KINH SỐ 250
 

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại thành Vương Xá, trong Vườn Trúc Ca-lan-đà.
Bấy giờ, Tôn giả Xá-lợi-phất, Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la cùng ở núi Kỳ-xà quật. Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la, buổi chiều, sau khi xả thiền, đi đến chỗ Tôn giả Xá-lợi-phất, cùng nhau hỏi thăm xong, rồi ngồi xuống một bên, nói với Tôn giả Xá-lợi-phất:
– Tôi có điều muốn hỏi, Tôn giả có rảnh để giải đáp cho không?
Tôn giả Xá-lợi-phất đáp:
– Tùy câu hỏi của Tôn giả, điều nào tôi biết sẽ trả lời.
Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la hỏi:
– Thế nào, thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, mắt trói buộc sắc, hay sắc trói buộc mắt? Tai và âm thanh, mũi và mùi, lưỡi và vị, thân và xúc, ý và pháp, ý trói buộc pháp hay pháp trói buộc ý?
Tôn giả Xá-lợi-phất đáp:
– Chẳng phải mắt trói buộc sắc, chẳng phải sắc trói buộc mắt,... chẳng phải ý trói buộc pháp, chẳng phải pháp trói buộc ý. Thưa Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la, ở trong đó, nếu có dục tham thì đó là trói buộc. Thưa Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la, ví như hai con trâu, một đen, một trắng, được cột vào một cái ách, có người hỏi rằng: “Trâu đen cột trâu trắng, hay trâu trắng cột trâu đen?” Hỏi như thế có đúng không?
– Thưa không. Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, chẳng phải trâu đen trói trâu trắng, cũng chẳng phải trâu trắng cột trâu đen, nhưng ở trong đó hoặc là cái ách, hoặc là sợi dây trói, những thứ kia là sự trói buộc.
– Đúng vậy, Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la, chẳng phải mắt trói buộc sắc, chẳng phải sắc trói buộc mắt,... chẳng phải ý trói buộc pháp, chẳng phải pháp trói buộc ý, mà ở trong đó dục tham trói buộc vậy. Thưa Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la, nếu mắt trói buộc sắc, hoặc sắc trói buộc mắt,... hoặc ý trói buộc pháp, hoặc pháp trói buộc ý thì Thế Tôn đã không dạy người dựng lập Phạm hạnh để được dứt sạch hết khổ. Do chẳng phải mắt trói buộc sắc, chẳng phải sắc trói buộc mắt,... chẳng phải ý trói buộc pháp, chẳng phải pháp trói buộc ý, nên Thế Tôn dạy người dựng lập Phạm hạnh, được dứt sạch hết khổ. Thưa Tôn giả Ma-ha Câu-hy-la, đối với Thế Tôn, mắt thấy sắc hoặc tốt, hoặc xấu không khởi dục tham, còn các chúng sanh khác, mắt nếu thấy sắc hoặc tốt, hoặc xấu thì khởi dục tham; do đó Thế Tôn nói nên đoạn dứt dục tham, thời tâm được giải thoát,... ý, pháp cũng lại như vậy.
Khi ấy, hai vị Chánh sĩ cùng nhau tùy hỷ, mỗi người trở về chỗ của mình.