QUYỂN 9

230. TÔN GIẢ TAM-DI-LY-ĐỀ^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại vườn Cấp Cô Độc, trong rừng Kỳ-đà, thuộc nước Xá-vệ.

Bấy giờ, Tỳ-kheo Tam-di-ly-đề² đi đến chỗ Phật, lạy sát chân Ngài rồi ngồi qua một bên và thưa:

Kính bạch Thế Tôn! Nói về thế gian, vậy thế nào gọi là thế gian?

Phật bảo Tam-di-ly-đề:

Đó chính là mắt, sắc, nhãn thức, nhãn xúc và nhãn xúc làm nhân duyên sanh ra cảm thọ, cảm thọ bên trong hoặc khổ, hoặc vui, hoặc không khổ không vui. Tai, mũi, lưỡi, thân và ý cũng như vậy. Khi ý duyên với pháp sanh ra ý thức, ba thứ này hòa hợp gọi là ý xúc, ý xúc làm nhân duyên sanh ra cảm thọ, cảm thọ bên trong hoặc khổ, hoặc vui, hoặc không khổ không vui, đây gọi là thế gian. Vì sao như vậy? Vì sáu nhập xứ tập khởi thì xúc tập khởi... (như thế cho đến) toàn bộ khối khổ lớn tập khởi.

Này Tam-di-ly-đề! Nếu không có mắt, không có sắc, không có nhãn thức, không có nhãn xúc, không có nhãn xúc làm nhân duyên sanh ra cảm thọ, cảm thọ bên trong hoặc khổ, hoặc vui, hoặc không khổ không vui; không có tai, mũi, lưỡi, thân, ý, pháp, ý thức, ý xúc, ý xúc làm nhân duyên sanh ra cảm thọ, cảm thọ bên trong hoặc khổ, hoặc vui, hoặc không khổ không vui thì không có thế gian, cũng không có khái niệm về thế gian. Vì sao như vậy? Vì sáu nhập xứ diệt thì xúc diệt... (như thế cho đến) toàn bộ khối khổ lớn diệt.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy đều hoan hỷ phụng hành.

Tương tự như kinh nói về thế gian ở trên, các kinh nói về chúng sanh hoặc ma quỷ, đức Phật cũng nói giống như vậy.

 ***