KINH SỐ 136
 

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, trong vườn Cấp Cô Độc. Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:
– Từ đâu có việc này? Chỗ nào khởi? Chỗ nào trói buộc, dính mắc? Từ đâu thấy ngã, khiến chúng sanh kia bị vô minh che lấp, bị ái trói buộc, đường dài rong ruổi, sanh tử luân hồi, lưu chuyển sanh tử, không biết cội gốc?
Các Tỳ-kheo bạch Phật:
– Thế Tôn là gốc của pháp, là con mắt của pháp, là chỗ nương tựa của pháp. Lành thay, Thế Tôn! Cúi xin Ngài thương xót, nói rộng nghĩa này, các Tỳ-kheo nghe xong sẽ lãnh thọ, phụng hành.
Phật bảo các Tỳ-kheo:
– Hãy lắng nghe, khéo suy nghĩ, Ta sẽ vì các thầy giảng nói! Này các Tỳ-kheo, sắc hiện hữu nên những việc về sắc dấy khởi, đối với sắc bị trói buộc, dính mắc, nơi sắc thấy ngã, khiến chúng sanh bị vô minh che lấp, bị ái trói buộc, đường dài rong ruổi, sanh tử luân hồi, lưu chuyển sanh tử; thọ, tưởng, hành, thức cũng lại như vậy. Này các Tỳ-kheo, sắc là thường hay vô thường?
– Bạch Thế Tôn, vô thường!
– Nếu vô thường là khổ chăng?
– Bạch Thế Tôn, là khổ!
Phật dạy:
– Như thế, này các Tỳ-kheo, nếu vô thường là khổ, vì cái khổ này có nên các việc dấy khởi, trói buộc, dính mắc, thấy ngã, khiến chúng sanh bị vô minh che lấp, bị ái trói buộc, đường dài rong ruổi, sanh tử luân hồi, lưu chuyển sanh tử? Thọ, tưởng, hành, thức cũng lại như vậy.
Thế nên, này các Tỳ-kheo, những gì thuộc về sắc hoặc quá khứ, hoặc vị lai, hoặc hiện tại, hoặc trong ngoài, hoặc thô tế, hoặc tốt xấu, hoặc xa gần thì tất cả chẳng phải ngã, chẳng khác ngã, chẳng ở trong nhau. Quán sát như thế gọi là chánh tuệ. Thọ, tưởng, hành, thức cũng lại như vậy. Như thế, thấy, nghe, hay, biết, mong cầu được, theo nhớ nghĩ, theo giác quán, tất cả những pháp ấy đều không phải ngã, chẳng khác ngã và chẳng ở trong nhau. Đó gọi là chánh tuệ.
Nếu có chấp rằng có ngã, có đời này, có đời khác, có thường, có hằng, không biến đổi thì biết tất cả những thứ ấy chẳng phải ngã, chẳng khác ngã và chẳng ở trong nhau. Đó gọi là chánh tuệ.
Nếu có chấp rằng chẳng phải ngã này, chẳng phải ngã sở này, chẳng phải cái ngã tương lai, chẳng phải cái ngã sở tương lai thì biết tất cả đều chẳng phải ngã, chẳng khác ngã và chẳng ở trong nhau. Đó gọi là chánh tuệ.
Nếu đa văn Thánh đệ tử đối với sáu kiến xứ này quán sát chẳng phải ngã, chẳng phải ngã sở, quán sát như thế đối với Phật, Pháp, Tăng dứt sạch hoài nghi, đó gọi là Tỳ-kheo không còn tạo nghiệp thân, miệng, ý đưa đến ba đường ác. Giả sử có buông lung thì các Thánh đệ tử đều quyết định hướng về Chánh giác, bảy lần qua lại cõi trời, cõi người, đạt đến bờ mé cuối cùng của sự khổ.
Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo sau khi nghe lời Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.