như người thợ vẽ hoặc học trò của người thợ vẽ khéo sửa chỗ sạch, dùng đầy đủ các màu sắc, tùy ý vẽ nên các hình tượng. Như thế, này các Tỳ-kheo, chúng sanh phàm phu không như thật biết sắc, sắc tập, sắc diệt, sắc vị, sắc hoạn, sắc ly, đối với sắc không như thật biết, nên ưa thích đắm trước nơi sắc. Vì ưa thích đắm trước sắc nên sanh các sắc vị lai. Cũng như thế, phàm phu không như thật biết thọ, tưởng, hành, thức;... thức tập;... thức diệt;... thức vị;... thức hoạn;... thức ly. Do không như thật biết, nên ưa thích đắm trước nơi thức, vì ưa thích đắm trước nơi thức, nên sanh ra các thức vị lai. Vì sanh ưa thích, đắm trước sắc, thọ, tưởng, hành, thức vị lai, cho nên đối với sắc không được giải thoát, đối với thọ, tưởng, hành, thức không được giải thoát. Ta nói người ấy không thoát khỏi sanh-già-bệnh-chết-ưu-bi-khổ-não. Đa văn Thánh đệ tử như thật biết sắc, sắc tập, sắc diệt, sắc hoạn, sắc vị, sắc ly. Vì như thật biết, nên không ưa thích, đắm trước nơi sắc. Do không ưa thích đắm trước nên không sanh ưa thích, đắm trước sắc vị lai; như thật biết thọ, tưởng, hành, thức;... thức tập;... thức diệt;... thức vị;... thức hoạn;... thức ly. Do như thật biết nên không nhiễm trước nơi... thức, do không nhiễm trước nên không sanh ưa thích, đắm trước các... thức vị lai. Vì chẳng ưa thích đắm trước các sắc, thọ, tưởng, hành, thức nên giải thoát khỏi sắc, giải thoát khỏi thọ, tưởng, hành, thức. Ta nói người ấy giải thoát khỏi sanh-già-bệnh-chết-ưu-bi-khổ-não.
Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.