QUYỂN 9

251. BIẾT ĐÚNG NHƯ THẬT^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại tinh xá Trúc Lâm, vườn Ca-lan-đà, thuộc thành Vương Xá.

Bấy giờ, Tôn giả Xá-lợi-phất và Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la cùng ở núi Kỳ-xà quật.

Buổi chiều, sau khi xả thiền, Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la đi đến chỗ Tôn giả Xá-lợi-phất. Thăm hỏi nhau xong, Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la ngồi sang một bên và nói với Tôn giả Xá-lợi-phất:

Tôi có điều muốn hỏi, không biết Tôn giả có thời gian để giải đáp cho chăng?

Tôn giả Xá-lợi-phất đáp:

_Tùy câu hỏi của Tôn giả, điều nào biết thì tôi sẽ trả lời.

Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la hỏi:

_Luận về vô minh, vậy thế nào là vô minh?

Tôn giả Xá-lợi-phất đáp:

_Vô minh có nghĩa là không biết. Không biết chính là vô minh. Không biết những gì? Mắt là vô thường mà không biết đúng như thật, đó gọi là không biết. Mắt là pháp sanh diệt mà không biết đúng như thật, đó gọi là không biết. Đối với tai, mũi, lưỡi, thân, ý cũng giống như vậy.

Như vậy, này Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la! Đối với sáu xúc xứ này mà không biết như thật, không thấy như thật, không thông đạt, ngu si, mờ mịt, tối tăm, đó gọi là vô minh.

[0060c06] Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la lại hỏi:

Luận về minh, vậy thế nào là minh?

Tôn giả Xá-lợi-phất đáp:

Minh có nghĩa là biết vậy. Biết chính là minh. Biết về những gì? Mắt là vô thường thì biết như thật mắt là vô thường. Mắt là pháp sanh diệt thì biết như thật mắt là pháp sanh diệt. Đối với tai, mũi, lưỡi, thân, ý cũng giống như vậy.

Thưa Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la! Đối với sáu xúc xứ này mà thấy như thật, biết như thật, tinh tường, tỉnh giác, rõ ràng, sáng suốt, thông đạt, đó gọi là minh.

Bấy giờ, hai Tôn giả cùng đàm đạo, uyển chuyển tùy hỷ, sau đó mỗi người trở về chỗ của mình.

***