KINH SỐ 256
 

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại thành Vương Xá, trong Vườn Trúc Ca-lan-đà.
Bấy giờ, Tôn giả Xá-lợi-phất và Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la cùng ở núi Kỳ-xà quật.
Khi ấy, Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la sau giờ tọa thiền buổi chiều, đến chỗ Tôn giả Xá-lợi-phất, cùng nhau chào hỏi rồi ngồi xuống một bên, hỏi Tôn giả Xá-lợi-phất:
– Tôi có điều muốn hỏi, ngài có rảnh để giải đáp cho chăng?
Tôn giả Xá-lợi-phất đáp:
– Tùy theo câu hỏi của Hiền giả, điều nào tôi biết, tôi sẽ trả lời.
Tôn giả Câu-hy-la hỏi Tôn giả Xá-lợi-phất:
– Nói là vô minh, thế nào là vô minh? Ai có vô minh này?
Tôn giả Xá-lợi-phất đáp:
– Vô minh là không biết, không biết là vô minh. Không biết điều gì? Sắc là vô thường, không biết như thật sắc là vô thường. Sắc là pháp hoại diệt, không biết như thật sắc là pháp hoại diệt. Sắc là pháp sanh diệt, không biết như thật sắc là pháp sanh diệt. Thọ, tưởng, hành, thức là vô thường; không biết như thật thọ, tưởng, hành, thức là vô thường. ... thức là pháp hoại diệt, không biết như thật... thức là pháp hoại diệt. ... thức là pháp sanh diệt, không biết như thật... thức là pháp sanh diệt. Này Ma-ha Câu-hy-la, đối với năm thọ ấm này, không thấy, không biết như thật, không có giác tuệ tương tục, ngu si, không sáng suốt, gọi là vô minh. Người thành tựu những điều này gọi là người vô minh.
Tôn giả Câu-hy-la lại hỏi:
– Gọi là minh, thế nào gọi là minh? Ai có minh này?
Tôn giả Xá-lợi-phất đáp:
– Minh tức là biết, biết tức là minh.
Tôn giả Câu-hy-la lại hỏi:
– Biết điều gì?
Tôn giả Xá-lợi-phất đáp:
– Đó là sắc vô thường, biết như thật sắc là vô thường. Sắc là pháp hoại diệt, biết như thật sắc là pháp hoại diệt. Sắc là pháp sanh diệt, biết như thật sắc là pháp sanh diệt. Thọ, tưởng, hành, thức là vô thường; biết như thật thọ, tưởng, hành, thức là vô thường. ... thức là pháp hoại diệt, biết như thật... thức là pháp hoại diệt. ... thức là pháp sanh diệt, biết như thật... thức là pháp sanh diệt. Này Hiền giả Câu-hy-la, đối với năm thọ ấm này, biết như thật, thấy rõ, giác tuệ tương tục, gọi đó là minh. Người nào thành tựu những pháp này gọi là người có minh.
Sau khi nghe xong những lời này, hai Tôn giả vui vẻ đứng lên, mỗi người trở về chỗ cũ của mình.